دیدگاه شیعه درباره‌ی قرآن چیست؟

دیدگاه شیعه درباره‌ی قرآن چیست؟

شیعه امامیه در طول تاریخ با شیوه‌ها و روش‌های گوناگون در صدد گسترش معارف قرآنی برآمده و از این رهگذر، گستره‌ی ادبیات و علوم قرآنی را پربرگ و بار ساخته است. همچنین سعی کرده طبق شرایط زمانی هرگاه قرآن مورد هجوم بیگانگان و اهل کتاب قرار گرفته، از آن دفاع کند، ولی متأسفانه برخی از دشمنان مدت‌هاست که شیعه را به اعتقاد به تحریف قرآن متهم می‌کنند؛ با این قرینه که چند نفر معدود و انگشت‌شمار، روایات تحریف را نقل کرده‌اند. اینان دیدگاه‌ها و اقوال و کلمات اکثریت قریب به اتفاق علمای شیعه را نمی‌بینند و از طرف دیگر از احادیث (تحریف) در کتاب‌های خود چشم می‌پوشند. و در حقیقت این اتهام بیشتر متوجه برخی علما و کتاب‌های اهل سنت است تا آنجا که از خلیفه دوم نقل کرده‌اند که قرآن 000/027/1 حرف داشته؛ یعنی، بیش از سه برابر آیات موجود و یا از خلیفه دوم نقل شده که در قرآن آیه رجم بوده که حذف شده است ر.ک: بخاری، صحیح، ج 8، صص 208 - 211، باب رجم الحبلی؛ الاتقان، ج 1، ص 198..
آری، در کتاب‌های حدیثی و تفسیری، روایاتی در باب قرآن وارد شده که برخی، آنها را دلیل بر تحریف قرآن دانسته‌اند، ولی باید توجه داشت که؛
اولاً، اکثر روایات از طریق افراد و کتاب‌هایی نقل شده که از وثاقت و اعتبار لازم برخوردار نیستند مانند کتاب قراءات احمد بن محمد سیاری (متوفی 286ه ) که علمای رجال او را تضعیف کرده و مذهب او را فاسد دانسته‌اند. رجال نجاشی، ج 1، ص 211. یا کتاب علی‌بن احمد کوفی (متوفی 353ه ) که علمای رجال درباره‌ی او گفته‌اند: (در پایان عمر راه غلو را پیش گرفته است). همان، ج‌1، ص‌96.

ثانیاً، بخش دیگری از روایات که بر تحریف حمل شده جنبه تفسیری دارد، به این معنا که در روایت مفاد کلی آن بر مصداق اتم و اکمل تطبیق شده یا بر یکی از مصادیقش؛ برخی گمان کرده‌اند این تفسیر و تطبیق جزء قرآن بوده و از آن حذف شده است. مثلاً در سوره‌ی حمد آیه (اهدِنَا الصِّراطَ المُستَقِیمَ)، به صراط پیامبر(صلی‌الله‌علیه) و خاندان او؛ یا به صراط علی(علیه‌السلام) تفسیر شده است و روشن است که چنین تفسیری از باب تطبیق کلی بر فرد اتم و اکمل آن است. مجمع البیان، ج 1، ص 28.
امام خمینی(ره) روایاتی را که احتمال تحریف از آنها به‌دست می‌آید، سه قسم کرده‌اند:
الف. روایات ضعیفی که نمی‌توان به آنها استدلال نمود.
ب. روایات جعلی که شواهدی بر ساختگی بودن آنها وجود دارد.
ج. روایات صحیح که دقت در آنها روشن می‌سازد که مقصود از تحریف در قرآن، تحریف معنوی است نه لفظی. تهذیب الاصول، ج 2، ص 94.
ثالثاً، کسی که قصد دارد درباره‌ی یک مذهب قضاوت کند باید عقاید آن مذهب را از علمای آن، اعم از متکلمین، فقها و مفسرین بیابد نه این‌که تنها به برخی از کتب حدیثی آن مذهب مراجعه کند؛ آن‌گاه با یافتن برخی از احادیث، مفاد آن را به عنوان عقیده، به پیروان آن نسبت دهد؛ در مورد تحریف قرآن نیز چنین باید کرد.
این همه مفسران شیعه که در طول تاریخ صدها تفسیر بر قرآن نوشته‌اند، آیا آنان جز بر همین قرآنِ موجود تفسیر نگاشته‌اند؟ و آیا قائل به تحریف قرآنند؟ و فقهای شیعه که در ابواب گوناگون فقهی خود به قرآن استناد می‌کنند، آیا فتوای آنها برخلاف این قرآن است؟ و آیا قائل به تحریف قرآنند؟ و متکلمان شیعه که در اثبات عقائد حقه شیعه همواره به آیات همین قرآن تمسک کرده‌اند، همگی اعتراف به عدم تحریف قرآن دارند.
این حقیقت را برخی از محققان اهل سنت دریافته و دامن مذهب شیعه را از اتهام اعتقاد به تحریف منزه دانسته‌اند.
چنان‌که شیخ رحمت‌الله هندی مؤلف کتاب ارزشمند و معروف (اظهارالحق) گفته است: (قرآن کریم از نظر اکثر علمای شیعه امامیه از هرگونه تغییر و تبدیل محفوظ مانده است و قول کسانی را که قایل به تحریفِ به کاهش در قرآن می‌باشند، مردود می‌دانند). الفصول المهمة، ص 175.
بنابراین گروهی از علمای وهابی که بر نسبت دادن اعتقاد به تحریف قرآن به شیعه اصرار ورزیده و دیدگان خود را بر آن همه اقوال صریح در نفی تحریف قرآن فرومی‌بندند، از جاده‌ی انصاف خارج شده و راه عناد و لجاج را می‌پیمایند.