از فیلم های تلویزیونی که در قالب سریال و داستان کوتاه ارائه می شود، نمی توان به عنوان تصویر مستند و واقعی از جنگ نام برد. دست اندرکاران تلویزیونی در این امر آن طور که شایسته‌ی جنگ بود موفق نبوده اند، زیرا اکثر ساخته های تلویزیونی به دور از واقعیت و یک طرفه و در برخی موارد اغراق آمیز بوده است. از نظر گریم و چهره پردازی در فیلم ها گرفته تا گفت و گوها و متون و مضامین آن با اصل مراوده و محاورات رزمندگان در جبهه ها و نیز طنزهایی که در جبهه ها مطرح بوده با آنچه که در فیلم ها به تصویر کشیده می شود تفاوت های زیادی وجود دارد که یکی از دلایل آن تدوین نشدن سیاست واحدی در این زمینه یا نبودن شورای سیاست گذاری یی است که بتواند این متون و فیلمنامه ها را ارزش گذاری و هدایت و حمایت نماید. دلیل دیگر، عدم آشنایی کافی و ملموس اکثر فیلم سازان تلویزیونی با فضای جبهه و جنگ بوده است. همچنین بسنده کردن به ظواهر و بی توجهی و غفلت از عمق و معانی سلوک رزمندگان و مقاومت جانانه‌ی آنان، در تدوین سناریوی فیلم ها موجب ساختن فیلم هایی سبک و کم محتوا می شود.
البته عده‌ی معدودی از سازندگان فیلم ها و سریال های تلویزیونی کوشیده اند تا همگون سازی با واقعیات را رعایت کنند. در چنین فیلم هایی، نکته ای از وقایع دوران جنگ مدنظر قرار گرفته و فیلمنامه نویس با قدرت تخیل و ذهن خلاق خودش آن را می پروراند تا بتواند یک ایده و پیامی را به مخاطبین خود بدهد؛ لذا لزوما تمام قسمت های فیلم مبتنی بر واقعیت نیست بلکه یک گوشه ای از واقعیت را دستمایه‌ی نوشتن فیلم داستانی نموده اند و از سایر روش های تبلیغی در فیلم استفاده کرده اند تا بر مخاطب تأثیر گذاشته و آن فیلم را جذاب نمایند. توجه به این نکته لازم است که حتی فیلم های داستانی و سریالی که در به تصویر کشیدن فضای جبهه و جنگ تا حدی موفق بودند، این طور نیست که تمام جزئیات آنها واقعی و مستند باشد، بلکه یک نکته واقعی کوچک به دست فیلم نامه نویس تبدیل به یک فیلم شده است و بیشتر جنبه هنری و سمبولیک دارد. لذا تنها فیلم های مستند که منطبق با واقعیت بوده و مستقیما از جبهه های جنگ و رزم آنها گرفته شده است می تواند به عنوان سند واقعی از جنگ دستمایه‌ی کار هنرمندان و سایر اقشار جامعه قرار بگیرد. با همه این تفاصیل نباید زحمات فیلم سازانی که خود زمانی رزمنده بوده و توانسته‌اند بخشی از حقایق جبهه‌ها را به مردم پشت جبهه و نسل‌های بعدی منتقل بکنند، فراموش نمود.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
