آیا بودا پیامبر بود؟ اگر نبود پس چرا در این سرزمین پیامبری از طرف خدا فرستاده نشده؟
آیین بودا دوّمین آیین بود که پس از آیین جینی به انگیزة مقابله با آیین برهمنی یا اصلاح آن پدید آمد، و تأثیرات عمیق در افکار و آداب سراسر هند بر جای گذاشت، بنیان‌گذار این آیین فردی است به نام (سیداراتا) که از شاهزادگان هندی است که پس از آن‌که در کسوت مرتاضان در آمد، لقب سیر من گوتمه (که به معنای مرتاض و زاهد است) را به او دادند و پس از آن‌که مراحلی از ریاضت را طی کرد و به ارشاد و هدایت خلق برخاست به لقب (بودا) یعنی منور و درخشان شهرت یافت و آیین او را (بودا) و پیروانش را بودایی خواندند، بودا خود را نه پیغمبر می‌دانست و نه خداوند و الهه و نه تجسمی از الهه،[1] و در اسلام هم مدرکی صحیح دال بر این‌که بودا از پیامبران بوده است نداریم، در نتیجه پاسخ بخش اوّل این شد که (بودا) از پیامبران نبوده است. از منابع اسلامی استفاده می‌شود که ظهور انبیاء علیهم السّلام اختصاص به منطقه خاصی نداشته و آیات کریمة قرآن دلالت دارد، بر این‌که هر قوم و امتی پیامبری داشته‌اند، که به چند نمونه اشاره می‌شود. 1. رسول همیشه از بین خود مردم در بین هر قوم برانگیخته شده است چنان‌که در سورة بقره،[2] اعراف،[3] و سورة جمعه بدان اشاره شده است (رسولاً مِنهُم).[4] 2. (برای هر گروه و امّتی پیامبری است پس زمانی که پیامبرشان آمد، میان مردم به عدالت و قسط حکم می‌کند)[5] و فرمود: (هیچ امّتی نیست مگر آن‌که در میان انان پیامبری برای هشدار دادن بود)[6] این آیات و مانند آنها[7] به صراحت می‌گویند که هر امّتی دارای نبی و پیغمبری بوده‌اند. و هم‌چنین روایات بر این مطلب دلالت دارند که به نمونه‌هایی اشاره می‌شود: علی علیه السّلام فرمود: خداوند رسولان خود را پی در پی اعزام کرد تا وفاداری به پیمان فطرت را از آنان باز جویند... خداوند هرگز انسان‌ها را بدون پیامبر یا کتابی آسمانی یا برهان قاطع... رها نساخته است.[8] از بعضی روایات استفاده می‌شود که خداوند از میان سیاه‌پوستان نیز پیامبری برانگیخته است. چنان‌که علی علیه السّلام فرمود: خداوند پیامبر سیاه‌پوستی را مبعوث کرد هر چند سرگذشت او در قرآن نیامده است (بعث الله نبیّاً اسود)[9] چنان‌که خود قرآن هم اشاره دارد که (و مِنهم من لم نقصص) ما قصّه عدّه‌ای (بسیاری) از پیامبران را (و نام آنها را) در قرآن نیاورده‌ایم. در نتیجه ممکن است در قارة هند پیامبر و یا پیامبران الهی، دارای مکتب آسمانی بوده‌اند، ولی اسم آنها در قرآن و تاریخ نیامده است. از مجموع 000/124[10] نفر پیامبر فقط اسم برخی از آنها در قرآن آمده است. قابل ذکر است که این احتمال هم وجود دارد که بخاطر اتصال و ارتباط هندوستان به قاره‌های دیگر و نفوذ دعوت پیامبران آن قاره‌ها پیامبر خاصی فرستاده نشده باشد و امکان دارد پیامبرانی فرستاده شده ولی به قتل رسیده‌اند. شاهد وجود پیامبران در هندوستان این است که این سرزمین از قدیم‌الایام به سرزمین ادیان و افکار و فلسفه‌های مرموز و سرزمین ریاضت‌کشان معروف بوده است و در همان ادیان ابتدایی آثاری از ادیان آسمانی دیده می‌شود که به نمونه‌های اشاره می‌شود، مثلاً در کتاب (ریگ‌ودا) که یکی از کتاب‌های آیین (ودایی) است آثاری از مناجات‌ها و ادعیة با خدا دیده می‌شود[11] و هم‌چنین در آیین برهمنی سخن از جاوید بودن و همه جا بودن برهمن مطرح است[12] (که این همان اوصاف خدای واقعی است) و همین طور در آیین هند پرستش و خدای خلقت و... مطرح است[13] و در آیین سیک (سِرخ) اعتقاد به وحدانیّت خدای متعال وجود دارد[14] و یا در آیین بودا سخن از اعتماد به نیروی ذاتی خود انسان مطرح است که باید به واسطه تهذیب و تزکیه باطن رهایی یابد[15] و... همه این‌ها نشان از وجود ادیان الهی است که بعدها به نوعی تحریف شده است. شاهد دیگر این است که در بعضی روایات از پیامبری اسمی به میان آمده است که در هندوستان مبعوث شده و دارای علومی از جمله علم نجوم بوده است.[16] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. ادیان ابتدایی، ربانی گلپایگانی. 2. نبوّت، محسن قرائتی. 3. تفسیر نمونه ج 1، ص 333458، ح 23، ص 379. [1] . ربانی گلپایگانی، جزوة ادیان ابتدایی، قم، مؤسسة امام صادق علیه السّلام ، ص 2021. [2] . بقره/129. [3] . اعراف/35. [4] . جمعه/2. [5] . یونس/47. [6] . فاطر/24. [7] . مؤمنون/44، لیل/12. [8] . نهج‌البلاغه، ترجمة محمد دشتی، خطبه 1، ص 38. [9] . طبرسی، ابوعلی، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، چاپ دوّم، 1408، ج 78، ص 83. [10] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیّه، چاپ هشتم، 1370، ج11، ص31. [11] . ادیان ابتدائی، (پیشین) ص 6. [12] . همان، ص 8. [13] . همان، ص9. [14] . همان، ص 13. [15] . دائرة المعارف، (پیشین) ج 2، ص 384388. [16] . بحارالانوار، (پیشین) ج 58، ص 243، حدیث 23. ( اندیشه قم )
عنوان سوال:

آیا بودا پیامبر بود؟ اگر نبود پس چرا در این سرزمین پیامبری از طرف خدا فرستاده نشده؟


پاسخ:

آیین بودا دوّمین آیین بود که پس از آیین جینی به انگیزة مقابله با آیین برهمنی یا اصلاح آن پدید آمد، و تأثیرات عمیق در افکار و آداب سراسر هند بر جای گذاشت، بنیان‌گذار این آیین فردی است به نام (سیداراتا) که از شاهزادگان هندی است که پس از آن‌که در کسوت مرتاضان در آمد، لقب سیر من گوتمه (که به معنای مرتاض و زاهد است) را به او دادند و پس از آن‌که مراحلی از ریاضت را طی کرد و به ارشاد و هدایت خلق برخاست به لقب (بودا) یعنی منور و درخشان شهرت یافت و آیین او را (بودا) و پیروانش را بودایی خواندند، بودا خود را نه پیغمبر می‌دانست و نه خداوند و الهه و نه تجسمی از الهه،[1] و در اسلام هم مدرکی صحیح دال بر این‌که بودا از پیامبران بوده است نداریم، در نتیجه پاسخ بخش اوّل این شد که (بودا) از پیامبران نبوده است.
از منابع اسلامی استفاده می‌شود که ظهور انبیاء علیهم السّلام اختصاص به منطقه خاصی نداشته و آیات کریمة قرآن دلالت دارد، بر این‌که هر قوم و امتی پیامبری داشته‌اند، که به چند نمونه اشاره می‌شود.
1. رسول همیشه از بین خود مردم در بین هر قوم برانگیخته شده است چنان‌که در سورة بقره،[2] اعراف،[3] و سورة جمعه بدان اشاره شده است (رسولاً مِنهُم).[4]
2. (برای هر گروه و امّتی پیامبری است پس زمانی که پیامبرشان آمد، میان مردم به عدالت و قسط حکم می‌کند)[5] و فرمود: (هیچ امّتی نیست مگر آن‌که در میان انان پیامبری برای هشدار دادن بود)[6] این آیات و مانند آنها[7] به صراحت می‌گویند که هر امّتی دارای نبی و پیغمبری بوده‌اند. و هم‌چنین روایات بر این مطلب دلالت دارند که به نمونه‌هایی اشاره می‌شود:
علی علیه السّلام فرمود: خداوند رسولان خود را پی در پی اعزام کرد تا وفاداری به پیمان فطرت را از آنان باز جویند... خداوند هرگز انسان‌ها را بدون پیامبر یا کتابی آسمانی یا برهان قاطع... رها نساخته است.[8]
از بعضی روایات استفاده می‌شود که خداوند از میان سیاه‌پوستان نیز پیامبری برانگیخته است. چنان‌که علی علیه السّلام فرمود: خداوند پیامبر سیاه‌پوستی را مبعوث کرد هر چند سرگذشت او در قرآن نیامده است (بعث الله نبیّاً اسود)[9] چنان‌که خود قرآن هم اشاره دارد که (و مِنهم من لم نقصص) ما قصّه عدّه‌ای (بسیاری) از پیامبران را (و نام آنها را) در قرآن نیاورده‌ایم. در نتیجه ممکن است در قارة هند پیامبر و یا پیامبران الهی، دارای مکتب آسمانی بوده‌اند، ولی اسم آنها در قرآن و تاریخ نیامده است. از مجموع 000/124[10] نفر پیامبر فقط اسم برخی از آنها در قرآن آمده است. قابل ذکر است که این احتمال هم وجود دارد که بخاطر اتصال و ارتباط هندوستان به قاره‌های دیگر و نفوذ دعوت پیامبران آن قاره‌ها پیامبر خاصی فرستاده نشده باشد و امکان دارد پیامبرانی فرستاده شده ولی به قتل رسیده‌اند. شاهد وجود پیامبران در هندوستان این است که این سرزمین از قدیم‌الایام به سرزمین ادیان و افکار و فلسفه‌های مرموز و سرزمین ریاضت‌کشان معروف بوده است و در همان ادیان ابتدایی آثاری از ادیان آسمانی دیده می‌شود که به نمونه‌های اشاره می‌شود، مثلاً در کتاب (ریگ‌ودا) که یکی از کتاب‌های آیین (ودایی) است آثاری از مناجات‌ها و ادعیة با خدا دیده می‌شود[11] و هم‌چنین در آیین برهمنی سخن از جاوید بودن و همه جا بودن برهمن مطرح است[12] (که این همان اوصاف خدای واقعی است) و همین طور در آیین هند پرستش و خدای خلقت و... مطرح است[13] و در آیین سیک (سِرخ) اعتقاد به وحدانیّت خدای متعال وجود دارد[14] و یا در آیین بودا سخن از اعتماد به نیروی ذاتی خود انسان مطرح است که باید به واسطه تهذیب و تزکیه باطن رهایی یابد[15] و... همه این‌ها نشان از وجود ادیان الهی است که بعدها به نوعی تحریف شده است. شاهد دیگر این است که در بعضی روایات از پیامبری اسمی به میان آمده است که در هندوستان مبعوث شده و دارای علومی از جمله علم نجوم بوده است.[16]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. ادیان ابتدایی، ربانی گلپایگانی.
2. نبوّت، محسن قرائتی.
3. تفسیر نمونه ج 1، ص 333458، ح 23، ص 379.


[1] . ربانی گلپایگانی، جزوة ادیان ابتدایی، قم، مؤسسة امام صادق علیه السّلام ، ص 2021.
[2] . بقره/129.
[3] . اعراف/35.
[4] . جمعه/2.
[5] . یونس/47.
[6] . فاطر/24.
[7] . مؤمنون/44، لیل/12.
[8] . نهج‌البلاغه، ترجمة محمد دشتی، خطبه 1، ص 38.
[9] . طبرسی، ابوعلی، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، چاپ دوّم، 1408، ج 78، ص 83.
[10] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیّه، چاپ هشتم، 1370، ج11، ص31.
[11] . ادیان ابتدائی، (پیشین) ص 6.
[12] . همان، ص 8.
[13] . همان، ص9.
[14] . همان، ص 13.
[15] . دائرة المعارف، (پیشین) ج 2، ص 384388.
[16] . بحارالانوار، (پیشین) ج 58، ص 243، حدیث 23.
( اندیشه قم )





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین