انسان یک موجود حقیقی و مبدأ آثار وجودی و عینی است و به شهادت تجربه و برهان، قابلیت و استعداد رسیدن به آخرین کمال خود را دارد که اگر دارای صفات حسنه و اخلاق پسندیده باشد، کمالش سعادت، و اگر دارای صفات زشت و اخلاق ناشایسته باشد، کمالش شقاوت خواهد بود، و چون این ملکات و اخلاق، تنها از راه افعال اختیاری حاصل میشود، و فعل اختیاری، از اعتقاد به خوبی و بدی، ترس و امید، میل به منفعت و فرار از ضرر، سرچشمه میگیرد، باید یک سری برنامهها و دستوراتی، وجود داشته باشد که مردم را با وعده و وعید، دعوت به سعادت و جستوجوی کمال نهاییشان نماید. از طرفی "تشویق" و "تهدید"، یا "بشارت" و "انذار"، از مهمترین اصول تربیتی به حساب میآیند، که قرآن نیز با توجه به این دو اصل مهم، برنامههای تربیتی خود را بنا گذاشته است; چرا که انسان، مجموعهای از بیم و امید، حب ذات و علاقه به حیات، و نفرت از فنا و نیستی است; و ترکیبی از جلب منفعت و دفع ضرر میباشد، و درست به همین دلیل، در آیات قرآن، "نذیر" و "بشیر"، یا "انذار" و "بشارت"، هر دو درکنار هم قرار گرفته است. در سوره اعراف، آیه 188، آمده است: "إِنْ أَنَا إِلآ نَذِیرٌ وَبَشِیرٌ لِّقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ ; من بیم دهنده و بشارت دهندهام برای افرادی که ایمان میآورند."
خلاصه این که: اگر میبینیم در قرآن مجید، آیات بسیاری، دربارة مسائل بهشت و جهنم آمده است، و آیاتی که در وصف بهشت آمده، سراسر از بشارت و بهجت، و آکنده از شوق و امید برای مومنین است، و آنان را به آیندة اعمال نیک خود امیدوار کرده و به رضوان الهی بشارت میدهند; و آیاتی که در مورد جهنم و انواع عذابها و بلاها و گرفتاریهای آن آمده، که در واقع نوعی وعید و انذار است، همه در راستای همین دو اصل مهم تربیتی، یعنی "تشویق" و "تهدید" بنا شده است.
eporsesh.com
