در قرآن و لغت، واژه (بشارت) در خبر مسرّت بخش (مژده) و اندوه بخش هر دو به کار می رود،[1] اما طبق قرائن یکی از این دو معنا مشخّص می شود.
واژه (بشارت) (بشارة) در قرآن نیامده، اما مشتقّات آن ذکر شده است؛ مانند (بشری): (وَ ما جَعَلَهُ اللَّهُ إِلاَّ بُشْری لَکُمْ)؛[2] خدا آن را (یاری فرشتگان) برای شما بشارت و خبر شادی بخش قرار داد. کلمه (بُشری) در این آیات و مانند آن به معنای خبر مسرّت بخش و مژده به کار رفته است.
اما واژه (بشِّر) در قرآن کریم، به هر دو معنای بشارت آمده است؛ مانند: (بَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار)؛[3] به کسانی که ایمان آورده، و کارهای شایسته انجام داده‌اند، بشارت ده که باغ هایی از بهشت برای آنهاست که نهرها از زیر درختانش جاریست. کلمه (بشّر) در این آیه، به معنای مژده و خبر شادمانی آمده است.
(بَشِّرِ الْمُنافِقِینَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذاباً أَلِیماً)؛[4] به منافقان بشارت ده که مجازات دردناکی در انتظار آنها است. و (فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیم).[5] در این آیات، کلمه (بشّر) به معنای خبر اندوه بخش بوده که استعمال این کلمه، یک نوع استعاره و یا تحکّم است؛ یعنی، غیر از عذاب هیچ چیز دیگری برای آنان نیست؛[6] زیرا چون موعظه و پند و نصیحت در دل های کفار و بت پرستان هیچ گونه اثری نمی گذارد، خداوند خطاب به پیامبر (ص) فرموده که به آنان عذاب دردناک و عقوبت را اعلام نماید، و نوعی طعن و سرزنش است.[7]
پی نوشت:
[1]. قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج1، ص 194، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ ششم، 1371ش؛ طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق: حسینی، سید احمد، ج 3، ص 221، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، 1375ش.
[2]. آل عمران، 126.
[3]. بقره، 25.
[4]. نساء، 138.
[5]. انشقاق، 24.
[6]. قاموس قرآن، ج1، ص 194؛ مجمع البحرین، ج 3، ص 221.
[7]. حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، تحقیق: بهبودی، محمد باقر، ج 18، ص 62 و 63، کتابفروشی لطفی، تهران، چاپ اول، 1404ق؛ مکارم شیرازی، ناصر،تفسیر نمونه، ج 26، ص 319، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش.
منبع:islamquest.net
