وظایف و محور کلی فعالیت های نواب اربعه بدین قرار است :
1- زدودن شک و حیرت مردم درباره وجود امام مهدی علیه السلام
مهم ترین وظیفه ای که نواب اربعه به ویژه سفیر اول یعنی عثمان بن سعید عمری بر عهده داشت این بود که برای شیعیان ثابت کند امام عسکری علیه السلام فرزندی دارد که اکنون امام است و او نایب خاص آن حضرت می باشد.
2- حفظ امام مهدی علیه السلام از راه پنهان داشتن نام و مکان آن حضرت
امام مهدی علیه السلام در توقیعی به محمد بن عثمان بن سعید عمری بیان داشت که از ذکر نام و نشان آن حضرت خودداری کند و در جهت پنهان داشتن نام و مکان آن حضرت بکوشد. (1)
ابو سهل نوبختی در جواب این سوال که چرا تو سفیر ناحیه مقدسه نشدی ؟ فرمود:((من نمی توانم مانند حسین بن روح سر نگهدار باشم)). (2)
3- سازماندهی و سرپرستی سازمان وکالت
از طریق این سازمان شیعیان پرسش ها و شبهات دینی خود را با وکلا در میان می گذاشتند و آنان به واسطه سفیر از ناحیه مقدسه پاسخ را به شیعیان می رساندند ، و نیز وجوه شرعی خود را به وکلا می دادند و وکلا آن را به مسئول سازمان تحویل می دادند.
4- پاسخ گویی به پرسش های فقهی و مشکلات عقیدتی
آنان گاهی پرسش های فقهی و مسائل مستحدثه شیعیان را به عرض امام مهدی علیه السلام می رساندند و پاسخ آن را دریافت و به شیعیان ابلاغ می کردند. (3)
5- اخذ و توزیع اموال متعلق به امام مهدی علیه السلام
امام مهدی علیه السلام در روز بعد از رحلت امام عسکری علیه السلام و یا در همان روز بعد از مراسم خاک سپاری امام عسکری علیه السلام به هیئت قمی ها دستور داد که از این به بعد اموال متعلق به آن حضرت را به وکیلش در بغداد (ابو عمرو ، عثمان بن سعید عمری ) تحویل دهند. (4)
6- مبارزه با غلات و مدعیان دروغین نیابت و بابیت
در راستای همین وظیفه در این دوره هفتاد ساله هر کسی که به دروغ ادعای بابیت و وکالت نمود ، مثل حلاج ، شلمغانی و دیگران ، با آنان به مبارزه برخاستند و از ناحیه مقدسه توقیعاتی به واسطه آنان صادر شد و با روشن شدن ماهیت آنان شیعیان امامیه از این نوع انحرافات مصون ماندند و به سفارت نواب اربعه و وکالت بیشتر اعتماد نمودند.
7- مبارزه با وکلای خائن
گاهی برخی از وکلا منحرف می شدند و از وظایف اصلی خود عدول می کردند. در این صورت مشکلاتی را برای سازمان مخفی وکالت به وجود می آوردند و گاهی وجوه شرعی را نزد خود نگه می داشتند ، در این صورت نواب اربعه هر کدام به نوبه خود مسئولیت داشتند تا با آن وکیل خائن مبارزه کنند.
8- آماده سازی مردم برای پذیرش غیبت کبرا
این وظیفه بیش از همه بر دوش ابو الحسن علی بن محمد علی بن محمد سمری آخرین سفیر امام مهدی علیه السلام سنگینی داشت ، از این رو امام مهدی علیه السلام از راه اعجاز به او کمک کرد و شش روز قبل از مرگش توقیعی صادر نمود و زمان دقیق وفات وی را بیان داشت تا اینکه حجت بر همگان تمام شود و اذهان آماده پذیرش دوره دیگری از غیبت آن حضرت باشد.
پی نوشتها:
1- الغیبة ، طوسی ، ص 222.
2- الغیبة ، طوسی ، ص 240.
3- اعلام الوری ، ص 452.
4- کمال الدین ، ص 478.
منبع : موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
