جهنمیانی که کافر نیستند، بعد از تحمل کیفر، از جهنم نجات می‌یابند و به بهشت وارد می‌شوند، ولی کفار و کسانی که منکر خدا هستند و معاند هم هستند، در جهنم مخلّدند. حضرت موسی بن جعفر علیه‌السلام فرمود: "خدا در آتش جز اهل کفر و انکار را مخلد نمی‌سازد". (1) مرحوم صدارلمتألهین در این‌باره می‌فرماید:"گوهر انسانی براساس توحید آفریده شد، و این مسئله است که هرگز نابود نمی‌گردد. چیزی که هست گناهان و لغزش‌ها یک سلسله حالات پست و غیر مناسبی است که روی این گوهر را می‌پوشاند، ولی آن گاه که وارد دوزخ می‌گردد، به تدریج این پوشش‌ها و حجاب‌ها از بین می‌رود و انسان به فطرت خود باز می‌گردد. در این صورت از دوزخ رهایی یافته و با فطرت پاک وارد بهشت می‌گردد". (2) البته در بعضی از آیات، در مورد برخی گناهان مانند کشتن انسانی بی گناه، کلمه مخلد و خلود در آتش دوزخ به کار رفته است که بیش‌تر مفسران این کلمه را در این موارد (غیر از کفر به معنای زمان طولانی معنا کرده‌اند، نه به معنای همیشگی. مخلد و همیشگی نبودن گناه کاران در جهنم نباید چراغ سبزی برای آنان حساب شود، زیرا اوّلاً مدت عذاب معلوم نیست و ثانیاً شدت عذاب آخرت به حدی است که حتی یک لحظه‌اش هم غیر قابل تحمل است. قرآن کریم در مورد سختی عذاب جهنم می‌فرماید: "همان روز (قیامت، که آسمان همچون فلز گداخته می‌شود، و کوه‌ها مانند پشم رنگین متلاشی خواهد شد، و هیچ دوست صمیمی سراغ دوستش را نمی‌گیرد. آن‌ها را نشان‌شان می‌دهند (ولی هر کس گرفتار کار خویش است) چنان است که گنهکار دوست می‌دارد فرزندان خود، همسر، برادران، قبیله و فامیلش که همیشه از او حمایت می‌کردند، و همه مردم روی زمین را فدا کند تا مایه نجاتش گردند، اما هرگز چنین نیست (که با این‌ها بتوان نجات یافت). آری شعله‌ای سوزان آتش است.، دست و پا و پوست سرا را می‌کند و می‌برد". (3) پی نوشت ها : 1. توحید صدوق، باب 36، حدیث 6، ص 407. 2. جعفر سبحانی، منشور جاوید، ج9، ص 402؛ اسفار، ج9، ص 347 - 351. 3. معارج (70) آیه 9 - 16. eporsesh.com
جهنمیانی که کافر نیستند، بعد از تحمل کیفر، از جهنم نجات مییابند و به بهشت وارد میشوند، ولی کفار و کسانی که منکر خدا هستند و معاند هم هستند، در جهنم مخلّدند.
حضرت موسی بن جعفر علیهالسلام فرمود: "خدا در آتش جز اهل کفر و انکار را مخلد نمیسازد". (1)
مرحوم صدارلمتألهین در اینباره میفرماید:"گوهر انسانی براساس توحید آفریده شد، و این مسئله است که هرگز نابود نمیگردد. چیزی که هست گناهان و لغزشها یک سلسله حالات پست و غیر مناسبی است که روی این گوهر را میپوشاند، ولی آن گاه که وارد دوزخ میگردد، به تدریج این پوششها و حجابها از بین میرود و انسان به فطرت خود باز میگردد. در این صورت از دوزخ رهایی یافته و با فطرت پاک وارد بهشت میگردد". (2)
البته در بعضی از آیات، در مورد برخی گناهان مانند کشتن انسانی بی گناه، کلمه مخلد و خلود در آتش دوزخ به کار رفته است که بیشتر مفسران این کلمه را در این موارد (غیر از کفر به معنای زمان طولانی معنا کردهاند، نه به معنای همیشگی. مخلد و همیشگی نبودن گناه کاران در جهنم نباید چراغ سبزی برای آنان حساب شود، زیرا اوّلاً مدت عذاب معلوم نیست و ثانیاً شدت عذاب آخرت به حدی است که حتی یک لحظهاش هم غیر قابل تحمل است. قرآن کریم در مورد سختی عذاب جهنم میفرماید: "همان روز (قیامت، که آسمان همچون فلز گداخته میشود، و کوهها مانند پشم رنگین متلاشی خواهد شد، و هیچ دوست صمیمی سراغ دوستش را نمیگیرد. آنها را نشانشان میدهند (ولی هر کس گرفتار کار خویش است) چنان است که گنهکار دوست میدارد فرزندان خود، همسر، برادران، قبیله و فامیلش که همیشه از او حمایت میکردند، و همه مردم روی زمین را فدا کند تا مایه نجاتش گردند، اما هرگز چنین نیست (که با اینها بتوان نجات یافت). آری شعلهای سوزان آتش است.، دست و پا و پوست سرا را میکند و میبرد". (3)
پی نوشت ها :
1. توحید صدوق، باب 36، حدیث 6، ص 407.
2. جعفر سبحانی، منشور جاوید، ج9، ص 402؛ اسفار، ج9، ص 347 - 351.
3. معارج (70) آیه 9 - 16.
eporsesh.com
- [سایر] آیا بهشت مخصوص شیعیان بوده و غیر شیعه همگی به جهنم می روند؟
- [سایر] چرا اگر جهنم هم نبود نباید گناه می کردیم؟
- [سایر] آیا عصمت امامان علیهم السلام در دوری شیعیان از گناه نیز تأثیر دارد؟ آیا این درست است که امامان برای گناهان شیعه استغفار می کردند؟
- [سایر] آیا خدا آن قدر مهربان نیست که ما را به خاطر چند گناه به جهنم نبرد؟
- [سایر] آیا همیشگی بودن عذاب جهنم در مقابل چند ده سال گناه، غیر عادلانه نیست؟
- [سایر] آیا در منابع روایی شیعه، روایتی وجود دارد که، یک عده جهنم میروند برای نپرسیدن؟
- [سایر] اگر شیعه به جهنم رود تا ابد در آن می ماند؟
- [سایر] اگر شخصی در کل زندگیاش هیچ کاری انجام ندهد، بهشت از آن او است یا جهنم؟
- [سایر] در روایت آمده بیشترین افرادی که به جهنم می روند به خاطر زبانشان است. هفتاد گناه پای زبان می نویسند. این هفتاد گناه را نام ببرید؟
- [سایر] اگر شخصی در کل زندگیاش هیچ کاری انجام ندهد، بهشت از آن او است یا جهنم؟
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان از روی ندانستن مسئله کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد گرچه در یاد گرفتن مسئله کوتاهی کرده باشد روزه او صحیح است ولی معصیت کرده است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید، نباید نماز را بشکند و چنانچه نماز را بشکند معصیت کرده است پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل میکند، مثل روگرداندن از قبله، نماز را از سر گیرد نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل میکند، مشغول نماز شود، نماز دومش صحیح است.
- [آیت الله بروجردی] اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید، نباید نماز را بشکند و چنانچه نماز را بشکند معصیت کرده است؛ پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل میکند مثل روگرداندن از قبله نماز را از سر گیرد، نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل میکند، مشغول نماز شود نماز دومش صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] اشاعه فحشا (یعنی پراکنده کردن فساد و زشتکاری) از گناهان کبیره در اسلام است و قرآن شریف برای کسی که دوست دارد گناهان آشکار شوند، عذاب دنیا و آخرت را وعده داده است، چه برسد که بخواهد عمل اشاعه فحشا را انجام دهد: (انَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةَ فِی الَّذینَ امَنُوا لَهُمْ عَذابٌ الیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْاخِرَة)[1] (به تحقیق کسانی که دوست میدارند که زشت کاری در میان آنان که ایمان آوردهاند، شیوع پیدا کند، برای آنان در دنیا و آخرت عذابی پر درد خواهد بود.) و آن اقسامی دارد: الف) عیبی را به دروغ نسبت دادن به کسی و آن را درمیان مردم شیوع دادن، و این قسم علاوه بر گناه اشاعه فحشا، گناه تهمت را نیز دارد، و افرادی که دامن به آن شایعه میزنند و آن را برای دیگران میگویند، اگر بدانند که تهمت است، گناهشان مثل کسی است که شایعه را اختراع نموده و اگر ندانند، حرام است و گناه اشاعه فحشا را دارد، علاوه بر اینکه آن شایعه تهمت است و گناه از آن را نیز دارد. ب) پخش کردن عیبی که در کسی هست در میان مردم، و این صورت علاوه بر گناه اشاعه فحشا، گناه غیبت را نیز دارد. ج) گناهی را علنی و در میان مردم انجام دادن، نظیر بیرون آمدن زن با وضع جلف یا بدحجاب و یا بیحجاب و نظیر پخش موسیقیهای شهوتانگیز و پخش غناها و آهنگهای محرّک و یا پخش گفتههای جلف و محرّک در میان مردم و نظیر پخش کتابهای عشقی و رمانهای محرّک و امثال اینها، و این صورت علاوه بر گناهی که مترتّب بر اصل کار است، گناه اشاعه فحشا را نیز دارد و در بسیاری از موارد، گناه دوّم بالاتر از گناه اوّل است.
- [آیت الله مظاهری] به سیّدی که معصیت کار است، اگر خمس دادن کمک به معصیت او باشد، نمیشود خمس داد و به سیّدی هم که آشکارا معصیت میکند، گرچه دادن خمس کمک به معصیت او نباشد. نباید خمس بدهند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر جلوگیری از معصیت توقّف داشته باشد بر اینکه دست معصیت کار را بگیرد یا اورا از محلّ معصیت بیرون کند یا در آلتی که به آن معصیت می کند تصرّف کند جایز است ، بلکه واجب است عمل کند .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر یکی از شکهایی که نماز احتیاط برای آنها واجب است در نماز پیش آید، چنانچه انسان نماز را تمام کند وبدون خواندن نماز احتیاط، نماز را از سر بگیرد، معصیت کرده است پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل میکند نماز را از سر گرفته، نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل میکند، مشغول نماز شده، نماز دومش صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر یکی از شک های صحیح برای انسان پیش آید، نباید نماز را بشکند. و چنان چه نماز را بشکند معصیت کرده است. پس اگر پیش از انجام کاری که نمازرا باطل می کند، مثل پشت کردن به قبله نماز را از سرگیرد، نماز دوم هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل می کند، مشغول نماز شود، نماز دوم صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر یکی از شک هایی که نماز احتیاط برای آنها واجب است در نماز پیش آید، چنان چه انسان نماز را تمام کند و بدون خواندن نماز احتیاط، نماز را از سر بگیرد معصیت کرده است، پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل می کند، نماز را از سر گرفته، نماز دوم هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل می کند، مشغول نماز شده نماز دوم صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید نباید نماز را بشکند و چنانچه نماز را بشکند معصیت کرده است. پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل می کند مثل روگرداندن از قبله نماز را از سر گیرد نماز دوّمش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل می کند مشغول نماز شود نماز دوّمش صحیح است.