اقسام تفسیر قرآن را بیان کنید
تفسیر متن مقدسی مانند قرآن کریم یا به نقل است (تفسیر قرآنی و روایی) و یا به عقل (تفسیر درایی) و تفسیر نقلی یا به استمداد از همان متن مقدس است؛ مانند این که آیه‌ای شاهد تصوری یا تصدیقی آیه دیگر باشد (تفسیر قرآن به قرآن) و یا به استعانت از متن نقلی دیگر است؛ مانند این که حدیث معتبرْ گواه معنایی خاص از آیه قرار گیرد (تفسیر قرآن به سنت) و هر دو قسم یاد شده داخل در تفسیر نقلی است و می‌توان از آن به "تفسیر مأثور" یاد کرد (بنابراین که اصطلاح مأثور بودن مخصوص حدیث نباشد). تفسیر عقلی نیز یا به تفطن عقل از شواهد داخلی و خارجی صورت می‌پذیرد، یعنی عقل معنای آیه‌ای را از جمع‌بندی آیات و روایات در می‌یابد که در این قسم عقل تنها نقش "مصباح" دارد و چنین تفسیر عقلی مجتهدانه چون از منابع نقلی محقق می‌شود، جزو تفسیر به مأثور محسوب می‌گردد، نه تفسیر عقلی و یا به استنباط از برخی مبادی تصوری و تصدیقی از منبع ذاتی عقل برهانی و علوم متعارفه صورت می‌پذیرد که در این قسم، عقل نقش "منبع" دارد، نه صرف مصباح. بنابراین، تفسیر عقلی مخصوص به موردی است که برخی از مبادی تصدیقی و مبانی مستور و مطویّ برهان مطلب به وسیله عقل استنباط گردد و آیه مورد بحث بر خصوص آن حمل شود. بنابراین، می‌توان تفسیر را ابتدا به نقلی و عقلی و سپس تفسیر نقلی را به دو قسم تقسیم کرد که محصول این تقسیم، اقسام سه‌گانه زیر است: 1 تفسیر قرآن به قرآن 2 تفسیر قرآن به سنّت 3 تفسیر قرآن به عقل اماتفسیر قرآن بر اساس رأی که در اصطلاح مفسران "تفسیر‌به‌رأی" نامیده می‌شود، در واقع "تفسیر" نیست، بلکه "تطبیق" و تحمیل رأی بر قرآن است. مأخذ: ( تفسیر تسنیم، ج 1، ص 63)
عنوان سوال:

اقسام تفسیر قرآن را بیان کنید


پاسخ:

تفسیر متن مقدسی مانند قرآن کریم یا به نقل است (تفسیر قرآنی و روایی) و یا به عقل (تفسیر درایی) و تفسیر نقلی یا به استمداد از همان متن مقدس است؛ مانند این که آیه‌ای شاهد تصوری یا تصدیقی آیه دیگر باشد (تفسیر قرآن به قرآن) و یا به استعانت از متن نقلی دیگر است؛ مانند این که حدیث معتبرْ گواه معنایی خاص از آیه قرار گیرد (تفسیر قرآن به سنت) و هر دو قسم یاد شده داخل در تفسیر نقلی است و می‌توان از آن به "تفسیر مأثور" یاد کرد (بنابراین که اصطلاح مأثور بودن مخصوص حدیث نباشد).
تفسیر عقلی نیز یا به تفطن عقل از شواهد داخلی و خارجی صورت می‌پذیرد، یعنی عقل معنای آیه‌ای را از جمع‌بندی آیات و روایات در می‌یابد که در این قسم عقل تنها نقش "مصباح" دارد و چنین تفسیر عقلی مجتهدانه چون از منابع نقلی محقق می‌شود، جزو تفسیر به مأثور محسوب می‌گردد، نه تفسیر عقلی و یا به استنباط از برخی مبادی تصوری و تصدیقی از منبع ذاتی عقل برهانی و علوم متعارفه صورت می‌پذیرد که در این قسم، عقل نقش "منبع" دارد، نه صرف مصباح. بنابراین، تفسیر عقلی مخصوص به موردی است که برخی از مبادی تصدیقی و مبانی مستور و مطویّ برهان مطلب به وسیله عقل استنباط گردد و آیه مورد بحث بر خصوص آن حمل شود.
بنابراین، می‌توان تفسیر را ابتدا به نقلی و عقلی و سپس تفسیر نقلی را به دو قسم تقسیم کرد که محصول این تقسیم، اقسام سه‌گانه زیر است:
1 تفسیر قرآن به قرآن
2 تفسیر قرآن به سنّت
3 تفسیر قرآن به عقل
اماتفسیر قرآن بر اساس رأی که در اصطلاح مفسران "تفسیر‌به‌رأی" نامیده می‌شود، در واقع "تفسیر" نیست، بلکه "تطبیق" و تحمیل رأی بر قرآن است.

مأخذ: ( تفسیر تسنیم، ج 1، ص 63)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین