پیامبران الهی، افزون بر نشان دادن راه صحیح برای تکامل حقیقی انسان، تأثیرهای مهم دیگری نیز در زندگی انسان ها داشته اند که به برخی از آن ها اشاره می شود: 1. مطالب بسیاری وجود دارد که عقل انسان، توانایی درک آن ها را دارد، ولی یا به گذشت زمان و تجربه های فراوان نیاز دارد و یا در اثر اهتمام به امور مادی و غلبه گرایش های حیوانی، مورد غفلت و فراموشی قرار می گیرد، و یا در اثر بد آموزی ها و تبلیغات سوء بر توده های مردم، پنهان می ماند. چنین مطالبی نیز به وسیله پیامبران بیان می گردد؛ از این رو، پیامبران در قرآن مجید، (مذکر)[1] و (منذر)[2] نامیده شده اند. 2. یکی از مهم ترین علل های تربیت و رشد و تکامل انسان، وجود الگو و نمونه ی رفتار است. پیامبران الهی که انسان های کامل و تربیت شده پروردگارند، این نقش را به بهترین شکل برعهده می گیرند. 3. یکی دیگر از برکات وجود پیامبران در میان مردم، این است که در صورت فراهم بودن شرایط لازم، رهبری اجتماعی و سیاسی و قضایی مردم را بر عهده گیرند، و بدیهی است که رهبر معصوم، یکی از بزرگ ترین نعمت های الهی برای جامعه می باشد، و بدین وسیله، انسان ها را به سوی کمال مطلوب رهبری می شوند.[3] منابعی برای آگاهی بیشتر 1. مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی(3) وحی و نبوت، استاد شهید مرتضی مطهری؛ 2. رسالت جهانی پیامبران و برهان رسالت، استاد جعفر سبحانی، ص 2362. ایشان چهار دلیل برای لزوم بعثت ذکر می کند که عنوان های آن ها از این قرار است: 1. بشر نمی تواند قانون گذار باشد؛ 2. پیامبران، هدایتگر بشر به اهداف عالی خلقتند؛ 3. لزوم رهبری و تعدیل غرایز؛ 4. بعثت پیامبران، مظهر کمال لطف حق به انسان. پی نوشتها: [1]. غاشیه، 21. [2]. بقره، 21، و رعد، 7 و ص، 4 و 65 و ق، 2، و نازعات، 45، و شعراء، 208 و.... [3]. ر. ک: آموزش عقاید، ص 216. خواجه نصیرالدین طوسی در تجرید الاعتقاد، نه فایده برای بعثت پیامبران ذکر کرده است (ر.ک: کشف المراد، المقصد الرابع فی النبوة). منبع: پرسش ها و پاسخ هایی پیرامون نبوت و رسالت، فاضل عرفان، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه (1383).
پیامبران الهی، افزون بر نشان دادن راه صحیح برای تکامل حقیقی انسان، تأثیرهای مهم دیگری نیز در زندگی انسان ها داشته اند که به برخی از آن ها اشاره می شود:
1. مطالب بسیاری وجود دارد که عقل انسان، توانایی درک آن ها را دارد، ولی یا به گذشت زمان و تجربه های فراوان نیاز دارد و یا در اثر اهتمام به امور مادی و غلبه گرایش های حیوانی، مورد غفلت و فراموشی قرار می گیرد، و یا در اثر بد آموزی ها و تبلیغات سوء بر توده های مردم، پنهان می ماند.
چنین مطالبی نیز به وسیله پیامبران بیان می گردد؛ از این رو، پیامبران در قرآن مجید، (مذکر)[1] و (منذر)[2] نامیده شده اند.
2. یکی از مهم ترین علل های تربیت و رشد و تکامل انسان، وجود الگو و نمونه ی رفتار است. پیامبران الهی که انسان های کامل و تربیت شده پروردگارند، این نقش را به بهترین شکل برعهده می گیرند.
3. یکی دیگر از برکات وجود پیامبران در میان مردم، این است که در صورت فراهم بودن شرایط لازم، رهبری اجتماعی و سیاسی و قضایی مردم را بر عهده گیرند، و بدیهی است که رهبر معصوم، یکی از بزرگ ترین نعمت های الهی برای جامعه می باشد، و بدین وسیله، انسان ها را به سوی کمال مطلوب رهبری می شوند.[3]
منابعی برای آگاهی بیشتر
1. مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی(3) وحی و نبوت، استاد شهید مرتضی مطهری؛
2. رسالت جهانی پیامبران و برهان رسالت، استاد جعفر سبحانی، ص 2362. ایشان چهار دلیل برای لزوم بعثت ذکر می کند که عنوان های آن ها از این قرار است: 1. بشر نمی تواند قانون گذار باشد؛ 2. پیامبران، هدایتگر بشر به اهداف عالی خلقتند؛ 3. لزوم رهبری و تعدیل غرایز؛ 4. بعثت پیامبران، مظهر کمال لطف حق به انسان.
پی نوشتها:
[1]. غاشیه، 21.
[2]. بقره، 21، و رعد، 7 و ص، 4 و 65 و ق، 2، و نازعات، 45، و شعراء، 208 و....
[3]. ر. ک: آموزش عقاید، ص 216. خواجه نصیرالدین طوسی در تجرید الاعتقاد، نه فایده برای بعثت پیامبران ذکر کرده است (ر.ک: کشف المراد، المقصد الرابع فی النبوة).
منبع: پرسش ها و پاسخ هایی پیرامون نبوت و رسالت، فاضل عرفان، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه (1383).
- [سایر] چرا محل بعثت همه پیامبران الهی شرق خاورمیانه بوده است؟
- [سایر] فلسفه بعثت پیامبران با استناد به روایات چیست؟
- [سایر] قرآن چگونه لزوم بعثت پیامبران را از جهت «تعلیم کتاب و حکمت» اثبات میکند؟
- [سایر] قرآن و احادیث چگونه لزوم بعثت پیامبران را از جهت «تثبیت و تکمیل توحید» اثبات میکنند؟
- [سایر] قرآن چگونه لزوم بعثت پیامبران را از جهت «فصل خصومتها» در میان مردم اثبات میکند؟
- [سایر] فواید قرآن چیست؟
- [سایر] فواید نماز شب چیست؟
- [سایر] فواید فرجاماندیشی چیست؟
- [سایر] فواید فرجام اندیشی چیست؟
- [سایر] اهداف و فواید نبوت چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر بر بدن کسی که جنب است آیه قرآن یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد، حرام است دست به آن نوشته بگذارد و اگر بخواهد غسل کند، باید آب را به گونهای به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد و اسامی مبارک پیامبران و امامان و حضرت زهرا علیهمالسلام به احتیاط واجب حکم اسم خدا را دارند.
- [آیت الله وحید خراسانی] بانکها بر دو نوعند اسلامی و غیر اسلامی بانکهای اسلامی بر سه قسمند بانکهای شخصی بانکهای دولتی بانکهایی که به شرکت دولت و مردم تاسیس می شود و اظهر این است که معاملات مشروعه با بانکهای دولتی و بانکهایی که به شرکت دولت و مردم تاسیس می شود جایز است ولی احتیاط واجب ان است که یک پنجم فواید حاصله ان را به نیت ما فی الذمه به سادات فقیر بدهد و بقیه از منافع حاصل ان سال می باشد که اگر صرف در موونه ان سال نشود خمس ان را باید بپردازد
- [آیت الله سیستانی] مهری را که زن میگیرد ، و مالی را که مرد عوض طلاق خلع میگیرد ، و همچنین دیهای که دریافت میشود ، خمس ندارد . و همچنین است ارثی که بر اساس قواعد معتبر در باب ارث به انسان میرسد . ولی اگر مسلمانی که شیعه است مالی به غیر این راه مانند تعصیب (5) به او به ارث برسد ، آن مال از فوائد محسوب میشود و خمس آن را باید بدهد ، و همچنین اگر ارثی به او برسد که توقع آن را نداشته واز غیر پدر و پسر باشد ، احتیاط واجب آن است که خمس آن ارث را اگر از مخارج سالش زیاد بیاید ، بدهد .
- [آیت الله بهجت] پاک کردن مخرج غائط با چیزهای مقدس که احترام آنها لازم است مانند کاغذی که اسم خدا یا پیامبران بر آن نوشته شده حرام است و ممکن است در صورت علم و عمد موجب کفر شود که در این صورت به سبب کافر شدن تمام بدن نجس می شود . ولی در صورت عدم علم و عمد، یا غفلت یا خوانا نبودن نوشته ، اظهر حصول طهارت است .
- [آیت الله اردبیلی] اگر روزهدار با گفتن یا با نوشتن یا با اشاره و مانند آنها به خدا و پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و جانشینان آن حضرت علیهمالسلام عمدا نسبت دروغ بدهد، اگرچه فورا بگوید: (دروغ گفتم) یا توبه کند، روزه او بنابر احتیاط واجب باطل است و اگر دروغ بستن به حضرت زهرا علیهاالسلام و سایر پیامبران و جانشینان آنان علیهمالسلام موجب دروغ بستن به خدا یا پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم یا جانشینان آن حضرت علیهمالسلام گردد نیز همین حکم را دارند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر روزهدار به گفتن یا نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا یا پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله یا یکی از امامان معصوم علیهمالسلام عمداً نسبتی را بدهد که دروغ است؛ اگر چه فوراً بگوید: دروغ گفتم یا توبه کند، روزه او باطل است، بلکه اگر به حضرت زهرا علیهاالسلام و سایر پیامبران و جانشینان ایشان علیهمالسلام هم به دروغ نسبتی بدهد بنا بر احتیاط روزه او باطل میشود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] روزه تمام روزهای سال، غیر از روزه های حرام و مکروه که دربالا گفته شد، مستحبّ است، ولی بعضی از روزها تأکید بیشتری دارد از جمله: 1 پنجشنبه اوّل و آخر هر ماه و اوّلین چهارشنبه بعد از روز دهم ماه، حتّی اگر کسی اینها را به جا نیاورد مستحبّ است قضا کند. 2 سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماه. 3 تمام ماه رجب و شعبان و اگر نتواند قسمتی از آن را روزه بگیرد، هر چند یک روز باشد. 4 روز بیست و چهارم ذی الحجّه و بیست و نهم ذی القعده. 5 روز اوّل ذی الحجّه تا روز نهم، ولی اگر به واسطه ضعف روزه نتواند دعاهای روز عرفه را بخواند روزه آن روز مکروه است. 6 عید سعید غدیر (هیجده ذی الحجّه). 7 روز اوّل و سوم و هفتم محرم. 8 روز تولّد پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله)(17 ربیع الاول). 9 روز مبعث رسول خدا(صلی الله علیه وآله)(27 رجب). 10 روز عید نوروز.
- [آیت الله مکارم شیرازی] پنج کار بر جنب حرام است: 1 مس خط قرآن یا اسم خدا و پیامبران و امامان بنابر احتیاط واجب، همانطور که در وضو گفته شد. 2 رفتن به مسجدالحرام و مسجد پیغمبر(صلی الله علیه وآله)، هرچند از یک در داخل و از در دیگر خارج شود. 3 توقف کردن در مساجد دیگر، اما اگر از یک در داخل و از در دیگر خارج شود، یا برای برداشتن چیزی برود مانعی ندارد و احتیاط واجب آن است که در حرم امامان هم توقف نکند. 4 داخل شدن در مسجد برای گذاشتن چیزی در آن. 5 خواندن یکی از آیات سجده، ولی خواندن غیر آیه سجده از سوره سجده مانعی ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] پنج چیز بر جنب حرام است : اول : رساندن جائی از بدن به خط قرآن یا به اسم خدا و اسم پیامبران و امامان ( علیهم السلام ) بطوری که در وضو گفته شد . دوم : رفتن در مسجد الحرام و مسجد پیغمبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) اگر چه از یک در داخل ، و از در دیگری خارج شود . سوم : توقف در مساجد دیگر ، ولی اگر از یک در داخل و از در دیگری خارج شود ، یا برای برداشتن چیزی برود مانعی ندارد و احتیاط واجب آن است که در حرم امامان هم توقف نکند . چهارم : گذاشتن چیزی در مسجد . پنجم : خواندن سوره ای که سجده واجب دارد و آن چهار سوره است : اول ، سورة سی و دوم قرآن ( الم تنزیل ) دوم ، سورة چهل و یکم ( حم سجده ) سوم ، سورة پنجاه و سوم ( و النجم ) چهارم ، سورة نود و ششم ( اقرء ) و اگر یک حرف ر ا به قصد یکی از این چهار سوره هم بخواند حرام است . چیزهائی که بر جنب مکروه است
- [آیت الله سیستانی] آشامیدن شراب ، حرام است ، و در بعضی از اخبار از بزرگترین گناهان شمرده شده است ، از حضرت امام صادق علیهالسلام روایت شده است که فرمودند : شراب ، ریشه بدیها و منشأ گناهان است ، و کسی که شراب میخورد عقل خود را از دست میدهد ، و در آن موقع خدا را نمیشناسد و از هیچ گناهی باک ندارد ، و احترام هیچ کس را نگه نمیدارد ، و حقّ خویشان نزدیک را رعایت نمیکند ، و از زشتیهای آشکار رو نمیگرداند ، و اگر جرعهای از آن بنوشد خدا و ملائکه و پیامبران و مؤمنان او را لعنت کنند ، و اگر تا حدّ مستی بنوشد روح ایمان و خدا شناسی از او بیرون میرود ، و روح ناقص خبیثی بجای آن قرار میگیرد ، و تا چهل روز نماز او قبول نمیشود .