از دیدگاه قرآن چه افرادی بهشتی و چه افرادی جهنمی هستند؟

ابتدا شماری از اوصاف بهشت و جهنم را از آیات قرآن می‌آوریم‌; سپس نگاهی گذرا به اوصاف بهشتیان و جهنّمیان در آیات قرآن می‌افکنیم .
قرآن کریم‌، بهشت را چنین وصف می‌کند:
عرض بهشت به اندازة فاصلة آسمان و زمین است‌; "بر یکدیگر سبقت گیرید برای رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتی که پهنة آن مانند پهنة آسمان و زمین است و برای کسانی که به خدا و رسولانش ایمان آورده‌اند، آماده شده‌." (حدید، 21)
"باغها و درختان بهشتی بسیار عالی است که از زیر درختان نهرها جاری است‌" (نسأ، 13)
"سایه‌های لذت بخشی دارد." (واقعه‌، 27 31)
"غذاهای خوش طعم از هر نوع که اشتها کنند، همیشه آماده و مهیا است‌."
همچنین قرآن کریم دربارة قصرها، فرش‌ها، ظرف‌ها، شراب‌های طهور، لباسها و زینتها، خادمان و ساقیان و پذیرایی کنندگان‌، وصفهایی آورده‌، می‌فرماید: "در بهشت آن‌چه دل می‌خواهد و چشم از آن لذت می‌برد، موجود است‌" (زخرف‌، 71) نیز می‌فرماید: "برای شما هر چه بخواهید در بهشت فراهم است و هر چه طلب کنید به شما می‌دهند." (فصلت‌، 31) خلاصه این که بهشت پر از نعمت‌های مادی و معنوی مانند لطف و رحمت و عنایت خدا و برخوردهای مالا مال از عشق و محبت است که بهشتیان از آن‌ها برخوردارند; ولی جهنم در آیات بسیاری از قرآن تصویرهای وحشتناکی دارد. قرآن می‌فرماید: "جهنم هفت در دارد و برای هر درش گروه معینی از آن‌ها تقسیم شده‌اند." (حجر، 43 و 44)
قرآن دربارة عذاب‌های جسمانی دوزخیان می‌فرماید:
"گنه کار دوست دارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا کند، و همسر و برادرش را، و قبیله‌اش را که همیشه از او حمایت می‌کردند و تمام مردم روی زمین را، تا مایة نجاتش شود." (معارج‌، 11 14)
"درخت زقّوم‌، غذای گنه‌کاران است که همانند فلز گداخته در شکم‌ها می‌جوشد جوششی همچون آب سوزان‌." (دخان‌، 43 46)
"و در آتش سوزان وارد می‌شوند، از چشمه‌ای فوق العاده داغ به آن‌ها می‌نوشانند طعامی جز از ضریع خار خشک تلخ و بدبو ندارد غذایی که نه آن‌ها را فربه می‌کند و نه گرسنگی را فرو می‌نشاند." (غاشیه‌، 4 7)
"ما برای ستمگران آتش آماده کردیم که سراپرده‌اش‌، آن‌ها را از هر سو احاطه کرده و اگر تقاضای آب کنند، آبی برای آن‌ها می‌آورند، همچون فلز گداخته که صورت‌ها را بریان می‌کند; چه بد نوشیدنی و چه بد محل اجتماعی است‌." (کهف‌، 29)
"کسانی که کافر شدند، لباس‌هایی از آتش برای آن‌ها بریده می‌شود و مایع سوزان و جوشان بر سر آن‌ها فرو می‌ریزند; آن چنان که هم درونشان را ذوب می‌کند و هم برونشان را و بر آن‌ها گرزهایی از آهن است‌. هر گاه بخواهند از غم و اندوه‌های دوزخ خارج شوند، آن‌ها را به آن باز می‌گردانند و به آن‌ها گفته می‌شود عذاب سوزان را بچشید." (حج‌، 19 22)
"شعله‌های آتش همچون شمشیر به صورت های‌شان می‌خورد." (مؤمنون‌، 104)
"در آن هنگام که غل و زنجیرها بر گردنشان قرار گرفته‌، آن‌ها را می‌کشند آنان را در آبی سوزان وارد می‌کنند; سپس در آتش دوزخ افروخته می‌شوند." (مؤمن‌، 71و72) این‌ها نمونه‌هایی از عذاب‌های جسمانی دوزخیان بود; آیات متعددی نیز خبر از عذاب‌های روحانی جهنمیان می‌دهد:
"و بهشتیان‌، دوزخیان را صدا می‌زنند که آن‌چه پروردگارمان به ما وعده داده بود، همه را حق یافتیم‌. آیا شما هم آن‌چه را پروردگارتان به شما وعده داده بود حق یافتید؟! می‌گویند: آری‌! در این هنگام ندا دهنده‌ای در میان آن‌ها ندا می‌دهد که لعنت خداوند بر ستمگران باد." (اعراف‌، 44)
"پروردگارا! هر که را تو به سبب اعمالش به آتش افکنی‌، او را خوار و رسوا ساخته‌ای و این چنین افراد ستمگر یاوری ندارند." (آل‌عمران‌، 192)
آیات یاد شده‌، نمونه‌ای از اوصاف بهشت و جهنم بود.(ر.ک‌: پیام قرآن‌، آیت الله مکارم شیرازی‌، ج 2.) در این زمینه کتاب "حق الیقین‌"، علامه مجلسی‌، نیز که به فارسی نگارش یافته‌، مفید است‌.
اوصاف بهشتیان و جهنمیان‌
از جمله اوصاف بهشتیان و اسباب ورود به بهشت که در آیات قرآن به آن اشاره شده‌، عبارت است از:
1. عمل صالح‌: "کسانی که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، یاران بهشتند و جاودانه در آن خواهند ماند." (بقره‌، 82)
2. تقوا و پرهیزکاری‌: "برای کسانی که پرهیزگاری پیشه کرده‌اند، نزد پروردگارشان (در جهان دیگر) باغ‌هایی که نهرها از پای درختانش می‌گذرد..." (آل‌عمران‌، 15)
3. احسان و نیکوکاری‌: "باغ‌هایی در بهشت که از زیر درختانش نهرها جاری است که بهشتیان جاودانه در آن خواهند بود و این جزای نیکوکاران است‌." (مائده‌، 85) و همچنین اوصاف جهاد و شهادت‌، (توبه‌، 111) ترک هواپرستی (نازعات‌، 40 و 41) صبر و تحمل در برابر شداید و... (دهر، 12 رعد، 24 و...)
اوصاف جهنمیان نیز در آیاتی از قرآن منعکس شده که برخی از آن‌ها عبارتند از:
1. کفر و طغیان‌: "جهنم کافران را احاطه کرده است‌." (توبه‌، 49)
2. نفاق و دورویی‌: "منافقان در پایین‌ترین مرحلة دوزخند و هرگز یاوری برای آن‌ها نخواهی یافت‌." (نسأ، 145)
3. پیروی از شیطان‌: هنگامی که شیطان از درگاه خدا رانده شد، خداوند به او خطاب کرد: "فرود آی از آن مقام‌، با ننگ و عار و خواری‌، بیرون رو! و سوگند یاد می‌کنم که هر کس از آن‌ها از تو پیروی می‌کند، جهنم را از شما همگی پر می‌کنم‌." (اعراف‌، 18) و نیز اوصاف استکبار، (اعراف‌، 36) ظلم و بیدادگری‌، (کهف‌، 29) تکیه کردن بر ظالمان‌، (هود،113) دنیاپرستی‌، (اسرأ، 18) زراندوزی‌، (توبه‌، 34 و 35) فرار از جهاد، (انفال‌، 15 و 16) ترک نماز، (مدثر، 39 46) ریختن خون بی گناهان‌، (مائده‌، 32) منع زکات‌، (فصلت‌، 7) خوردن مال یتیمان‌، (نسأ، 2) رباخواری‌، (بقره‌، 275) کفران نعمت الهی‌، (ابراهیم‌، 27 و 29) کم فروشی‌، (مطففین‌، 1 و 4 و 5 و 7) عیبجویی و غیبت‌، (همزه‌، 1 4) اسراف و تبذیر، (مؤمن‌، 43 اسرأ، 27) جرم و گناه (مریم‌، 86) تعدی از حدود الهی‌. (نسأ، 14 و...)
eporsesh.com