در چه مواردی باید استعمال اسامی خداوند به همراه "یا"،"ال"باشد؟ - پرسش و پاسخ

استعمال

به کار گرفتن و مورد استفاده قرار دادن را استعمال گویند. از آن به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات، حج و اجاره بحث به میان آمده است.

ال

آل، خانواده، عائله، خاندان، تیره، اهل، عشیره، پیروان، وابستگان، همه به یک معنا هستند. مقصود از «‌آل محمد‌» اهل بیت معصوم آن حضرتند همانطور که مقصود از «‌آل ابراهیم‌» در آیه ۱۲۴ سوره بقره ذریۀ معصوم حضرت ابراهیم است.

خداوند متعال

آفرینندۀ جهان هستی را خدا گویند. فقها در باب‌هایی نظیر طهارت، صلات، حج، لعان، یمین، نذر، عهد و صید و ذباحه از احکام مرتبط با این عنوان سخن گفته‌اند و مفهوم محوری اغلب ادیان به ویژه ادیان ابراهیمی می‌باشد.

معرفه و نکره

معرفه و نکره، از تقسیمات کلمات قرآن را می‌گویند.

صفات خداوند

یکی از مباحث مهم علم کلام ،مبحث صفات الهی است که اقوال مختلفی در مورد آن مطرح شده است.

دستور زبان

دستور زبان، مجموعه قواعدی است که درباره‌ی ساختمان آوایی و صرفی و نحوی زبان بحث می‌کند و از آن می‌توان در فرا گرفتن زبان بهره‌مند شد.

زبان عربی

زبان عربی، یکی از زبان های زنده دنیا است که از آن به زبان اهل بهشت و زبان قرآن نیز تعبیر می کنند.

کلمه الله

«کلمة الله» تالیف سید حسن حسینی شیرازی، به زبان عربی است و مشتمل بر بیان کلمات و جملات خداوند متعال، اهل بیت علیه‌السّلام و بزررگان دین می‌باشد. کتاب، در زمان حاضر به تالیف رسیده است.

استعانت

استعانت در دو معنای یاری خواستن و کمک جستن آمده است. در فقه از آن در باب‌های طهارت، صلات، جهاد، لقطه و قضاء به مناسبت سخن رفته است.

اختصاص

اختصاص ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اختصاص (فقه)، به معنای مخصوص بودن و بحث شده در باب‌های صلات، حج، تجارت، نکاح و ارث در فقه• اختصاص (نحو)، به معنای فضیلت دادن و مختص گرداندن و بحث در علم نحو• ادات اختصاص، واژه بیانگر اختصاص چیزی برای چیز دیگر

دستور

امر (انشا) به واداشتن کسی به انجام کاری از طریق دستور اطلاق می‌شود.

مخاطب

• مخاطب (به فتح) • مخاطب (به کسره)

معانی

این علم یکی از ارکان بلاغت محسوب می‌شود و اصول و قواعدی را آموزش می‌دهد که می‌توان با آنها لفظ را مطابق با مقتضای حال، به کار برد، اموری هم چون تقدیم، تأخیر و حذف و یا ذکر هر یک از ارکان جمله و نیز ایجاز و اطناب و فصل و وصل کلام به هم.... مباحث این علم را تشکیل می‌دهند. [۱]مقتضای حال، رکن اساسی این علم است. چرا که موقعیت مخاطب نقش فراوانی در شکل دهی به جمله دارد و گوینده و نویسنده باید کلام خود را به نوعی شکل دهد که مخاطب هم آن را به خوبی بفهمدو هم آزرده نشود. و این وظیفه علم معانی است.به عبارت بهتر مراد از معانی در علم معانی، معانی ثانویه است. یعنی اغراضی که متکلم دارد و به خاطر همان اغراض، اسلوب خاصی به کلام خود می‌دهد. [۲] و مثلاً یک جمله‌امری مثل «برف را ببین» به جای جمله خبری «برف زیادی باریده است» به کار برده می‌شود. تا تعجب متکلم ابراز شود. [۳]

شرایط

شرط امری محتمل الوقوع در آینده که طرفین حدوث اثر حقوقی را متوقف بر حدوث آن امر محتمل الوقوع می‌نمایند. شرط در علم اصول به معنای هر امری که وجود آن برای تحقق امر دیگری لازم است و در اصطلاح حقوق و فقه به معنی مطلق تعهد است اعم از اینکه در ضمن عقد باشد یا مستقل از عقد. به طور کلی در تعریف شرط به معنای حقوقی و نه معنای منطقی و اصولی در فقه چنین آمده است " الشرط امر زاید علی الثمن و المثمن علی وجه التزام دون التعلیق.... " [۱]

قواعد

• قواعد اصولی • قواعد فقهی

متکلم

علم کلام، شاخه‌ای از علوم اسلامی که موضوع آن اصول و مفاهیم اعتقادی ِ دینی است. علم کلام با تکیه بر نقل و عقل، به تبیین مفاهیم نظری، اثبات اصول اعتقادی دینی و پاسخ به شبهات مطرح شده درباره آنها می‌پردازد. به متخصصان این شاخه علمی، مُتَکَلِّم می‌گویند.

ابتدا

اِبْتِداء، مصدرِ باب افتعال از ریشۀ بدأ می باشد.

الفاظ

ـــ اَلْفاظ، عنوان‌ بخشی‌ از بدنه اصلی‌ اصول‌ فقه‌ که‌ به‌ عنوان‌ مقدمه‌ای برای استنباط احکام‌ شرع‌ از ادله‌ ، به‌ بررسی‌ مباحث‌ لفظی‌ می‌پردازد. ـــ الفاظ، اصوات خارج شده از دهان است.

تعریف

تعریف ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: کاربردها در علوم• تعریف (فقه)، به معنای معرفی کردن و استعمال شده در ابواب مختلف فقه• تعریف (منطق)، در لغت به معنای شناساندن، آگاهانیدن و حقیقت امری را بیان کردن علوم قرآنی• ادات تعریف، ادات تبدیل کننده اسم نکره به معرفه• اسباب تعریف، عوامل و انگیزه‌های معرفه آوردن اسم• تعریف و تنکیر، از تقسیمات کلمات قرآن

تقسیم

تقسیم (بلاغت)، استیفای اقسام موجود برای یک شیء و بیان وضع آن‌ها است.

حروف

الفاظ مفردِ فاقد معنای مستقل را حروف گویند.حرف، از اقسام لفظ مفرد بوده و عبارت است از لفظی که معنای مستقلی ندارد، بلکه در افاده معنا نیاز به غیر دارد؛ به بیان دیگر، به کمک غیر بر معنا دلالت می‌کند، مانند: کلمه «مِن» که به تنهایی بر معنای مستقل (ابتدا) دلالت نمی‌کند، مگر آن که متعلق آن ذکر شود، مانند: «خرجت من المدینة». [۱] [۲] [۳] [۴]

اسما

اَسْماء دختر ابوبکر بن ابی قحافه (د ۷۳ق/۶۹۲م) از صحابه پیامبر(ص)، از نخستین گروندگان به اسلام و نیز راوی، مشهور به ذات النطاقین است. وی همسر زبیر بن عوام و مادر عبدالله بن زبیر است. بنابر نقلی زبیر به اصرار عبدالله وی را طلاق داد. اسماء عمری طولانی داشت و پس از قتل فرزندش عبدالله، چند روزی زندگی کرد و در صد سالگی درگذشت.

عربی

زبان عربی، یکی از زبان های زنده دنیا است که از آن به زبان اهل بهشت و زبان قرآن نیز تعبیر می کنند.

باری

البارِی از نام‌های خداوند است.

زبان

. زبان عضوی از اعضای بدن انسان است که قدرت حرف زدن را به او می دهد.

نداء

"نداء" مصدر قیاسی باب "مفاعلة" (در عامل نصب منادا اختلاف است بعضی همچون سیبویه عامل را فعل محذوف دانسته و بعضی همچون شیخ رضی و مبرّد، حرف نداء را عامل می‌دانند.) [۱] از ماده‌ی "نَدِیَ" و در لغت به معنای فراخواندن و صدا زدن آمده است. (النداء: الدعاء و کسرُ النونِ أکثرُ من ضمّها و المدّ فیهما اکثر من القصر) [۲] همزه‌ی آخر آن منقلب از "واو" و بیش‌تر به شکل مدّ (نداء) به کار می‌رود اگر چه کاربرد قصر آن (ندا) نیز جایز است.

نکره

نکره به معنای اسم جنس دلالت کننده بر فرد غیر معین می‌باشد.

نیاز

حاجت‌ در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.

ندا

به توجه دادنِ مخاطب به سخن، ندا گفته می شود.

ذات

ذات، از اصطلاحات علم منطق بوده و به معنی شیء قائم به خود، یا حقیقت شیء یا ماهیت آن، می‌باشد.

علم

علم دارای ارزش ذاتی می‌باشد و در دین مبین اسلام به علم ارزش و بهای بالایی داده شده است.

دعا

دُعا، طلب و درخواست بندگان از خدا یا آنچه معبود می‌پندارند، برای رسیدن به خواسته‌ها یا دوام داشته‌ها یا رفع ناملایمات، اعم از مادی و معنوی در زندگی دنیایی یا اخروی، چه در وضع عادی و چه در وضع اضطرار.

اسم

واژه اسم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اسم (ادبیات عرب)، یکی‌ از اقسام‌ سه‌گانه کلمه‌ (اسم‌، فعل‌ و حرف‌) بوده و از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق و ادبیات عرب• اسم (فقه)، به‌معنای نام و عنوان و دارای کاربرد در علم فقه، در ابواب طهارت، نکاح، طلاق و یمین

حرف

حرف، به معنای حرف الفبا، واژه وبه هر یک از نشانه‌هاى نوشتارى و همچنین به سخن نیز حرف گفته می شود؛از آن در بابهاى طهارت، صلات و دیات سخن گفته‌اند.

خاص

لفظ یا حکمِ دارای شمول کمتر در مقایسه با لفظ یا حکم دیگر را خاص می‌گویند.

ال

آل، خانواده، عائله، خاندان، تیره، اهل، عشیره، پیروان، وابستگان، همه به یک معنا هستند. مقصود از «‌آل محمد‌» اهل بیت معصوم آن حضرتند همانطور که مقصود از «‌آل ابراهیم‌» در آیه ۱۲۴ سوره بقره ذریۀ معصوم حضرت ابراهیم است.