قبول
قبول این است که مشتری بگوید: «قبلت» یا «اشتریت» یا «ابتعت» و نظیر آنها، [۱] [۲]که مقابل ایجاب است.
کدام آیه یا روایت می‌گوید: «اگر کسی معنای دعا را نمی‌فهمد، دعای او قبول نمی‌شود»؟
در قرآن کریم آیه‌ای نیست که به چنین چیزی اشاره کرده باشد؛ اما به‌طور کلی باید دانست؛ الفاظ، مقصود ذاتی و فی نفسه نیستند، بلکه وسیله‌ای برای رساندن محتوا می‌باشند. بنابر این، طبیعی است که اگر انسان در دعا و ارتباط خود با خداوند، تنها از الفاظ استفاده کرده و هیچ توجهی به معنا نداشته باشد، نمی‌تواند دعای او اثر گذار باشد. همان‌طور که در روایتی از امام صادق(ع) می‌خوانیم: (خدای عزّ و جلّ اجابت نمی‌کند دعایی که از دل غافل باشد، پس هر گاه دعا کردی به دل توجه کن و یقین داشته باش که اجابت شود).[1] با این وجود، افرادی که آشنا به زبان عربی نیستند، همین که کلیات محتوای دعا را بفهمند کفایت میکند. پی نوشت: [1]. (إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَسْتَجِیبُ دُعَاءً بِظَهْرِ قَلْبٍ‌ سَاهٍ‌[1] فَإِذَا دَعَوْتَ فَأَقْبِلْ بِقَلْبِکَ ثُمَّ اسْتَیْقِنْ بِالْإِجَابَةِ)؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 473، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. منبع: www.islamquest.net
در قرآن کریم آیه‌ای نیست که به چنین چیزی اشاره کرده باشد؛ اما به‌طور کلی باید دانست؛ الفاظ، مقصود ذاتی و فی نفسه نیستند، بلکه وسیله‌ای برای رساندن محتوا می‌باشند. بنابر این، طبیعی است که اگر انسان در دعا و ارتباط خود با خداوند، تنها از الفاظ استفاده کرده و هیچ توجهی به معنا نداشته باشد، نمی‌تواند دعای او اثر گذار باشد. همان‌طور که در روایتی از امام صادق(ع) می‌خوانیم: (خدای عزّ و جلّ اجابت نمی‌کند دعایی که از دل غافل باشد، پس هر گاه دعا کردی به دل توجه کن و یقین داشته باش که اجابت شود).[1] با این وجود، افرادی که آشنا به زبان عربی نیستند، همین که کلیات محتوای دعا را بفهمند کفایت میکند. پی نوشت: [1]. (إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَسْتَجِیبُ دُعَاءً بِظَهْرِ قَلْبٍ‌ سَاهٍ‌[1] فَإِذَا دَعَوْتَ فَأَقْبِلْ بِقَلْبِکَ ثُمَّ اسْتَیْقِنْ بِالْإِجَابَةِ)؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 473، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. منبع: www.islamquest.net
پاسخ:
در قرآن کریم آیه‌ای نیست که به چنین چیزی اشاره کرده باشد؛ اما به‌طور کلی باید دانست؛ الفاظ، مقصود ذاتی و فی نفسه نیستند، بلکه وسیله‌ای برای رساندن محتوا می‌باشند. بنابر این، طبیعی است که اگر انسان در دعا و ارتباط خود با خداوند، تنها از الفاظ استفاده کرده و هیچ توجهی به معنا نداشته باشد، نمی‌تواند دعای او اثر گذار باشد. همان‌طور که در روایتی از امام صادق(ع) می‌خوانیم: (خدای عزّ و جلّ اجابت نمی‌کند دعایی که از دل غافل باشد، پس هر گاه دعا کردی به دل توجه کن و یقین داشته باش که اجابت شود).[1]
با این وجود، افرادی که آشنا به زبان عربی نیستند، همین که کلیات محتوای دعا را بفهمند کفایت میکند.
پی نوشت:
[1]. (إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَسْتَجِیبُ دُعَاءً بِظَهْرِ قَلْبٍ سَاهٍ[1] فَإِذَا دَعَوْتَ فَأَقْبِلْ بِقَلْبِکَ ثُمَّ اسْتَیْقِنْ بِالْإِجَابَةِ)؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 473، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
منبع: www.islamquest.net
- [سایر] مقصود از این آیه که «اگر دعای شما نبود خداوند به شما اعتنایی نمی‌کرد» چیست؟ مگر خدای متعال از دعای بنده اطلاع ندارد؟
- [سایر] آیه «قُلْ لا اَسئَلُکُمْ عَلَیْه اَجْراً اِلاَّْ الْمَوَدَّهَ فی الْقُربی» از دیدگاه احادیث اسلامی چگونه است؟
- [سایر] در قرآن و روایات، واژه «جهل» در مقابل «عقل» است، یا در برابر «علم»؟
- [سایر] شرح مستوفایی درباره دعای «اللهم عرفنی نفسک...» بفرمایید.
- [سایر] مراد از «وحی» و «امر آسمانها» در آیه 12 سوره فصلت چیست؟
- [سایر] مراد از «وحی» و «امر آسمانها» در آیه 12 سوره فصلت چیست؟
- [سایر] در سوره «الرحمن» چرا آیه «فبایّ الاء ربکما تکذبان» تکرار شده است؟
- [سایر] آیا منظور از «یُطَهِّرَکُمْ» در آیه تطهیر،«اذهاب رجس» است؟
- [سایر] معنای صفات «کریم» و «اکرم» در لغت، قرآن و حدیث چیست؟
- [سایر] چرا در آیۀ 3 از سورۀ تحریم، صیغۀ «نبّأها» مقدم بر «أنبأک» آمده و سپس کلمۀ «نبّأنی» تکرار شده است؟
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان از بچّهی غیر ممیز که خوب و بد را نمی‌فهمد، یا از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، آیة سجده را بشنود احتیاط واجب آن است که سجده کند و همچنین است اگر مثلاً از گرامافون و رادیو آیة سجده را بشنود.
- [آیت الله اردبیلی] جنب وقتی که دعای کمیل میخواند، نباید آیه (أفمن کان مؤمنا کمن کان فاسقا لا یستوون) را که آیه هجدهم سوره سجده می‌باشد، بخواند؛ ولی اگر آن را به قصد قرآن نخواند، اشکال ندارد، اگرچه نخواندن آن بهتر است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر شخصی در ایستگاه رادیو یا تلویزیون آیه سجده را بخواند و به طور مستقیم پخش شود، بر کسی که به آن گوش میدهد سجده واجب است. بلکه اگر به طور مستقیم هم نباشد بنا بر احتیاط واجب سجده واجب است و همچنین است اگر آیه سجده به وسیله ضبط صوت و مانند آن پخش شود یا بچّه غیرممیّز که خوب و بد را نمی‌فهمد آن را بخواند.
- [آیت الله بهجت] اگر زن بگوید حائضم یا از حیض پاک شدهام، باید حرف او را قبول کرد، مگر اینکه اطمینان پیدا شود که دروغ می‌گوید.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان از گرامافون یا ضبط صوت یا از بچة غیر ممیز که خوب و بد را نمی‌فهمد، یا از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، آیه سجده را بشنود، یا گوش دهد سجده واجب نیست و همچنین است رادیو اگر به طور نوار و ضبط صوت باشد، ولی اگر شخصی ایستگاه رادیو آیة سجده را به قصد از قرآن است بخواند و انسان به واسطة رادیو گوش دهدسجده واجب است.
- [آیت الله وحید خراسانی] خواندن قران به قصد قرانیت نه قصد جزییت در نماز به غیر از چهار ایه ای که سجده واجب دارد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد ولی احتیاط مستحب ان است که به غیر عربی دعا نکند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] خواندن قرآن در نماز؛ غیر از چهار آیه ای که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد؛ ولی احتیاط مستحب آن است که به غیر عربی دعا نکند.
- [آیت الله علوی گرگانی] خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سورهای که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد3 و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد، ولی احتیاط واجب آن است که در نمازهای واجب دعای غیر عربی نخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در قنوت، ذکر و دعای مخصوصی شرط نیست، همچنین بلند کردن دستها، ولی بهتر آن است دستها را تا مقابل صورت بلند کند بطوری که کف دست رو به آسمان باشد و آنها را به یکدیگر بچسباند و ذکر خدا بگوید و یا دعا کند و هر ذکری در قنوت بخواند جایز است حتی گفتن یک (سبْحان الله)، ولی بهتر است دعاهایی مانند دعای زیر را بخواند: (لا اله إلا الله الْحلیم الْکریم لا اله إلا الله الْعلی الْعظیم سبْحان الله رب السموات السبْع و رب الاْرضین السبْع و ما فیهن و ما بیْنهن و رب الْعرْش الْعظیم والْحمْد لله رب الْعالمین) وحوائج دنیاو آخرت را از خدا طلب کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند ، و پس از تعیین مقدار مهر . اول زن بگوید : (زَوَّجْتُکَ نَفَسِی عَلَی الصِّداقِ المَعْلُومِ) یعنی خود را همسر تو نمودم به مهری که معیّن شده ، پس از آن بدون فاصله قابل توجهی مرد بگوید : (قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ) یعنی قبول کردم ازدواج را ، عقد صحیح است ؛ و همچنین اگر فقط (قبلتُ) بگوید ، عقد صحیح است . و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند ، چنانچه مثلاً اسم مرد (احمد) و اسم زن (فاطمه) باشد ، و وکیل زن بگوید : (زَوَّجْتُ مُوَکِّلَکَ اَحْمَدَ ، مُوَکِّلَتِی فاطِمَةَ عَلَی الصِّداقِ المَعْلُومِ) پس بدون فاصله قابل توجهی وکیل مرد ، بگوید : (قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ لِمُوَکِّلی اَحْمَدَ عَلَی الصِّداقِ المَعْلُومِ) صحیح می‌باشد . و احتیاط مستحب آن است لفظی که مرد می‌گوید ، با لفظی که زن می‌گوید مطابق باشد ، مثلاً اگر زن (زَوَّجْتُ) می‌گوید ، مرد هم (قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ) بگوید نه (قَبِلْتُ النّکاحَ) .