الف. در آیه: «وَ مِنَ الَّذینَ قالُوا إِنَّا نَصاری‏ أَخَذْنا میثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلی‏ یَوْمِ الْقِیامَةِ وَ سَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِما کانُوا یَصْنَعُون»،[1] به پیمان شکنی نصارا و عواقب آن اشاره شده است، و می‌فرماید: گروهی از کسانی که ادعای نصرانیت می‌کنند، با این‌که از آنها پیمان وفاداری گرفته بودیم، دست به پیمان شکنی زدند و قسمتی از دستوراتی را که به آنها داده شده بود، به دست فراموشی سپردند. آنها نیز با خدا پیمان بسته بودند که از حقیقت توحید منحرف نشوند و دستورات الهی را به دست فراموشی نسپارند و نشانه‏های آخرین پیامبر را کتمان نکنند. همان‌گونه که می‌دانید؛ حضرت عیسی بن مریم(ع) پیامبر رحمت بود و مردم را به صلح و صفا می‌‏خواند. آنها را تشویق می‌‏کرد نسبت به آخرت توجه کامل داشته باشند و از لذائذ دنیا و زخارف دل‌فریب آن پرهیز کنند، و... . اما پیروانش بر خلاف، عهد و پیمان خود عمل کردند، مواعظ و تذکرات آن‌حضرت را از یاد بردند، و چون چنین کردند خدای تعالی به جای صلح و صفا، کینه و دشمنی را در دل‌هاشان ثابت کرد، و به جای برادری و دوستی که عیسی(ع) آنان را به آن می‌‏خواند، دشمنی و کینه توزی را در دل‌هاشان مستقر نمود، و این نتیجه قهری اعمال ناشایست آنها است، و در باره آنان فرمود: «فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلی‏ یَوْمِ الْقِیامَةِ»، این عداوت و دشمنی که خدای تعالی نام برده، جزو ویژگی‌های امت‏های مسیحی شده و در دل آنها ثابت و پایدار گردیده است، هم چنان که آتش آخرت هم سرنوشت حتمی آنها است، و از آن گریزی ندارند.[2] شایان توجه است که این یک ضابطه و قانون کلّی است، و یهود و نصارا و مسلمانان، در آن مشترک هستند. مسلمانان، نیز پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) به سبب اختلافی که پیدا کردند، و از مسیر و برنامه‏‌ای که آن‌حضرت وصیّت کرده بود، خارج شدند: تفرّق و دشمنی از آن روز شروع شده، و تا امروز ادامه دارد، برخلاف همدیگر پیوسته فعالیّت و کوشش کرده، و با زبان و نوشتن و عمل و نقشه، یکدیگر را تضعیف و تحقیر می‏نمایند. و این تنازع و تدافع تا روز قیامت ادامه پیدا خواهد کرد، مگر آن‌که پیش از رسیدن آن‌روز برای درک حقیقت و سعادت خود، قیام کنند، و خیر و صلاح و موفّقیّت و خوشبختی خود را بخواهند، و از راه‌های خلاف و خودخواهی و تعصّب و انحراف دست بکشند.[3] ب. برخی پیامهایی که این آیه برای ما دارد این است: 1. از پیامدهای تلخ پیمان شکنی دیگران عبرت بگیرید، و بر حذر باشید که مثل آنها شوید؛ چراکه بین شما دشمنی و بغض واقع می‌‏شود و در آخرت هم خداوند شما را بر آن مؤاخذه می‏‌کند. 2. نتیجه‏ فراموشی دستورات الهی تفرقه و عداوت است. 3. تفرقه و دشمنی، از عذاب‌‏های الهی است. 4. همه کارهای انسان‌ها و امت‌ها زیر نظر خداوند است، و تمام آنها پاداش و کیفر خواهد داشت.[4] [1] . مائده، 14، «و از کسانی که گفتند که ما نصرانی هستیم پیمان گرفتیم. پس قسمتی از اندرزهایی را که به آنها داده بودیم فراموش کردند و ما نیز میان آنها تا روز قیامت کینه و دشمنی افکندیم. به زودی خدا آنان را از کارهایی که می‏کنند آگاه خواهد ساخت». [2] . ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏5، ص 241، دفتر انتشارت اسلامی، قم، 1417ق. [3] . مصطفوی، حسن، تفسیر روشن، ج 7، ص 8، مرکز نشر کتاب، تهران، 1380 ش. [4] . قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج ‏3، ص 48، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، 1383 ش.
این آیه (فاغرینا بینهم العداوه و البغضاء)، مربوط به چه داستانی است و چه پیامی به ما میدهد؟
الف. در آیه: «وَ مِنَ الَّذینَ قالُوا إِنَّا نَصاری أَخَذْنا میثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ وَ سَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِما کانُوا یَصْنَعُون»،[1] به پیمان شکنی نصارا و عواقب آن اشاره شده است، و میفرماید: گروهی از کسانی که ادعای نصرانیت میکنند، با اینکه از آنها پیمان وفاداری گرفته بودیم، دست به پیمان شکنی زدند و قسمتی از دستوراتی را که به آنها داده شده بود، به دست فراموشی سپردند. آنها نیز با خدا پیمان بسته بودند که از حقیقت توحید منحرف نشوند و دستورات الهی را به دست فراموشی نسپارند و نشانههای آخرین پیامبر را کتمان نکنند. همانگونه که میدانید؛ حضرت عیسی بن مریم(ع) پیامبر رحمت بود و مردم را به صلح و صفا میخواند. آنها را تشویق میکرد نسبت به آخرت توجه کامل داشته باشند و از لذائذ دنیا و زخارف دلفریب آن پرهیز کنند، و... . اما پیروانش بر خلاف، عهد و پیمان خود عمل کردند، مواعظ و تذکرات آنحضرت را از یاد بردند، و چون چنین کردند خدای تعالی به جای صلح و صفا، کینه و دشمنی را در دلهاشان ثابت کرد، و به جای برادری و دوستی که عیسی(ع) آنان را به آن میخواند، دشمنی و کینه توزی را در دلهاشان مستقر نمود، و این نتیجه قهری اعمال ناشایست آنها است، و در باره آنان فرمود: «فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ»، این عداوت و دشمنی که خدای تعالی نام برده، جزو ویژگیهای امتهای مسیحی شده و در دل آنها ثابت و پایدار گردیده است، هم چنان که آتش آخرت هم سرنوشت حتمی آنها است، و از آن گریزی ندارند.[2] شایان توجه است که این یک ضابطه و قانون کلّی است، و یهود و نصارا و مسلمانان، در آن مشترک هستند. مسلمانان، نیز پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) به سبب اختلافی که پیدا کردند، و از مسیر و برنامهای که آنحضرت وصیّت کرده بود، خارج شدند: تفرّق و دشمنی از آن روز شروع شده، و تا امروز ادامه دارد، برخلاف همدیگر پیوسته فعالیّت و کوشش کرده، و با زبان و نوشتن و عمل و نقشه، یکدیگر را تضعیف و تحقیر مینمایند. و این تنازع و تدافع تا روز قیامت ادامه پیدا خواهد کرد، مگر آنکه پیش از رسیدن آنروز برای درک حقیقت و سعادت خود، قیام کنند، و خیر و صلاح و موفّقیّت و خوشبختی خود را بخواهند، و از راههای خلاف و خودخواهی و تعصّب و انحراف دست بکشند.[3] ب. برخی پیامهایی که این آیه برای ما دارد این است: 1. از پیامدهای تلخ پیمان شکنی دیگران عبرت بگیرید، و بر حذر باشید که مثل آنها شوید؛ چراکه بین شما دشمنی و بغض واقع میشود و در آخرت هم خداوند شما را بر آن مؤاخذه میکند. 2. نتیجه فراموشی دستورات الهی تفرقه و عداوت است. 3. تفرقه و دشمنی، از عذابهای الهی است. 4. همه کارهای انسانها و امتها زیر نظر خداوند است، و تمام آنها پاداش و کیفر خواهد داشت.[4] [1] . مائده، 14، «و از کسانی که گفتند که ما نصرانی هستیم پیمان گرفتیم. پس قسمتی از اندرزهایی را که به آنها داده بودیم فراموش کردند و ما نیز میان آنها تا روز قیامت کینه و دشمنی افکندیم. به زودی خدا آنان را از کارهایی که میکنند آگاه خواهد ساخت». [2] . ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص 241، دفتر انتشارت اسلامی، قم، 1417ق. [3] . مصطفوی، حسن، تفسیر روشن، ج 7، ص 8، مرکز نشر کتاب، تهران، 1380 ش. [4] . قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج 3، ص 48، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، 1383 ش.
- [سایر] این آیه «فاغرینا بینهم العداوه و البغضاء»، مربوط به چه داستانی است و چه پیامی برای ما دارد؟
- [سایر] آیه 46 سوره فصلت تفسیرش چیست و چه پیامی دارد؟
- [سایر] آیا آیه «و امرهم شوری بینهم» دلالت ندارد که انتخاب رهبر به عهده امّت است؟
- [سایر] آیا آیه : ”وأمرهم شوری بینهم“(1) بیانگر آن نیست که تشکیل حکومت، بر عهده مردم نهاده شده و با «اصل مشورت» صورت میگیرد؟
- [سایر] آیه (من عمل صالحاً فلنفسِه و من أَساء فعلیها و ما ربّک بظلّام للعبید) چه پیامی دارد و تفسیرش چیست؟
- [سایر] داستانی از امام باقر(ع) بیان کنید؟
- [سایر] آیه اکمال دین چیست؟ آیا این آیه مربوط به حضرت علی علیه السلام است؟ به چه دلیل؟
- [سایر] آیه شریفه، یوم ینفخُ فی الصور، چند مرتبه در قرآن کریم آمده و دارای چه پیامی است و قرآن از چند نفخ خبر می دهد؟
- [سایر] چرا در آیه انما ولیکم الله ورسوله (والذین آمنوا) قسمت مربوط به حضرت علی (علیه السلام)دارای ضمیر جمع است مگر با توجه به دادن زکات در رکوع این قسمت آیه فقط مربوط به ایشان نیست؟ با تشکر
- [سایر] ماجرا و داستانی که باعث نزول سوره کافرون شدچه بود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر شخصی در ایستگاه رادیو یا تلویزیون آیه سجده را بخواند و به طور مستقیم پخش شود، بر کسی که به آن گوش میدهد سجده واجب است. بلکه اگر به طور مستقیم هم نباشد بنا بر احتیاط واجب سجده واجب است و همچنین است اگر آیه سجده به وسیله ضبط صوت و مانند آن پخش شود یا بچّه غیرممیّز که خوب و بد را نمیفهمد آن را بخواند.
- [آیت الله مظاهری] سه چیز بر جنب حرام است: اوّل: رساندن جایی از بدن به خط قرآن یا به اسم خدا و اسم پیغمبران و امامان و حضرت زهراعلیهم السلام. دوّم: گذاشتن چیزی یا توقف در مساجد و حرم ائمّه طاهرینعلیهم السلام، ولی اگر از یک در مسجد یا حرم داخل شود و از در دیگر خارج شود مانعی ندارد مگر مسجدالحرام و مسجد پیغمبراکرمصلی الله علیه وآله وسلم، ولی توقف در جاهایی که مربوط بهمسجد است ولی مسجد نیست و توقف در صحنها و رواقهای پیامبران و ائمه علیهم السلام و حرمهای امامزادهها مانعی ندارد. سوّم: خواندن هر یک از آیاتی که سجده واجب دارد و آن آیات در چهار سوره است: 1 - آیه پانزده، سورة سجده 2 - آیه سی و هفت، سورة فصّلت. 3 - آیه شصت و دو، سورة النّجم. 4 - آیه نوزده، سورة علق.
- [آیت الله بهجت] در وجوب سجده برای کسی که آیه سجده را میشنود، فرق نمیکند که قرائت کننده مکلف باشد یا نباشد، و آنکه قرائت کننده خودش هم سجده کند یا نکند، و آنکه صحیح قرائت کند یا غلط، اما به صورتی که معلوم و مشخص باشد که آیه سجده را تلاوت کرده، و همینطور فرق نمیکند که به صورت حرام، مثل غنا بخواند یا نه، و آنکه شنیدن به صورت حرام باشد، مثل التذاذ از صدای اجنبیه یا نه، و باز هم فرق نمیکند که وقت گوش دادن بداند که به آیه سجده گوش میدهد و یا بعد از گوش دادن بفهمد آیه سجده بوده است. و اما اگر قرائتکننده طفل غیر ممیز باشد و یا از شخص خواب بشنود سجده واجب نمیشود و همچنین است اگر شنونده کلمات و حروف را تشخیص ندهد و فقط همهمهای بشنود.
- [آیت الله بروجردی] اگر کسی را وکیل کند که زکات مال او را بدهد، موقعی که زکات را به آن وکیل میدهد، بنا بر احتیاط واجب باید نیت کند که آنچه را وکیل او بعداً به فقیر میدهد زکات باشد، وکیل هم وقتی که زکات را به فقیر میدهد، باید از طرف مالک نیت زکات کند.
- [آیت الله سبحانی] آدم سفیهی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند، نذرهای مربوط به مالش صحیح نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] موقعی که انسان حواله میدهد باید بدهکار باشد، پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده نمیتواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض میدهد از آنکس بگیرد.
- [آیت الله اردبیلی] هنگامی که انسان حواله میدهد، باید بدهکار باشد؛ پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده نمیتواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض میدهد، از آن شخص بگیرد.
- [آیت الله بروجردی] جایزهای را که بانک به بعضی از کسانی که در صندوق پسانداز حساب دارند میدهد، چون برای تشویق مردم از خودش میدهد و ضرر آن به کسی نمیرسد حلال است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در بین خواندن آیه ای شک کند که آیه پیش را خوانده یا نه، یا وقتی آخر آیه را می خواند شک کند که اول آن را خوانده یا نه، به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است که بر بالین محتضر سوره مبارکه یس و صافات و احزاب و ایه الکرسی و ایه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه ایه اخر سوره بقره بلکه هر چه از قران ممکن است بخوانند