آیا شیطان اجباراً انسانها را به وادی هلاکت کشیده و نهایتاً رهسپار جهنم می نماید؟

خیر، در آیه 42 سورهء حجر به دانبال اِبا و تکبّری که شیطان کرد و از رحمت الهی محروم شد وسوگند یاد کرد که تمام بندگان خدا را اغوا می کند مگر مخلصین، را خدا می فرماید: (ان عبادی لیس لک علیهم سلطان الّا من اتبعک من الغاوین)(1): بر بندگانم تسلط نخواهی یافت مگر گمراهانی که از تو پیروی می کنند و جهنم میعادگاه تمام آنان است. در واقع نفوذِ وسوسه های شیطانی در انسان یک نفوذ نا آگاه و اجباری نیست. بلکه انسان به میل خویش وسوسه ی او را به دل راه می دهد و گرنه حتی خود شیطان هم میداند که بر مخلصان، که خویشتن را در پرتو تربیت خالص کرده اند و زنگار شرک را از روح و جان زدوده اند راه ندارد. و به تعبیر بهتر، رابطه ی شیطان وگمراهان، رابطه ی پیشوا و پیرو است نه رابطه اجبار کننده و اجبار شونده، مثل بقیه ی رابطه های پیشرو و پیروان که از روی اختیار و اراده است. وحتی خود شیطان در قیامت از این پیروان خود بیزاری جسته و آنان را لعنت می کند.
پی نوشت:
1-حجر/42.
منبع: تصویر دوزخ و دوزخیان در قرآن کریم، فاطمه کریمی،انتشارات جامعه القرآن الکریم