چرا می‌گویند بین کلمات قرآن کریم‌، آهنگ خاصی وجود دارد، و هیچ کس مانند آن را نمی‌تواند بیاورد؟
قرآن کریم‌، از جنبه‌های گوناگون اعجاز دارد. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های اعجاز قرآن که اخیراً بیش‌تر مورد توجه دانش‌مندان قرار گرفته نظم آهنگ واژگانی آن است‌. این جنبه‌، چنان زیبا و شکوه‌مند است که عرب را ناچار ساخت از همان روز نخست اقرار کنند که کلام قرآن از توانایی بشر خارج است و تنها می‌تواند سخن خداوند باشد. حتماً اشعاری را که با صدا و موسیقی زیبایی خوانده می‌شود شنیده‌ای‌. می‌دانید که این موسیقی را در عبارت‌های نثری نمی‌توان اجرا کرد و آن را تنها به صورت دکلمه اجرا می‌کنند، حتی در شعرها، هر گاه کسی برای چند بار به یک شعر گوش می‌سپارد، لحن و آهنگ آن برای او تکراری و ملال‌آور می‌شود. امّا قرآن کریم‌، با این که شعر نیست از چنان آهنگ و ریتم خاصی برخوردار است که همه را به شگفتی واداشته است‌. نظم آهنگ واژگان قرآن‌، نغمه‌ای دل‌کش و نوایی دل‌پذیر پدید می‌آورد، نوایی که احساسات آدمی را بر می‌انگیزد و دل‌ها را شیفته خود می‌کند. نوای زیبای قرآن برای هر شنونده‌ای‌، هر چند غیر عرب محسوس است‌، چه رسد به این که شنونده عرب باشد. هنگام گوش جان سپردن به آوای قرآن‌، نخستین حالتی که ذهن‌ها را جلب می‌کند، نظام بدیع و شیوای صوت آن است‌. در این نظام‌، حرکت‌ها و سکون‌های واژگان به شکلی آرایش شده که به هنگام شنیدن‌، آوایی دل‌نشین به گوش می‌رسد; آوایی که شورانگیز و جان‌افزا است‌. از جهت دیگر حروف "مدّ" و "غُنّه‌" در کلمه‌های آن به شکل حساب شده نشسته‌اند، به طوری که می‌توانند به پژواک صدا آهنگی ببخشند و به نفس کشیدن قاری کمک کنند تا به سرحد فاصله و آن جایی که استادان ترتیل به طور قراردادی وضع کرده‌اند برسند و نفسی تازه کنند.(علوم قرآنی‌، محمد هادی معرفت‌، ص 380، مؤسسه فرهنگی انتشارات التمهید.) eporsesh.com
عنوان سوال:

چرا می‌گویند بین کلمات قرآن کریم‌، آهنگ خاصی وجود دارد، و هیچ کس مانند آن را نمی‌تواند بیاورد؟


پاسخ:

قرآن کریم‌، از جنبه‌های گوناگون اعجاز دارد. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های اعجاز قرآن که اخیراً بیش‌تر مورد توجه دانش‌مندان قرار گرفته نظم آهنگ واژگانی آن است‌. این جنبه‌، چنان زیبا و شکوه‌مند است که عرب را ناچار ساخت از همان روز نخست اقرار کنند که کلام قرآن از توانایی بشر خارج است و تنها می‌تواند سخن خداوند باشد.
حتماً اشعاری را که با صدا و موسیقی زیبایی خوانده می‌شود شنیده‌ای‌. می‌دانید که این موسیقی را در عبارت‌های نثری نمی‌توان اجرا کرد و آن را تنها به صورت دکلمه اجرا می‌کنند، حتی در شعرها، هر گاه کسی برای چند بار به یک شعر گوش می‌سپارد، لحن و آهنگ آن برای او تکراری و ملال‌آور می‌شود.
امّا قرآن کریم‌، با این که شعر نیست از چنان آهنگ و ریتم خاصی برخوردار است که همه را به شگفتی واداشته است‌.
نظم آهنگ واژگان قرآن‌، نغمه‌ای دل‌کش و نوایی دل‌پذیر پدید می‌آورد، نوایی که احساسات آدمی را بر می‌انگیزد و دل‌ها را شیفته خود می‌کند. نوای زیبای قرآن برای هر شنونده‌ای‌، هر چند غیر عرب محسوس است‌، چه رسد به این که شنونده عرب باشد.
هنگام گوش جان سپردن به آوای قرآن‌، نخستین حالتی که ذهن‌ها را جلب می‌کند، نظام بدیع و شیوای صوت آن است‌. در این نظام‌، حرکت‌ها و سکون‌های واژگان به شکلی آرایش شده که به هنگام شنیدن‌، آوایی دل‌نشین به گوش می‌رسد; آوایی که شورانگیز و جان‌افزا است‌. از جهت دیگر حروف "مدّ" و "غُنّه‌" در کلمه‌های آن به شکل حساب شده نشسته‌اند، به طوری که می‌توانند به پژواک صدا آهنگی ببخشند و به نفس کشیدن قاری کمک کنند تا به سرحد فاصله و آن جایی که استادان ترتیل به طور قراردادی وضع کرده‌اند برسند و نفسی تازه کنند.(علوم قرآنی‌، محمد هادی معرفت‌، ص 380، مؤسسه فرهنگی انتشارات التمهید.)
eporsesh.com





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین