الف. در آیه: (وَ مِنَ الَّذینَ قالُوا إِنَّا نَصاری‌ أَخَذْنا میثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلی‌ یَوْمِ الْقِیامَةِ وَ سَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِما کانُوا یَصْنَعُون)،[1] به پیمان شکنی نصارا و عواقب آن اشاره شده است، و میفرماید: گروهی از کسانی که ادعای نصرانیت میکنند، با اینکه از آنها پیمان وفاداری گرفته بودیم، دست به پیمان شکنی زدند و قسمتی از دستوراتی را که به آنها داده شده بود، به دست فراموشی سپردند. آنها نیز با خدا پیمان بسته بودند که از حقیقت توحید منحرف نشوند و دستورات الهی را به دست فراموشی نسپارند و نشانه‌های آخرین پیامبر را کتمان نکنند. همانگونه که میدانید؛ حضرت عیسی بن مریم(ع) پیامبر رحمت بود و مردم را به صلح و صفا می‌خواند. آنها را تشویق می‌کرد نسبت به آخرت توجه کامل داشته باشند و از لذائذ دنیا و زخارف دلفریب آن پرهیز کنند، و... . اما پیروانش بر خلاف، عهد و پیمان خود عمل کردند، مواعظ و تذکرات آنحضرت را از یاد بردند، و چون چنین کردند خدای تعالی به جای صلح و صفا، کینه و دشمنی را در دلهاشان ثابت کرد، و به جای برادری و دوستی که عیسی(ع) آنان را به آن می‌خواند، دشمنی و کینه توزی را در دلهاشان مستقر نمود، و این نتیجه قهری اعمال ناشایست آنها است، و در باره آنان فرمود: (فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلی‌ یَوْمِ الْقِیامَةِ)، این عداوت و دشمنی که خدای تعالی نام برده، جزو ویژگیهای امت‌های مسیحی شده و در دل آنها ثابت و پایدار گردیده است، هم چنان که آتش آخرت هم سرنوشت حتمی آنها است، و از آن گریزی ندارند.[2] شایان توجه است که این یک ضابطه و قانون کلّی است، و یهود و نصارا و مسلمانان، در آن مشترک هستند. مسلمانان، نیز پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) به سبب اختلافی که پیدا کردند، و از مسیر و برنامه‌ای که آنحضرت وصیّت کرده بود، خارج شدند: تفرّق و دشمنی از آن روز شروع شده، و تا امروز ادامه دارد، برخلاف همدیگر پیوسته فعالیّت و کوشش کرده، و با زبان و نوشتن و عمل و نقشه، یکدیگر را تضعیف و تحقیر می‌نمایند. و این تنازع و تدافع تا روز قیامت ادامه پیدا خواهد کرد، مگر آنکه پیش از رسیدن آنروز برای درک حقیقت و سعادت خود، قیام کنند، و خیر و صلاح و موفّقیّت و خوشبختی خود را بخواهند، و از راههای خلاف و خودخواهی و تعصّب و انحراف دست بکشند.[3] ب. برخی پیامهایی که این آیه برای ما دارد این است: 1. از پیامدهای تلخ پیمان شکنی دیگران عبرت بگیرید، و بر حذر باشید که مثل آنها شوید؛ چراکه بین شما دشمنی و بغض واقع می‌شود و در آخرت هم خداوند شما را بر آن مؤاخذه می‌کند. 2. نتیجه‌ فراموشی دستورات الهی تفرقه و عداوت است. 3. تفرقه و دشمنی، از عذاب‌های الهی است. 4. همه کارهای انسانها و امتها زیر نظر خداوند است، و تمام آنها پاداش و کیفر خواهد داشت.[4] پی نوشت: [1]. مائده، 14، (و از کسانی که گفتند که ما نصرانی هستیم پیمان گرفتیم. پس قسمتی از اندرزهایی را که به آنها داده بودیم فراموش کردند و ما نیز میان آنها تا روز قیامت کینه و دشمنی افکندیم. به زودی خدا آنان را از کارهایی که می‌کنند آگاه خواهد ساخت). [2]. ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‌5، ص 241، دفتر انتشارت اسلامی، قم، 1417ق. [3]. مصطفوی، حسن، تفسیر روشن، ج 7، ص 8، مرکز نشر کتاب، تهران، 1380 ش. [4]. قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج ‌3، ص 48، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، 1383 ش. منبع:islamquest.net
این آیه «فاغرینا بینهم العداوه و البغضاء»، مربوط به چه داستانی است و چه پیامی برای ما دارد؟
الف. در آیه: (وَ مِنَ الَّذینَ قالُوا إِنَّا نَصاری أَخَذْنا میثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ وَ سَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِما کانُوا یَصْنَعُون)،[1] به پیمان شکنی نصارا و عواقب آن اشاره شده است، و میفرماید: گروهی از کسانی که ادعای نصرانیت میکنند، با اینکه از آنها پیمان وفاداری گرفته بودیم، دست به پیمان شکنی زدند و قسمتی از دستوراتی را که به آنها داده شده بود، به دست فراموشی سپردند. آنها نیز با خدا پیمان بسته بودند که از حقیقت توحید منحرف نشوند و دستورات الهی را به دست فراموشی نسپارند و نشانههای آخرین پیامبر را کتمان نکنند.
همانگونه که میدانید؛ حضرت عیسی بن مریم(ع) پیامبر رحمت بود و مردم را به صلح و صفا میخواند. آنها را تشویق میکرد نسبت به آخرت توجه کامل داشته باشند و از لذائذ دنیا و زخارف دلفریب آن پرهیز کنند، و... .
اما پیروانش بر خلاف، عهد و پیمان خود عمل کردند، مواعظ و تذکرات آنحضرت را از یاد بردند، و چون چنین کردند خدای تعالی به جای صلح و صفا، کینه و دشمنی را در دلهاشان ثابت کرد، و به جای برادری و دوستی که عیسی(ع) آنان را به آن میخواند، دشمنی و کینه توزی را در دلهاشان مستقر نمود، و این نتیجه قهری اعمال ناشایست آنها است، و در باره آنان فرمود: (فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ)، این عداوت و دشمنی که خدای تعالی نام برده، جزو ویژگیهای امتهای مسیحی شده و در دل آنها ثابت و پایدار گردیده است، هم چنان که آتش آخرت هم سرنوشت حتمی آنها است، و از آن گریزی ندارند.[2]
شایان توجه است که این یک ضابطه و قانون کلّی است، و یهود و نصارا و مسلمانان، در آن مشترک هستند. مسلمانان، نیز پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) به سبب اختلافی که پیدا کردند، و از مسیر و برنامهای که آنحضرت وصیّت کرده بود، خارج شدند: تفرّق و دشمنی از آن روز شروع شده، و تا امروز ادامه دارد، برخلاف همدیگر پیوسته فعالیّت و کوشش کرده، و با زبان و نوشتن و عمل و نقشه، یکدیگر را تضعیف و تحقیر مینمایند. و این تنازع و تدافع تا روز قیامت ادامه پیدا خواهد کرد، مگر آنکه پیش از رسیدن آنروز برای درک حقیقت و سعادت خود، قیام کنند، و خیر و صلاح و موفّقیّت و خوشبختی خود را بخواهند، و از راههای خلاف و خودخواهی و تعصّب و انحراف دست بکشند.[3]
ب. برخی پیامهایی که این آیه برای ما دارد این است:
1. از پیامدهای تلخ پیمان شکنی دیگران عبرت بگیرید، و بر حذر باشید که مثل آنها شوید؛ چراکه بین شما دشمنی و بغض واقع میشود و در آخرت هم خداوند شما را بر آن مؤاخذه میکند.
2. نتیجه فراموشی دستورات الهی تفرقه و عداوت است.
3. تفرقه و دشمنی، از عذابهای الهی است.
4. همه کارهای انسانها و امتها زیر نظر خداوند است، و تمام آنها پاداش و کیفر خواهد داشت.[4]
پی نوشت:
[1]. مائده، 14، (و از کسانی که گفتند که ما نصرانی هستیم پیمان گرفتیم. پس قسمتی از اندرزهایی را که به آنها داده بودیم فراموش کردند و ما نیز میان آنها تا روز قیامت کینه و دشمنی افکندیم. به زودی خدا آنان را از کارهایی که میکنند آگاه خواهد ساخت).
[2]. ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص 241، دفتر انتشارت اسلامی، قم، 1417ق.
[3]. مصطفوی، حسن، تفسیر روشن، ج 7، ص 8، مرکز نشر کتاب، تهران، 1380 ش.
[4]. قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج 3، ص 48، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، 1383 ش.
منبع:islamquest.net
- [سایر] این آیه (فاغرینا بینهم العداوه و البغضاء)، مربوط به چه داستانی است و چه پیامی به ما میدهد؟
- [سایر] آیا آیه «و امرهم شوری بینهم» دلالت ندارد که انتخاب رهبر به عهده امّت است؟
- [سایر] آیا آیه : ”وأمرهم شوری بینهم“(1) بیانگر آن نیست که تشکیل حکومت، بر عهده مردم نهاده شده و با «اصل مشورت» صورت میگیرد؟
- [سایر] آیا آیه «ابلاغ» مربوط به امامت حضرت علی علیه السلام است؟ این مسأله چگونه اثبات می شود؟
- [سایر] مراد از «وحی» و «امر آسمانها» در آیه 12 سوره فصلت چیست؟
- [سایر] مراد از «وحی» و «امر آسمانها» در آیه 12 سوره فصلت چیست؟
- [سایر] در سوره «الرحمن» چرا آیه «فبایّ الاء ربکما تکذبان» تکرار شده است؟
- [سایر] آیا منظور از «یُطَهِّرَکُمْ» در آیه تطهیر،«اذهاب رجس» است؟
- [سایر] چرا در آیۀ 3 از سورۀ تحریم، صیغۀ «نبّأها» مقدم بر «أنبأک» آمده و سپس کلمۀ «نبّأنی» تکرار شده است؟
- [سایر] تفسیر «لا تجعلوا دعاء الرسول»، «یتسللون منکم لواذا» و «فلیحذر الذین»، در آیه 63 سوره نور چیست؟