صلوات بر پیامبر
صلوات در عرف شرع عبارت است از درود فرستادن بر رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و اهل بیت او علیهم السّلام یا دیگر مقربان درگاه الهی است.
چرا در صلوات بر پیامبر برخلاف اهل تسنن بر آل او هم درود می‌فرستیم؟
درباره کیفیت صلوات بر پیامبر(ص) در روایات بی‌شماری که از طرق اهل سنت و اهل‌بیت(ع) رسیده صریحاً آمده است که (آل محمد را به هنگام صلوات بر (محمد) بیفزایید). در تفسیر (الدر المنثور) از صحیح (اسماعیل بخاری) و صحیح (محمد بن مسلم) و (سنن ابوداود) و (سنن ترمذی) و (سنن نسائی) و (سنن ابن‌ماجه) و (سنن ابن‌مردویه) و روایت دیگری از کعب بن عجره نقل شده که مردی خدمت پیامبر(ص) رسید و عرض کرد: اما السلام علیکم فقد علمنا فکیف الصلاة علیک‌؛ سلام بر تو را ما می‌دانیم چگونه است اما صلوات بر شما باید چگونه باشد؟) پیامبر فرمود بگو: اللهم صل علی محمدو علی آل محمد کما صلیت علی ابراهیم انک حمید مجید اللهم بارک علی محمد و آل محمد کما بارکت علی... صاحب تفسیر الدرالمنثور علاوه بر حدیث فوق، هیجده حدیث دیگر نقل کرده که در همگی تصریح شده که (آل محمد) را باید به هنگام صلوات ذکر کرد، (تفسیر المیزان، ج 16، ص 365 و 366، علامه طباطبایی). ابن حجر در کتاب (صواعق) چنین نقل می‌کند که پیامبر(ص) فرمود: لاتصلّوا علی الصلاة البتراء فقالوا و ماالصلاة البتراء؟ قال تقولون: اللهم صل علی محمد و تمسکون، بل قولوا اللهم صل علی محمد و آل محمد؛ هرگز بر من صلوات ناقص نفرستید. عرض کردند: صلوات ناقص چیست؟ فرمود: این که فقط بگوییم اللهم صلی علی محمد و ادامه ندهید بلکه بگویید اللهم صلی علی محمد و آل محمد)، (تفسیرنمونه، ج 17، ص 419 و 420، ناصر مکارم شیرازی، نقل از صواعق، ص 144). از فقهای اهل سنت (شافعی) آن را در تشهد دوم واجب می‌داند و احمد بن حنبل در یکی از دو روایت که از او نقل شده و جمعی دیگر از فقها ولی بعضی مانند ابوحنیفه آن را واجب نشمرده‌اند، (تفسیر نمونه، ج 17، ص 420، ناصر مکارم شیرازی، نقل از تذکره علامه حلی، ج 1، ص 126). حتی شافعی همین فتوا را (واجب بودن صلوات بر آل محمد) در شعر معروفش صریحاً آورده است. یا اهل بیت رسول الله حبکم‌فرض من الله فی القرآن انزله‌S} ای اهل بیت رسول الله محبت شمااز سوی خداوند در قرآن واجب شده است‌S} کفاکم من عظیم القدر انکم‌من لم یصل علیکم لا صلاة له‌S} در عظمت مقام شما همین بس که‌هر کس بر شما صلوات نفرستد نمازش باطل است‌S} (تفسیر نمونه، نقل از الغدیر، نقل از شرح المواهب زرقانی، ج 7، ص 7). منبع: www.payambarazam.ir
درباره کیفیت صلوات بر پیامبر(ص) در روایات بی‌شماری که از طرق اهل سنت و اهل‌بیت(ع) رسیده صریحاً آمده است که (آل محمد را به هنگام صلوات بر (محمد) بیفزایید). در تفسیر (الدر المنثور) از صحیح (اسماعیل بخاری) و صحیح (محمد بن مسلم) و (سنن ابوداود) و (سنن ترمذی) و (سنن نسائی) و (سنن ابن‌ماجه) و (سنن ابن‌مردویه) و روایت دیگری از کعب بن عجره نقل شده که مردی خدمت پیامبر(ص) رسید و عرض کرد: اما السلام علیکم فقد علمنا فکیف الصلاة علیک‌؛ سلام بر تو را ما می‌دانیم چگونه است اما صلوات بر شما باید چگونه باشد؟) پیامبر فرمود بگو: اللهم صل علی محمدو علی آل محمد کما صلیت علی ابراهیم انک حمید مجید اللهم بارک علی محمد و آل محمد کما بارکت علی... صاحب تفسیر الدرالمنثور علاوه بر حدیث فوق، هیجده حدیث دیگر نقل کرده که در همگی تصریح شده که (آل محمد) را باید به هنگام صلوات ذکر کرد، (تفسیر المیزان، ج 16، ص 365 و 366، علامه طباطبایی). ابن حجر در کتاب (صواعق) چنین نقل می‌کند که پیامبر(ص) فرمود: لاتصلّوا علی الصلاة البتراء فقالوا و ماالصلاة البتراء؟ قال تقولون: اللهم صل علی محمد و تمسکون، بل قولوا اللهم صل علی محمد و آل محمد؛ هرگز بر من صلوات ناقص نفرستید. عرض کردند: صلوات ناقص چیست؟ فرمود: این که فقط بگوییم اللهم صلی علی محمد و ادامه ندهید بلکه بگویید اللهم صلی علی محمد و آل محمد)، (تفسیرنمونه، ج 17، ص 419 و 420، ناصر مکارم شیرازی، نقل از صواعق، ص 144). از فقهای اهل سنت (شافعی) آن را در تشهد دوم واجب می‌داند و احمد بن حنبل در یکی از دو روایت که از او نقل شده و جمعی دیگر از فقها ولی بعضی مانند ابوحنیفه آن را واجب نشمرده‌اند، (تفسیر نمونه، ج 17، ص 420، ناصر مکارم شیرازی، نقل از تذکره علامه حلی، ج 1، ص 126). حتی شافعی همین فتوا را (واجب بودن صلوات بر آل محمد) در شعر معروفش صریحاً آورده است. یا اهل بیت رسول الله حبکم‌فرض من الله فی القرآن انزله‌S} ای اهل بیت رسول الله محبت شمااز سوی خداوند در قرآن واجب شده است‌S} کفاکم من عظیم القدر انکم‌من لم یصل علیکم لا صلاة له‌S} در عظمت مقام شما همین بس که‌هر کس بر شما صلوات نفرستد نمازش باطل است‌S} (تفسیر نمونه، نقل از الغدیر، نقل از شرح المواهب زرقانی، ج 7، ص 7). منبع: www.payambarazam.ir
پاسخ:
درباره کیفیت صلوات بر پیامبر(ص) در روایات بی‌شماری که از طرق اهل سنت و اهل‌بیت(ع) رسیده صریحاً آمده است که (آل محمد را به هنگام صلوات بر (محمد) بیفزایید). در تفسیر (الدر المنثور) از صحیح (اسماعیل بخاری) و صحیح (محمد بن مسلم) و (سنن ابوداود) و (سنن ترمذی) و (سنن نسائی) و (سنن ابن‌ماجه) و (سنن ابن‌مردویه) و روایت دیگری از کعب بن عجره نقل شده که مردی خدمت پیامبر(ص) رسید و عرض کرد:
اما السلام علیکم فقد علمنا فکیف الصلاة علیک؛ سلام بر تو را ما می‌دانیم چگونه است اما صلوات بر شما باید چگونه باشد؟) پیامبر فرمود بگو:
اللهم صل علی محمدو علی آل محمد کما صلیت علی ابراهیم انک حمید مجید اللهم بارک علی محمد و آل محمد کما بارکت علی... صاحب تفسیر الدرالمنثور علاوه بر حدیث فوق، هیجده حدیث دیگر نقل کرده که در همگی تصریح شده که (آل محمد) را باید به هنگام صلوات ذکر کرد، (تفسیر المیزان، ج 16، ص 365 و 366، علامه طباطبایی). ابن حجر در کتاب (صواعق) چنین نقل می‌کند که پیامبر(ص) فرمود:
لاتصلّوا علی الصلاة البتراء فقالوا و ماالصلاة البتراء؟ قال تقولون: اللهم صل علی محمد و تمسکون، بل قولوا اللهم صل علی محمد و آل محمد؛ هرگز بر من صلوات ناقص نفرستید. عرض کردند: صلوات ناقص چیست؟ فرمود: این که فقط بگوییم اللهم صلی علی محمد و ادامه ندهید بلکه بگویید اللهم صلی علی محمد و آل محمد)، (تفسیرنمونه، ج 17، ص 419 و 420، ناصر مکارم شیرازی، نقل از صواعق، ص 144). از فقهای اهل سنت (شافعی) آن را در تشهد دوم واجب می‌داند و احمد بن حنبل در یکی از دو روایت که از او نقل شده و جمعی دیگر از فقها ولی بعضی مانند ابوحنیفه آن را واجب نشمرده‌اند، (تفسیر نمونه، ج 17، ص 420، ناصر مکارم شیرازی، نقل از تذکره علامه حلی، ج 1، ص 126). حتی شافعی همین فتوا را (واجب بودن صلوات بر آل محمد) در شعر معروفش صریحاً آورده است.
یا اهل بیت رسول الله حبکم‌فرض من الله فی القرآن انزلهS}
ای اهل بیت رسول الله محبت شمااز سوی خداوند در قرآن واجب شده استS}
کفاکم من عظیم القدر انکم‌من لم یصل علیکم لا صلاة لهS}
در عظمت مقام شما همین بس که‌هر کس بر شما صلوات نفرستد نمازش باطل استS} (تفسیر نمونه، نقل از الغدیر، نقل از شرح المواهب زرقانی، ج 7، ص 7).
منبع: www.payambarazam.ir
- [سایر] فایده صلوات بر خاندان پیامبر چیست؟ آنها که نیازی به درود و صلوات ما ندارند.
- [سایر] آیا اهل سنت و وهابیت صلوات می فرستند؟
- [سایر] شما اهل سنت پیامبر هستید یا سنت خلفا؟
- [سایر] مضمون آیه صلوات از دیدگاه مفسّران شیعه و سنی چگونه است؟
- [سایر] آیا اهل سنت پیامبر را معصوم می دانند؟
- [سایر] پیامبر ص شیعه بودند یا سنی؟
- [سایر] فایده صلوات برای پیامبر صلی الله علیه و آله و خاندان او چیست؟ آنها که به درود و صلوات ما نیاز ندارند؟
- [سایر] آیا افراد سنی مذهب به معصومیت پیامبر(ص) و امامان و اهل بیت (ع) اعتقاد دارند؟
- [سایر] آیا می شود فردی که اهل سنت باشد و تنها به پیامبر اعتقاد داشته و از هیچ یک از مذاهب اهل سنت پیروی نکند؟
- [سایر] شبهه: شیعیان بدون هیچ مدرکی در صلوات بر پیامبر، آل پیامبر را اضافه کرده‌اند.
- [آیت الله مظاهری] مرد شیعه میتواند با زن سنّی ازدواج کند و همچنین زن شیعه میتواند به عقد سنّی درآید ولی سزاوار نیست که این کار عملی شود.
- [آیت الله سیستانی] از نظر اهل سنّت، زن از همه تَرَکه شوهر اعمّ از منقول و غیرمنقول مانند زمین و غیره، ارث میبرد. حال آنکه از نظر مذهب امامیه، زن از اصل زمین یا قیمت آن ارث نمیبرد و تنها از قیمت بنا و درختان ارث میبرد، نه اصل آنها. بنابراین اگر مذهب اهل سنّت بر شیعه نافذ باشد به گونهای که زن سنّی مذهب از زمین و اصل بنا و درختان ارث ببرد، در صورتی که دیگر ورثه امامی مذهب باشند، زن امامی مذهب نیز میتواند میراثی را که از زمین و اصل بنا و درختان به او می‌رسد، بگیرد که سایر ورثه اهل سنت باشند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه یکی از اولاد از نظر سنّی بزرگتر و دیگری از جهت بلوغ بزرگتر باشد قضاء نماز بر اولّی واجب است.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب هر یک از دو خطبه نماز جمعه باید مشتمل بر حمد و ثنای پروردگار، صلوات بر پیامبر اکرم و آل پیامبر علیهمالسلام ، دعوت مردم به پرهیزکاری و تقوا و نیز خواندن یک سوره کامل باشد و خطبه دوم باید علاوه بر آن مشتمل بر ذکر نام ائمه معصومین علیهمالسلام و طلب آمرزش برای مؤمنان باشد.
- [آیت الله سیستانی] نظر اهل سنّت آن است که مازاد سهمالارث میراث بر آن، به عَصَبه میت مانند برادر او داده می‌شود. لکن نظر مذهب امامیه خلاف آن است، مثلاً اگر مردی بمیرد و تنها دختری و برادری داشته باشد، از نظر امامیه باید نیمی از ارث را به دختر به عنوان سهمالارث و نیم دیگر را به عنوان ردّ به او بپردازند و به برادر میت سهمی تعلّق نمیگیرد. لکن نظر اهل سنّت آن است که در این فرض نیمی از ارث میت به برادر پرداخت می‌شود، چون که از عصبه میت به شمار می‌رود. حال اگر مذهب اهل سنّت بر وارث امامی مذهب نافذ باشد و مازاد سهمالارث به او پرداخت نشود، عصبه میت اگر امامی مذهب باشند، میتوانند از باب قاعده مقاصّه نوعی، مازاد سهمالارث وارثِ سنّی مذهب را بگیرند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اشْهد انْ لا اله إلا الله وحْده لا شریک له: گواهی می دهم هیچ کس شایسته پرستش جز خداوند نیست، یگانه است و شریک ندارد. و اشْهد ان محمداً عبْده و رسوله: و گواهی می دهم محمد(صلی الله علیه وآله) بنده و فرستاده اوست. اللهم صل علی محمد و آل محمد: خداوندا! درود بفرست بر محمد(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت او(علیهم السلام).
- [آیت الله مکارم شیرازی] صلوات بر پیغمبر(صلی الله علیه وآله) و آل او(علیهم السلام) بعد از نماز، یا در حال نماز و همچنین در سایر حالات از مستحبات مؤکد است و نیز مستحب است هر موقع نام مبارک حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) خواه محمد باشد یا احمد و همچنین لقب و کنیه آن جناب را مانند مصطفی و ابوالقاسم بشنود صلوات بفرستد، حتی اگر در نماز باشد، همچنین اگر خودش این نام‌های مقدس را بر زبان جاری کند صلوات بفرستد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] صلوات بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و آل او از مستحبات مؤکد است و هر وقت انسان اسم مبارک حضرت رسول صلی الله علیه و آله مانند محمد و احمد یا لقب یا کنیه آن جناب؛ مثل مصطفی و ابو القاسم، را بگوید یا بشنود، اگر چه در نماز باشد، مستحب است صلوات بفرستد.
- [آیت الله جوادی آملی] .صلوات بر پیغمبر( ص) از مستحبات مؤکّد است, چنانکه مستحب است هر وقت نام مبارک آن حضرت مانند محمد( ص)و احمد( ص)،نیز لقب و کنیه( ص) آن حضرت مانند مصطفی( ص) و ابوالقاسم( ص)گفته یا شنیده شود، بر آن حضرت و آل او صلوات فرستاده شود.
- [آیت الله مظاهری] در قنوت نماز عید فطر و قربان هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی بهتر است این دعا را بخوانند: (اَللَّهُمَّ اَهْلَ الْکِبْرِیاءِ وَالْعَظَمَةِ وَ اَهْلَ الْجُودِ وَالْجَبَرُوتِ وَ اَهْلَ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَةِ وَ اَهْلَ التَّقْوی وَ الْمَغْفِرَةِ اَسْأَلُکَ بِحَقِّ هذَا الْیَومِ الَّذی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ ذُخْراً وَ شَرَفاً وَ کَرامَةً وَ مَزیداً اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُدْخِلَنی فی کُلِّ خَیْرٍ اَدْخَلْتَ فیهِ مُحَمَّداً وَ الَ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُخْرِجَنی مِنْ کُلِّ سُوءٍ اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ الَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ اَللَّهُمَّ اِنّی اَسْأَلُکَ خَیْرَ ما سَأَلَکَ بِهِ عِبادُکَ الصَّالِحُونَ وَ اَعُوذُ بِکَ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُکَ الُْمخْلَصُونَ).(1)