شبهه: تلاوت قرآن، برای انسان خاصیتی ندارد.

قرآن برترین و مهمترین نعمتی است که خداوند به انسان ارزانی داشته است. گواه این مطلب آیات نخستین سوره الرحمن است:
(الرحمن، علّم القرآن، خلق الانسان، علّمه البیان)[1]
زیرا انسان تنها در سایه تعلیم خداوند و دریافت و تلقّی قرآن به کمال نهایی خود می‌رسد.[2] چون قرآن سرچشمه همه مواهب و وسیله وصول به هر نعمت اعم از مادی و معنوی است با این که خلقت انسان بر نزول قرآن تقدم دارد ولی خداوند به خاطر اهمیت، قرآن را مقدم داشته است.[3]
یکی از اساسی‌ترین مأموریت‌های پیامبر صلّی الله علیه و آله تلاوت قرآن بر مردم است.[4] تا از فروغ آن شعله گیرند و از چشمه آب حیاتش جرعه‌ها نوشند. بنابراین اولین مرحله بهره‌مندی از قرآن تلاوت آیات آن است به اختصار پاره‌ای از خواص تلاوت قرآن بیان می‌شود:
1. تکلم با محبوب
قرآن نامه محبوب است. راه انس با محبوب خواندن نامه اوست، زیرا به فرمایش امام صادق علیه السّلام : خداوند خود را در کلامش به مردم نشان داده است.[5]
2. بهره گیری از هدایت‌های قرآن
تلاوت قرآن زمینه هدایت و تکامل معنوی را میسور می‌سازد زیرا با تلاوت قرآن با اوامر و نواهی و دستورات خدا آشنا شده و سعی می‌کنیم به آن چه فرموده عمل کنیم و از آن چه نهی کرده دوری جوییم زیرا مؤمنان راستین تلاوت قرآن را مقدمه عمل می‌دانند. امام صادق علیه السّلام تلاوت راستین را عبرت گیری از قرآن، گردن نهادن به اوامر و عمل کردن به احکام آن می‌دانند.[6]
3. تشویق به کسب ویژگی‌های لازم جهت بهره‌وری از قرآن:
قرآن هدایت ویژه خود را مخصوص تقوا پیشگان میداند.[7]
این پروا پیشگان آراسته به صفتی چون شب زنده داری، خشوع در عبادت، صبر در شداید، عفو و گذشت، امانت ‌داری، شاکر نعمت‌های الهی و... هستند.[8]
تالی قرآن با خواندن اینصفات و تفسیرشان در روایات امامان علیهم السّلام آراسته شدن به این خصال را طلب می‌کند.
4. تصمیم بر ترک گناهان
هر اندازه دل انسان به زنگار گناه آلوده کرد به همان میزان از فهم آیات الهی محروم می‌شود. آشنایی با موانع فهم قرآن که در پرتو تلاوت ایجاد می‌شود او را مصمم بر رفع این موانع نموده. موانع از قبیل جهل[9]، استکبار[10]، کفر[11]، فسق[12]، ظلم[13] و هوسرانی[14].
5. استجابت دعا
انس دایمی با قرآن برای قاری شرافتی را فراهم می‌آورد که به حرمت این هم نشینی و رفاقت نیازهای معیشتی و مادی او برطرف می‌شود. امام صادق علیه السّلام از قول خداوند می‌فرماید: هر کس به جای درخواست از من به ذکر من مشغول شود به او بالاترین مقداری را عطاء خواهم کرد که به هر که از من درخواست نماید عطا می‌کنم.[15]
6. عامل نورانیت
تلاوت قرآن مایه نورانیت انسان و ملکوتی شدن او می‌شود رسول اکرم صلّی الله علیه و آله در سفارشی به ابوذر می‌فرماید: (علیک بتلاوه القرآن و ذکر الله کثیراً فانّه ذکرٌ لک فی السماء و نورٌ لک فی الارض) بر تو باد به تلاوت قرآن و کثرت یاد خدا زیرا تلاوت قرآن عامل یاد تو در ملکوت و مایه نورانی شدن تو در زمین است[16].
[1] . سوره الرحمن، آیات 1 4.
[2] . ر.ک: آیت الله جوادی آملی، قرآن در قرآن، ج 1، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ سوم، آذر 81، ص 23؛ و آیت الله مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 21، ص 219، تهران، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، سال 1376.
[3] . ر.ک: آیت الله جوادی آملی، قرآن در قرآن، ج 1، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ سوّم، آذر 81، ص 23؛ و آیت الله مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 21، ص 219، تهران، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، سال 1376.
[4] . سوره جمعه، آیه 2.
[5] . آیت الله مکارم شیرازی، همان، ج 11، ص 402، به نقل از بحار الانوار، ج 92، ص 107.
[6] . ر.ک: علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج اوّل، ص 262، بیروت، مؤسسه الاعلمی 1417 ه.
[7] . سوره بقره، آیه 2.
[8] . برای آشنایی با صفات پروا پیشگان رجوع کنید به نهج البلاغه، خطبه 193.
[9] . سوره توبه، 127.
[10] . بقره، 87.
[11] . عنکبوت، 47؛ بقره، 74.
[12] . توبه، 24، 53، 96.
[13] . اسراء، 82.
[14] . جاثیه، 23.
[15] . ر.ک: نقی پورفر، ولی الله، پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن، انتشارات اسوه، 74.
[16] . آیت الله جوادی آملی، تفسیر تسنیم، مرکز نشر اسراء، چاپ دوّم، سال 1379، صفحه 248.
www.andisheqom.com