یکی از دستورهای اسلام محبت به ساحت مقدس اهل بیت(ع) است. در قرآن از زبان پیامبر(ص) آمده است: "قل لا أسئلکم علیه أجراً إلاّ المودّه فی القربی".8 در برخی روایات نیز به محبت سفارش شده و محبت به اهل بیت، به محبت خدا بر می گردد: "من أحبّکم فقد أحبّ الله و من أبغضکم فقد أبغض الله".9 جایگاه محبت اهل بیت در آموزه های دینی موجب شد که برخی دانشمندان اهل سنت به آن اعتراف و تأکید کنند. امام شافعی می نویسد: یا اهل بیت رسول اللّه حبّکم کفاکم من عظیم القدر أنّکم فرضٌ من الله فی القرآن أنزله من لم یصلّ علیکم لا طلاه له10 ؛ای خاندان پیامبر خدا! محبت شما واجب است که خدا در قرآن آن را نازل فرمود. در عظمت قدر شما همین بست که هر کس (در نماز) بر شما درود و صلوات نفرستد، نمازش صحیح نیست.محبت امام حسین(ع) مانند محبت معصومان دیگر ریشه در معارف و مبانی دینی دارد. از سوی دیگر برخی از عناصر دیگر موجب شده اند که امام حسین(ع) محبوبیت بیشتری داشته باشد: 1- توجه بزرگان دین؛ یکی از عوامل مهم محبت امام توجه و سفارش بزرگان به ساحت مقدس امام حسین(ع) است. پیامبر(ص) فرمود: "حسینُ منّی و أنا منه، أحبّ الله مَن أحبّ حسیناً؛11 حسین از من است و من از او، و خداوند آن کس را دوست دارد که حسین را دوست بدارد". معصومان و بزرگان دیگر دین نیز به محبت امام حسین(ع) سفارش نموده اند. 2- پاسداری از دین؛ یکی از علل محبوبیت امام حسین(ع) در پاسداری از دین ظهور می کند. همة معصومان(ع) با توجه به شرایط زمان و مکان و با انجام فعالیت های فرهنگی و سیاسی به پاسداری از دین پرداختند. امام حسین(ع) در زمانی قیام نمود که رهبران دین ستیز به دین زدایی پرداخته و یزید شعار: "لعبت هاشم بالملک فلا خبرٌ جاء ولا وحیٌ نزل"12 سر داد. از سوی دیگر باورهای دینی مردم تضعیف شده و مردم با معارف دین فاصله گرفته بودند. از این رو امام حسین(ع) یکی از اهداف قیام خویش را حفظ دین و بدعت زدایی بیان نمود13 و همگان را به قیامت علیه رهبران دین ستیز و قانون شکن فرا خواند.14بی تردید قیام امام حسین(ع) نقش اساسی در حفظ دین داشت، از این رو می توان گفت بین اظهار محبت پیامبر به امام حسین(ع) و حفظ دین توسط امام حسین رابطه وجود دارد. پیامبر فرمود: "إنّ لقتل الحسین حرارهٌ فی قلوب المؤمنین لا تبرد ابداً؛15 دل های همة خداپرستان، کانون محبّت حسین است".گفته شده است: "إنّ الإسلام محمدیّ الحدوث، حسینی البقاء".16 اگر دین مصطفی هنوز در جهان به پا است به خون خفتید، تا آیین بماند از آن سر بریدة تو هست و از نوای تو17 فدا کردید جان، تا دین بماند18 3- آزادی خواهی و عزّت مندی؛ آزادی زیباترین واژه ای است که همگان، حتی ستمگران آن را دوست دارند. عزت مندی ریشه در آزادی خواهد دارد. یکی از علل محبوبیت جهانی امام، آزادی خواهی و عزّت مندی است. جهانیان آزادی را دوست دارند و طلایه دار و پرچمدار آزادی امام حسین(ع) است؛ از این رو محبوب جهانیان است. اگر دیگر رهبران جهان شعار آزادی می دهند، امام عملاً با فدا نمودن جان، و حضور کودکان و فرزندان در سرزمین کربلا اثبات نمود که مرگ در راه خدا،19 و مرگ عزّت مند بهترین از زندگی ذلّت آور است: الموت أولی من رکوب العار والعار اولی من دخول النّار20 ؛ مرگ نزد من از ننگ ذلت و پستی بهتر و محبوب تر است و پذیرش ننگ بهتر از داخل شدن در آتش است. همو فرمود: " لا أری الموت إلاّسعاده و الحیاه مع الظّالمین إلاّ برماً".21 درس آزادی از آن رو ساخت توأم با عمل بزرگ فلسفة قتل شاه دین این است تا خیانت پیشگان را در جهان رسوا کند که مرگ سرخ بِهْ از زندگی ننگین است 4- سیرة عملی معصومان در پاسداری از قیامت عاشورا؛ یکی از علل محبوبیت امام حسین(ع) پاسداری از قیام آن امام همام است. پیشوایان دین هم خود به عزاداری می پرداختند و هم دیگران را به عزاداری دعوت می کردند. از این رو تمام مناسبت ها و ایّام، به ویژه محرّم و صفر،یاد آور وفاداری و ایثار شهادت امام حسین(ع) و یاران بوده و محبت مردم را نسبت به امام چند برابر می کند.امام سجاد(ع) چهل سال برای پدرش گریه کرد و در هنگام افطار وقتی غذا نزدش می آوردند، اشک می ریخت و می فرمود:"پسر رسول خدا(ص) حسین(ع) گرسنه و تشنه کشته شد".22 روزی که نزد امام صادق(ع) نام امام حسین(ع) را می بردند، تا شب تبسّم نمی کرد.23دعبل خزاعی می گوید: در ایام عاشورا خدمت امام رضا(ع) رسیدم. چون نظر حضرت به من افتاد فرمود: مرحبا ای دعبل که به دست و زبان یاری کنندة مایی! برای حسین[ع] مرثیه بخوان. پس شعری چند در سوگ حضرت خواندم. امام رضا با مردان و زنان حاضر بسیار گریه کردند.24 دیگر معصومان(ع) همگان به عزاداری و زنده نگهداشتن یاد و خاطرة امام حسین(ع) و یاران او فرا خواندند.25 پی نوشتها: 1.لهوف، ص 57؛ نفس المهموم، ص 931؛ مقتل خوارزمی،ج 2،ص 7. 2.فرهنگ عاشورا، ص 26. 3.صحیفة نور، ج 9، ص 202. 4.حیاه الامام الحسین، ج 3، ص 98؛ بحارالأنوار،ج 44، ص 387. 5.صحیفة نور، ج 2، ص 195. 6.همان، ج 9، ص 57. 7.هاشم معروف الحسنی، الانتفاضات الشیعیّه، ص 387. 8.شوری، آیة 23. 9.زیارت جامعةکبیر. 10.عبدالحسین امینی، الغدیر، ج 2، ص 303؛ الصواعق المحرمه، ص 88. 11.اسدالغابه، ج 2، ص 20؛ انساب الاشراف، ج 3، ص 143؛ رجال کشی، ص 49. 12.مقرم، مقتل الحسین، ص 357؛ مقاتل الطالبیین، ص 80. 13.تاریخ طبری، ج 4، ص 266. 14.موسوعه کلمات الامام الحسین، ص 360. 15.جامع احادیث الشیعه، ج 12، ص 556. 16.فرهنگ عاشورا، ص 149. 17.همان. 18.همان، ص 259. 19.لهوف، ص 53، مثیر الاحزان، ص 21. 20.کشف الغمه،ج 2، ص 32؛ مقرم، مقتل الحسین، ص 342. 21.تحف العقول، ص 176؛ بحارالأنوار، ج 44، ص 381؛ لهوف، ص 69. 22.لهوف، ص 209،نفس المهموم(ترجمه کمره ای)، ص602. 23.نفس المهموم، ص 59. 24.محمد باقر مجلسی، جلاء العیون، ص 471. 25.بحارالأنوار،ج 44،ص 293؛ لهوف، ص 9؛ بحارالأنوار،ج 75، ص 465؛ وسائل الشیعه ج 10، ص 392. www. eporsesh.com
چرا حضرت امام حسین(علیه السلام) از محبوب ترین شخصیت های تاریخ نزد شیعه، آزاد مردان تاریخ و ائمه معصوم(علیهم السلام) بوده و هستند؟
یکی از دستورهای اسلام محبت به ساحت مقدس اهل بیت(ع) است. در قرآن از زبان پیامبر(ص) آمده است: "قل لا أسئلکم علیه أجراً إلاّ المودّه فی القربی".8
در برخی روایات نیز به محبت سفارش شده و محبت به اهل بیت، به محبت خدا بر می گردد: "من أحبّکم فقد أحبّ الله و من أبغضکم فقد أبغض الله".9
جایگاه محبت اهل بیت در آموزه های دینی موجب شد که برخی دانشمندان اهل سنت به آن اعتراف و تأکید کنند. امام شافعی می نویسد:
یا اهل بیت رسول اللّه حبّکم
کفاکم من عظیم القدر أنّکم
فرضٌ من الله فی القرآن أنزله
من لم یصلّ علیکم لا طلاه له10
؛ای خاندان پیامبر خدا! محبت شما واجب است که خدا در قرآن آن را نازل فرمود. در عظمت قدر شما همین بست که هر کس (در نماز) بر شما درود و صلوات نفرستد، نمازش صحیح نیست.محبت امام حسین(ع) مانند محبت معصومان دیگر ریشه در معارف و مبانی دینی دارد. از سوی دیگر برخی از عناصر دیگر موجب شده اند که امام حسین(ع) محبوبیت بیشتری داشته باشد:
1- توجه بزرگان دین؛
یکی از عوامل مهم محبت امام توجه و سفارش بزرگان به ساحت مقدس امام حسین(ع) است. پیامبر(ص) فرمود: "حسینُ منّی و أنا منه، أحبّ الله مَن أحبّ حسیناً؛11 حسین از من است و من از او، و خداوند آن کس را دوست دارد که حسین را دوست بدارد". معصومان و بزرگان دیگر دین نیز به محبت امام حسین(ع) سفارش نموده اند.
2- پاسداری از دین؛
یکی از علل محبوبیت امام حسین(ع) در پاسداری از دین ظهور می کند. همة معصومان(ع) با توجه به شرایط زمان و مکان و با انجام فعالیت های فرهنگی و سیاسی به پاسداری از دین پرداختند. امام حسین(ع) در زمانی قیام نمود که رهبران دین ستیز به دین زدایی پرداخته و یزید شعار: "لعبت هاشم بالملک فلا خبرٌ جاء ولا وحیٌ نزل"12 سر داد.
از سوی دیگر باورهای دینی مردم تضعیف شده و مردم با معارف دین فاصله گرفته بودند. از این رو امام حسین(ع) یکی از اهداف قیام خویش را حفظ دین و بدعت زدایی بیان نمود13 و همگان را به قیامت علیه رهبران دین ستیز و قانون شکن فرا خواند.14بی تردید قیام امام حسین(ع) نقش اساسی در حفظ دین داشت، از این رو می توان گفت بین اظهار محبت پیامبر به امام حسین(ع) و حفظ دین توسط امام حسین رابطه وجود دارد.
پیامبر فرمود: "إنّ لقتل الحسین حرارهٌ فی قلوب المؤمنین لا تبرد ابداً؛15 دل های همة خداپرستان، کانون محبّت حسین است".گفته شده است: "إنّ الإسلام محمدیّ الحدوث، حسینی البقاء".16
اگر دین مصطفی هنوز در جهان به پا است
به خون خفتید، تا آیین بماند
از آن سر بریدة تو هست و از نوای تو17
فدا کردید جان، تا دین بماند18
3- آزادی خواهی و عزّت مندی؛
آزادی زیباترین واژه ای است که همگان، حتی ستمگران آن را دوست دارند. عزت مندی ریشه در آزادی خواهد دارد. یکی از علل محبوبیت جهانی امام، آزادی خواهی و عزّت مندی است. جهانیان آزادی را دوست دارند و طلایه دار و پرچمدار آزادی امام حسین(ع) است؛ از این رو محبوب جهانیان است. اگر دیگر رهبران جهان شعار آزادی می دهند، امام عملاً با فدا نمودن جان، و حضور کودکان و فرزندان در سرزمین کربلا اثبات نمود که مرگ در راه خدا،19 و مرگ عزّت مند بهترین از زندگی ذلّت آور است:
الموت أولی من رکوب العار
والعار اولی من دخول النّار20
؛ مرگ نزد من از ننگ ذلت و پستی بهتر و محبوب تر است و پذیرش ننگ بهتر از داخل شدن در آتش است. همو فرمود: " لا أری الموت إلاّسعاده و الحیاه مع الظّالمین إلاّ برماً".21
درس آزادی از آن رو ساخت توأم با عمل
بزرگ فلسفة قتل شاه دین این است
تا خیانت پیشگان را در جهان رسوا کند
که مرگ سرخ بِهْ از زندگی ننگین است
4- سیرة عملی معصومان در پاسداری از قیامت عاشورا؛
یکی از علل محبوبیت امام حسین(ع) پاسداری از قیام آن امام همام است. پیشوایان دین هم خود به عزاداری می پرداختند و هم دیگران را به عزاداری دعوت می کردند. از این رو تمام مناسبت ها و ایّام، به ویژه محرّم و صفر،یاد آور وفاداری و ایثار شهادت امام حسین(ع) و یاران بوده و محبت مردم را نسبت به امام چند برابر می کند.امام سجاد(ع) چهل سال برای پدرش گریه کرد و در هنگام افطار وقتی غذا نزدش می آوردند، اشک می ریخت و می فرمود:"پسر رسول خدا(ص) حسین(ع) گرسنه و تشنه کشته شد".22 روزی که نزد امام صادق(ع) نام امام حسین(ع) را می بردند، تا شب تبسّم نمی کرد.23دعبل خزاعی می گوید: در ایام عاشورا خدمت امام رضا(ع) رسیدم. چون نظر حضرت به من افتاد فرمود: مرحبا ای دعبل که به دست و زبان یاری کنندة مایی! برای حسین[ع] مرثیه بخوان. پس شعری چند در سوگ حضرت خواندم. امام رضا با مردان و زنان حاضر بسیار گریه کردند.24
دیگر معصومان(ع) همگان به عزاداری و زنده نگهداشتن یاد و خاطرة امام حسین(ع) و یاران او فرا خواندند.25
پی نوشتها:
1.لهوف، ص 57؛ نفس المهموم، ص 931؛ مقتل خوارزمی،ج 2،ص 7.
2.فرهنگ عاشورا، ص 26.
3.صحیفة نور، ج 9، ص 202.
4.حیاه الامام الحسین، ج 3، ص 98؛ بحارالأنوار،ج 44، ص 387.
5.صحیفة نور، ج 2، ص 195.
6.همان، ج 9، ص 57.
7.هاشم معروف الحسنی، الانتفاضات الشیعیّه، ص 387.
8.شوری، آیة 23.
9.زیارت جامعةکبیر.
10.عبدالحسین امینی، الغدیر، ج 2، ص 303؛ الصواعق المحرمه، ص 88.
11.اسدالغابه، ج 2، ص 20؛ انساب الاشراف، ج 3، ص 143؛ رجال کشی، ص 49.
12.مقرم، مقتل الحسین، ص 357؛ مقاتل الطالبیین، ص 80.
13.تاریخ طبری، ج 4، ص 266.
14.موسوعه کلمات الامام الحسین، ص 360.
15.جامع احادیث الشیعه، ج 12، ص 556.
16.فرهنگ عاشورا، ص 149.
17.همان.
18.همان، ص 259.
19.لهوف، ص 53، مثیر الاحزان، ص 21.
20.کشف الغمه،ج 2، ص 32؛ مقرم، مقتل الحسین، ص 342.
21.تحف العقول، ص 176؛ بحارالأنوار، ج 44، ص 381؛ لهوف، ص 69.
22.لهوف، ص 209،نفس المهموم(ترجمه کمره ای)، ص602.
23.نفس المهموم، ص 59.
24.محمد باقر مجلسی، جلاء العیون، ص 471.
25.بحارالأنوار،ج 44،ص 293؛ لهوف، ص 9؛ بحارالأنوار،ج 75، ص 465؛ وسائل الشیعه ج 10، ص 392.
www. eporsesh.com
- [سایر] در مورد شخصیت اخلاقی و تربیتی فاطمه بنت حسن مادر امام محمد باقر(ع) توضیح دهید. آیا مادران ائمه دارای مقام عصمت بودند؟
- [سایر] در زیارت ائمه معصومین(علیهم السلام) مخصوصاً امام حسین(علیه السلام))، معنای «لعن» چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مقام عصمت اختصاص به انبیا(علیهم السلام) و ائمّه(علیهم السلام) و حضرت زهرا(علیها السلام) دارد، یا در مورد دیگران هم تصوّر می شود؟
- [سایر] چرا بسیاری از اهل بیت امام حسین (علیه السلام)مانند زینب و سکینه(علیها السلام)در سوریه مدفون اند؟
- [سایر] آیا عزاداری برای امام حسین(علیه السلام)، در زمان امامان(علیهم السلام) سابقهدارد؟
- [سایر] آیا عزاداری برای امام حسین(علیه السلام)، در زمان امامان(علیهم السلام) سابقهدارد؟
- [سایر] آیا امام حسین علیه السلام از بقیه امامان علیهم السلام مهمتر است؟
- [سایر] آیا عزاداری برای امام حسین علیه السلام، در زمان امامان علیهم السلام سابقه دارد؟
- [سایر] آیا مقام عصمت، به پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار(علیهم السلام) اختصاص دارد؟ چرا؟
- [سایر] دلیل دستور اکید ائمه(علیهم السلام) به زنده نگاه داشتن نام امام حسین(علیه السلام) و حادثه عاشورا چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نماز در حرم امامان(علیهم السلام) مستحب است، بلکه در حدیث آمده نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) برابر با دویست هزار نماز است.
- [آیت الله نوری همدانی] نماز در حرم امامان (علیهم السلام ) مستحب ، بلکه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیر المؤمنین (علیه السلام ) برابر دویست هزار نماز است .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز در حرم امامان(علیهم السلام) مستحب بلکه بهتر از مسجد است. و نماز در حرم مطهّر حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) برابر دویست هزار نماز است.
- [امام خمینی] نماز در حرم امامان علیهم السلام مستحب، بلکه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام برابر دویست هزار نماز است.
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز خواندن در حرم امامان علیهم السلام مستحب است بلکه از بعضی روایات استفاده می شود که نماز در حرم مطهر حضرت امیر المومنین علیه السلام و سیدالشهداء علیه السلام افضل از مسجد است
- [آیت الله مکارم شیرازی] تمام فرقه های اسلامی پاکند، مگر آنها که با ائمه معصومین(علیهم السلام)عداوت و دشمنی دارند و خوارج و غلات، یعنی غلوکنندگان در حق ائمه(علیهم السلام).
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی پناه بر خدا به خدا، یا پیامبر(صلی الله علیه وآله) یا یکی از ائمه معصومین(علیهم السلام) یا فاطمه زهرا(علیهم السلام) دشنام و ناسزا گوید یا عداوت داشته باشد، کافراست.
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی که به یکی از چهارده معصوم علیهم السلام از روی دشمنی دشنام دهد نجس است
- [آیت الله خوئی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلًا به زیارت حضرت اباعبدالله (علیهالسلام) مشرف شود چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست، و اگر بواسطة عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نماز در حرم ائمه: مستحب بلکه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیر المؤمنین علیه السلام برابر با دویست هزار نماز است.