شرح پرسش:
لطفا این حدیث را شرح دهید. امام زمان(علیه السلام) می فرمایند: (لا عُذْرَ لاََحَد مِنْ مَوالینا فی التَّشْکیکِ فیما یُؤَدّیهِ عَنّا ثِقاتُنا؛ در تشکیک نسبت به روایاتی که موثّقان از ما برای شما نقل می کنند، احدی از شیعیان ما عذری ندارند.)[1]
شرح حدیث:
این عبارت قسمتی از توقیعی است که از سوی حضرت به (قاسم بن علا) درباره ی (احمد بن هلال عبرتایی) و دوری از او صادر شده است.
فقهای عظام، در کتاب های استدلالی اصول، برای حجّیّت خبر ثقه، به این روایت تمسک کرده اند؛ زیرا در واقع، حضرت مهدی(علیه السلام) در این روایت، به متابعت و قبول روایات کسانی امر کرده است که مورد وثوق اند و سنّت اهل بیت(علیهم السلام) را نقل می کنند.
مفاد حدیث، آن است که، کسی حقّ ندارد در روایاتی که اصحاب مورد وثوق از اهل بیت(علیهم السلام) نقل کرده اند، تشکیک کند و به آن ها ترتیب اثر ندهد، مگر در صورتی که علم به خطای آن داشته، یا مفاد خبر، مخالف با کتاب و یا سنّت قطعی یا عقل سلیم باشد؛ زیرا این ثقات از اصحاب اند که واسطه ی نشر معارف اهل بیت(علیهم السلام) هستند و تشکیک در روایات آنان سبب می شود که چیزی از معارف اهل بیت(علیهم السلام) به دست ما نرسد.
شایان ذکر است که وثاقت درجاتی دارد که بعضی از مراتب آن، ملازم با عدالت، بلکه فوق عدالت است. تعبیری که امام حسین(علیه السلام) برای حضرت مسلم بن عقیل در نامه ی خود به اهل کوفه بیان داشته اند، مرتبه ی فوق عدالت را می رساند؛ آن سخن چنین است:
من، به سوی شما، برادر و پسر عمو و مورد وثوق از خاندانم، مسلم بن عقیل را می فرستم.[2]
پی نوشتها:
[1]. رجال کشّی، ج2، ص816 ؛ بحار الأنوار، ج50، ص318و319، ح15 ؛ وسائل الشیعة، ج1، ص38، ح61.
[2]. الإرشاد، شیخ مفید، ج2، ص39 ؛ إعلام الوری، ج1، ص436 ؛ بحارالأنوار، ج44، ص334.
منبع: شرح چهل حدیث از حضرت مهدی(علیه السلام)، علی اصغر رضوانی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1382).
