در این که متعلّق و مفعول (یرید) که محذوف است، چه می‌تواند باشد، اختلاف نظر وجود دارد. علمای اهل سنّت که ارادة مأخوذ در آیه را اراده تشریعی و عنوان (أهل البیت) را شامل همسران پیغمبر اکرم (ص) می‌دانند، می‌گویند: مفعول محذوف، اسم اشاره ای است که به وسیله آن به اوامر و نواهی مذکور در آیات قبل اشاره می‌شود وتقدیر آن چنین است: (إنّما یرید الله تلک الأوامر و نواهی لیذهب عنکم ...)، لیکن چون ارادة مطرح در اینجا تکوینی است و عنوان (أهل البیت) شامل همسران پیغمبر اکرم (ص) نمی‌شود، این توجیه، قابل قبول نیست.
افزون بر این اذهاب رجس و تطهیری که در اینجا آمده، جز بر عصمت، بر چیز دیگری قابل انطباق نیست. از سوی دیگر، مقام والای عصمت، چیزی نیست که با امتثال چند امر و اطاعت چند نهی، مانند آنچه که در باره همسران پیامبر اکرم آمده، قابل تحصیل باشد.
توجیه دیگری که درباره آیه می‌توان بیان کرد، بدین صورت قابل تبیین است:
الف) اذهاب رجس به صورت مطلق جز بر عصمت قابل انطباق نیست.
ب) عصمت، مقامی‌نیست که با امتثال چند امر یا اطاعت چند نهی حاصل شود، بلکه فقط با علم و معرفت ویژه به دست می‌آید. علم و معرفتی که به کمک آن، حقیقت و درون گناه قابل رؤیت باشد چنان که درباره حضرت یوسف (ع) فرمود: (وَلَقد هَمّت به وهَمّ بِها لَولا أَن رءَا بُرهان رَبّه کذَلک لِنُصرف عَنه السوءُ والفَحشاء) یوسف/24.
ما نیز نسبت به برخی از معاصی، همانند دست زدن به آتش، نوشیدن سم و ... معصوم هستیم؛ زیرا حقیقت و عاقبت چنین کارهایی را آنچنان می‌دانیم که گویا می‌بینیم. کسانی که نسبت به تمام معاصی چنین علمی‌داشته باشند عصمت مطلقه خواهند داشت. بنابراین، عصمت فقط با علم و معرفت ویژه، که همان دیدن برهان پروردگار است، حاصل می‌شود.
ج) این علم ویژه، در پناه اخلاص خاص اعطا می‌شود: (إنّه مِن عِبادنا المخلَصین).یوسف/24 هر چه بر اخلاص انسان افزوده می‌شود، آن علم ویژه، بیشتر به او اعطا می‌گردد. چنان که ابراهیم (ع) در پرتو برخورداری از این اخلاص، ملکوت آسمان و زمین را مشاهده کرد و به مقام صاحبان یقین رسید: (وکذَلک نُری إِبراهیم مَلکوت السموَات و الأرض وَلِیکون مِن الموُقنین) انعام/75
د) مقام پیغمبر اکرم (ص) نه تنها از یوسف (ع) بالاتر است، بلکه از تمام انبیای اولو العزم و تمام مخلوقات خدا نیز بالاتر است. از این رو اگر به یوسف (ع) بُرهان پروردگار و به ابراهیم (ع) ملکوت آسمان و زمین اِرائه می‌شود به طریق اولی به برترین موجود خلقت، یعنی نبی مکرّم (ص) ارائه می‌گردد، چنان که به علی (ع) و سایر ائمه (علیهم السلام) که به منزلة جان رسول خدا (ص) هستند نیز ارائه خواهد شد.
ه) بدین ترتیب، متعلّق (یرید الله) که محذوف است (إرائة البرهان و ملکوت السموات والأرض) و امثال آن خواهد بود تا زمینة تحصیل عصمت فراهم گردد. پس تقدیر آیة مزبور چنین است: (إنّما یرید الله إرائتکم برهانَ ربکم و ملکوت السموات و الأرض لیذهب عنکم الرجس ...).
eporsesh.com
