پاسخ اجمالی:
منظور از قبر، قبر ظاهری افراد نیست؛ زیرا در مکانی که میت دفن می شود هیچ تغییری ایجاد نمی شود، علاوه بر این که عده ای به گونه ای می میرند که جسد آنان از بین می رود و یا هرگز دفن نمی شوند تا آن که بدن شان از بین برود. عوامل متعددی که سبب از بین رفتن فشار قبر می شود در روایات بر شمرده شده است که از آن جمله می توان به مداومت بر قرائت برخی از سوره های قرآن؛ مانند سوره زخرف و سوره یاسین اشاره کرد. همچنین چهار بار انجام حج و زیارت امام حسین (ع) نیز سبب از بین رفتن فشار قبر می شود.
پاسخ تفصیلی:
فشار قبر یکی از حقایقی است که مؤمنان به آن اعتقاد دارند. منظور از قبر، قبر ظاهری افراد نیست؛ زیرا در مکانی که میت دفن می شود هیچ تغییری ایجاد نمی شود، علاوه بر این که عده ای به گونه ای می میرند که جسد آنان از بین می رود و یا هرگز دفن نمی شوند تا آن که بدن شان از بین می رود. در روایتی از امام صادق (ع) از حال شخصی پرسیده می شود که بعد از کشته شدن همچنان بدنش بر "دار" باقی است، آیا چنین شخصی عذاب قبر دارد؟ حضرت فرمود: بله. [1]
بنابراین فشار قبر برای هر نوع مردنی قابل تصور است.
در مورد فشار قبر، برخی از اعمال است که باعث فشار قبر می شود و برخی از اعمال است که فشار قبر را از بین می برد، که به هر دو مورد اشاره می شود.
عوامل ایجاد فشار قبر
در روایات وارد شده است که بیشترین علتی که انسان به عذاب قبر مبتلا می شود؛ به دلیل سخن‌چینی و بدخلقی و بی مبالاتی به نجاست بول (ادرار) است. [2] در روایت دیگر از رسول خدا (ص) نقل شده است: (عذاب قبر به سزای سخن چینی، غیبت و دروغ است). [3]
عوامل از بین رفتن فشار قبر
1. امام صادق (ع): هر چیزی قلبی دارد و قلب قرآن سوره یاسین است. کسی که آن را قرائت کند از فشار قبر ایمن خواهد بود،و ... . [4]
2. امام باقر (ع): کسی که بر تلاوت سوره زخرف مداومت نماید، خداوند در قبر، او را از حشرات و حیوانات سمی زمین و فشار قبر ایمن می‌نماید تا زمانی که در پیشگاه خداوند حاضر شود. [5]
3. امام صادق (ع): کسی که بین ظهر پنج‌شنبه تا ظهر جمعه از دنیا برود، خداوند او را از فشار قبر ایمن می‌گرداند. [6]
4. منصور بن حازم گوید: از امام صادق (ع) پرسیدم پاداش کسی که چهار بار حج بجا آورده چیست؟ فرمود: ای منصور کسی که چهار بار حج بجای آورد هرگز فشار قبر نبیند. [7]
5. امیر المؤمنین (ع) فرمودند: کسی که در هر جمعه سوره نساء را بخواند از فشار قبر ایمن خواهد بود. [8]
6. امام باقر (ع) در ضمن بیان اثرات زیارت امام حسین (ع) می فرمایند: زیارت امام حسین باعث ایمن بودن زائر از عذاب قبر می شود. [9]
7. پیامبر اسلام (ص) فرمود: سه طایفه از زن ها هستند که عذاب قبر از آنها برداشته شود و با حضرت فاطمه دختر حضرت محمّد (ص) محشور می شوند؛ زنی که بر غیرت شوهرش صبر کند، زنی که با شوهر بد اخلاق بسازد و زنی که مهریه اش را ببخشد. [10]
8. از رسول خدا روایت شده است که صدقه دادن مؤمن از او آفت های دنیا و عذاب قبر و عذاب روز قیامت را برطرف می کند. [11]
در پایان یادآور می شویم که اگر چه عذاب قبر بسیار رنج آور و سخت است، ولی همین فشار و عذاب قبر، کفاره گناه مؤمنان است تا در قیامت و هنگام رسیدگی به اعمال، از گناهان آنان کاسته شده باشد. در روایات متعددی به این حقیقت اشاره شده است؛ سکونی از امام صادق (ع) و ایشان از پدرش و از پدرانش، از امیر مؤمنان (ع) نقل کرده است که رسول خدا (ص) فرمود: فشار قبر برای مؤمن کفّاره نعمت هایی است که تباه کرده است. [12]
پی نوشتها:
[1] کلینی،محمد بن یعقوب،کافی، ج 3، ص 241، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1365ش.
[2] صدوق، محمد بن علی، اعتقادات(ترجمه حسنی)، ص 69، انتشارات اسلامیه، تهران، 1371ش.
[3] مجلسی، محمد باقر، ترجمه جلد شانزدهم بحار الانوار(ترجمه محمد باقر کمره ای) ، ج2، ص162، انتشارات اسلامیه، تهران، 1364ش.
[4] صدوق، محمد بن علی،ثواب الاعمال(ترجمه بندرریگی)، ص 223، انتشارات اخلاق، قم،1379ش.
[5] همان، ص 243.
[6] همان،ص419.
[7] صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج2، ص 217، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1413ق.
[8] همان،ص 223.
[9] محدث نوری، مستدرک‌الوسائل، ج 10، ص 309، انتشارات موسسه آل البیت، قم، 1408ق.
[10] دیلمی، حسن بن ابی الحسن، ارشاد القلوب (ترجمه رضایی)، ج1، ص 413، انتشارات اسلامیه، تهران، 1377ش.
[11] همان،ج1، ص 444.
[12] ثواب الاعمال، (ترجمه بندرریگی)، ص 425.
منبع: www.islamquest.net
