فشار برزخی که در اصل از انس انسان به دنیا و عدم انس به نظام جدید و مبهم بودن آینده سرچشمه میگیرد، احیاناً با بعضی از علل و عوامل تشدید میشود. از آنجا که نظام برزخی و احکام و آثار آن، برای ما ناشناخته است؛ طبعاً ما با درک قاصر خود، نمیتوانیم دریابیم که کدام انحراف و عمل، در تشدید عذاب و گرفتاری نقش دارد. تنها، کلام الهی و سخنان معصومان(ع) است که با برخورداری از دانش و احاطه خاص بر حقایق، میتواند راهگشای آشنایی ما به این عوامل باشد. البته به یک نظر، همه انحرافات و آلودگیهای فکری، عقیدتی، اخلاقی و عملی - که شرعاً از آنها نهی شده -، میتواند در فشارهای برزخی مؤثر باشد؛ ولی در عین حال بعضی از آلودگیهای خاص، نقش به سزایی در فشار اول قبر و فشار برزخی دارند که در کلمات گهر بار ائمه(ع) وارد شده است. انحرافاتی همچون: تندخویی نسبت به خانواده خود، سخنچینی،بحارالانوار، ج 6، ص 222، ح 21. غیبت و... .همان، ص 245، ح 72. همان طور که برخی از معاصی، موجب تشدید فشار اول برزخ میشود، بعضی از اعمال نیز موجب کم شدن و یا برطرف شدن این فشارها و وحشتها میشود. اعمالی چون به جا آوردن رکوعی تام و کامل در نماز،بحارالانوار، ص 244، ح 71. مداومت بر خواندن سوره (زخرف)، قرائت سوره (نساء) در هر جمعه،قمی، حاج شیخ عباس، سفینة البحار، ج 2، ص 397. بهجا آوردن نماز شب،همان، ص 397. خواندن سوره (تکاثر) هنگام خواب،نوری طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج 1. ص 340 باب 11. گذاشتن دو چوب تر با میت،بحارالانوار، ج 6، ص 215 روایت 3 و 4. روزه گرفتن چهار روز از ماه رجب و دوازده روز از شعباناقبال الاعمال، ص 651، به نقل از قمی، حاج شیخ عباس، منازل الآخرة، ص 30. و... این اعمال نمونههای اندکی است که در روایات باعث کم شدن یا نجات یافتن از فشار قبر شمرده شده است.ر.ک: معاد یا بازگشت به سوی خدا، ج 1، صص 277-282.
فشار برزخی که در اصل از انس انسان به دنیا و عدم انس به نظام جدید و مبهم بودن آینده سرچشمه میگیرد، احیاناً با بعضی از علل و عوامل تشدید میشود. از آنجا که نظام برزخی و احکام و آثار آن، برای ما ناشناخته است؛ طبعاً ما با درک قاصر خود، نمیتوانیم دریابیم که کدام انحراف و عمل، در تشدید عذاب و گرفتاری نقش دارد. تنها، کلام الهی و سخنان معصومان(ع) است که با برخورداری از دانش و احاطه خاص بر حقایق، میتواند راهگشای آشنایی ما به این عوامل باشد.
البته به یک نظر، همه انحرافات و آلودگیهای فکری، عقیدتی، اخلاقی و عملی - که شرعاً از آنها نهی شده -، میتواند در فشارهای برزخی مؤثر باشد؛ ولی در عین حال بعضی از آلودگیهای خاص، نقش به سزایی در فشار اول قبر و فشار برزخی دارند که در کلمات گهر بار ائمه(ع) وارد شده است. انحرافاتی همچون: تندخویی نسبت به خانواده خود، سخنچینی،بحارالانوار، ج 6، ص 222، ح 21. غیبت و... .همان، ص 245، ح 72. همان طور که برخی از معاصی، موجب تشدید فشار اول برزخ میشود، بعضی از اعمال نیز موجب کم شدن و یا برطرف شدن این فشارها و وحشتها میشود. اعمالی چون به جا آوردن رکوعی تام و کامل در نماز،بحارالانوار، ص 244، ح 71. مداومت بر خواندن سوره (زخرف)، قرائت سوره (نساء) در هر جمعه،قمی، حاج شیخ عباس، سفینة البحار، ج 2، ص 397. بهجا آوردن نماز شب،همان، ص 397. خواندن سوره (تکاثر) هنگام خواب،نوری طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج 1. ص 340 باب 11. گذاشتن دو چوب تر با میت،بحارالانوار، ج 6، ص 215 روایت 3 و 4. روزه گرفتن چهار روز از ماه رجب و دوازده روز از شعباناقبال الاعمال، ص 651، به نقل از قمی، حاج شیخ عباس، منازل الآخرة، ص 30. و... این اعمال نمونههای اندکی است که در روایات باعث کم شدن یا نجات یافتن از فشار قبر شمرده شده است.ر.ک: معاد یا بازگشت به سوی خدا، ج 1، صص 277-282.
- [سایر] فشار قبر یعنی چه؟
- [سایر] فلسفه فشار قبر چیست؟
- [سایر] فشار قبر چیست؟
- [سایر] حقیقت فشار و عذاب قبر چیست؟ آیا مرده ای که دفن نمی شود هم فشار قبر دارد؟
- [سایر] فشار قبر چیست ؟
- [سایر] فشار قبر چیست؟
- [سایر] منظور از عذاب قبر چیست؟
- [سایر] درباره فشار قبر توضیح دهید؟
- [سایر] چه کنیم که فشار قبر نداشته باشیم؟
- [سایر] چه کسانی از فشار قبر در امانند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . دفن میت در قبر مرده دیگر جایز نیست، مگر آن که قبر، کهنه شده و میت اولی از بین رفته باشد.
- [آیت الله مظاهری] دفن میّت در قبر مرده دیگر جایز نیست، مگر آنکه قبر کهنه شده و میّت اوّل به کلی پوسیده شده باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] دفن میت در قبر مرده دیگر جایز نیست؛ مگر آنکه قبر کهنه شده و میت اولی از بین رفته باشد.
- [آیت الله بروجردی] دفن میت در قبر مرده دیگر جائز نیست، مگر آن که قبر کهنه شده و میت اوّلی از بین رفته باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] ربنا آتنا فی الدنْیا حسنةً و فی الاْخرة حسنةً و قنا عذاب النار: خداوندا در دنیا و درسرای دیگر به ما نیکی مرحمت فرما و ما را از عذاب دوزخ نگاه دار!
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است کسی که میّت را در قبر میگذارد، با طهارت و سر برهنه وپا برهنه باشد و از طرف پای میّت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان میّت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند وبگویند: )اًّنّا لِلّهِ وَاًّنّا اًّلَیْهِ راجِعون( اگر میّت زن است کسی که با او محرم میباشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است کسی که میت را در قبر میگذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید و غیر از خویشان نسبی میت کسانی که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: (إِنّا للَّه و إنّا إلیه راجعون) و اگر میت زن است کسی که با او محرم میباشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله خوئی] مستحب است کسی که میت را در قبر میگذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد، و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید، و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند:" انا لله و انا الیه راجعون". اگر میت زن است کسی که با او محرم میباشد او را در قبر بگذارد، و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [امام خمینی] خوب است به امید اینکه مطلوب پروردگار است کسی که میت را در قبر می گذارد با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد، و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید، و غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند: "انا لله و انا الیه راجعون". اگر میت زن است کسی که با او محرم می باشد او را در قبر بگذارد، و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند.
- [آیت الله سیستانی] مستحب است کسی که میّت را در قبر میگذارد ، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد ، و از طرف پای میّت از قبر بیرون بیاید ، و غیر از خویشان میّت کسانی که حاضرند ، با پشت دست خاک بر قبر بریزند و بگویند : (إنّا للّهِ وَاِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ) . اگر میّت زن است کسی که با او محرم میباشد او را در قبر بگذارد ، و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند .