متأسفانه برخی از والدین، هنگام مواجهه با این مسأله (دست درازی کودک به اموال دیگران) بی‌درنگ بر او بر حسب دزد می‌زنند و او را به شدت توبیخ می‌کنند. پیش از ذکر علل این رفتار، لازم است تأکید کنم که تا اطمینان نیافته‌اید شی‌ء گم شده را فرزندتان برداشته است، عکس‌العمل نشان ندهید. در موارد بسیاری پس از توبیخ کودک، شی‌ء گم شده پیدا شده است. 1. جلب توجه: کودک سه ماه است به مدرسه رفته؛ ولی توجهی از سوی اولیای مدرسه به او نشده است. وسیله‌ای از دوستش را بر می‌دارد و بعد خود را به دفتر مدرسه معرفی می‌کند تا توبیخ شود و مورد توجه قرار گیرد. به اولیای خانه و مدرسه توصیه می‌کنم به کودکان توجه کنند تا نیاز فطری آنان به جلب توجه کمتر شود و مجبور نشوند از راه‌های ناپسند، خود را نشان دهند. 2. انتقام‌جویی: مهین و شهین دو خواهرند. مهین که بزرگ‌تر است، شهین را کتک زده. شهین چون توان مقابله به مثل را ندارد، ساعت مهین را بر می‌دارد و بعد به پدر اطلاع می‌دهد که مهین ساعتش را گم کرده است تا توبیخ شود و بدین شکل از او انتقام بگیرد و پس از انتقام‌جویی، ساعت را به جای اولش باز می‌گرداند. در مواجهه با این پدیده باید به کودک درس انصاف داد؛ یعنی که نمی‌تواند برای انتقام‌جویی، از شیوه‌های غیر انسانی استفاده کند. 3. پیشی گرفتن از رقیب: حمید و سعید، دو رقیب درسی هستند. زنگ املا است. معلم املا را آغاز می‌کند. حمید خودکار سعید را بر می‌دارد تا چند لحظه عقب بماند و آرامش خود را از دست بدهد و نمره‌اش از حمید کمتر شود. طبیعی است که پس از رسیدن به مقصود، خودکار سعید را به جای اولش بر می‌گرداند. در مواجهه با این رفتار، باید به حمید آموخت که با دوست و رقیب خود باید رقابت مثبت داشته باشد؛ و گرنه رشد او و نمره‌ی بهترش، ارزشی نخواهد داشت. 4. همرنگی با دیگران: پدر برای فرزند خود، جامدادی گران قیمت و منحصر به فردی می‌خرد. کودک به مدرسه می‌رود و همسالان به جهت جذابیت آن، دور و برش را می‌گیرند و به وی اظهار علاقه می‌کنند؛ اما پس از چند روز، چون تافته‌ی جدا بافته‌ای است، ترکش می‌کنند. دانش‌آموز احساس می‌کند با دیگران همرنگ نیست؛ بدین جهت، جامدادی متعارف یکی از همسالان را بر می‌دارد تا با دیگران همرنگ شود و همسالان، به او نیز توجه کنند. به والدین عزیز توصیه می‌شود در خرید وسایل مورد نیاز کودک، عرف همسالان او را در نظر بگیرند و پا را فراتر نگذارند. 5. انحصار طلبی: کودک، هر چه می‌خواهد، بدون استثنا برایش تهیه می‌کنند. این برخورد، افزون بر این که مانع چشیدن طعم تلخ ناکامی می‌شود که گاهی لازم است، (1)روحیه‌ی انحصار طلبی را در او ایجاد می‌کند و گمان می‌کند هر چه در عالم وجود دارد، از آن او است و وسایل دیگران را بدون اجازه‌ی آنان بر می‌دارد. 6. تحمیل سلیقه‌ی بزرگ‌ترها: در خرید وسایل مورد نیاز کودک، سلیقه‌ی خود را تحمیل نکنید که در این صورت، چون آن وسیله را دوست ندارد، سراغ وسیله‌ی دوستش می‌رود. پی نوشت: (1) فرزند شما، همیشه در خانه و تحت حمایت شما نیست و وارد اجتماعی می‌شود که ناکامی در آن فراوان است و اگر گاهی طعم تلخ ناکامی را نچشیده باشد، توان تحمل ناکامی‌های اجتماعی را نخواهد داشت. منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)
متأسفانه برخی از والدین، هنگام مواجهه با این مسأله (دست درازی کودک به اموال دیگران) بیدرنگ بر او بر حسب دزد میزنند و او را به شدت توبیخ میکنند.
پیش از ذکر علل این رفتار، لازم است تأکید کنم که تا اطمینان نیافتهاید شیء گم شده را فرزندتان برداشته است، عکسالعمل نشان ندهید. در موارد بسیاری پس از توبیخ کودک، شیء گم شده پیدا شده است.
1. جلب توجه: کودک سه ماه است به مدرسه رفته؛ ولی توجهی از سوی اولیای مدرسه به او نشده است. وسیلهای از دوستش را بر میدارد و بعد خود را به دفتر مدرسه معرفی میکند تا توبیخ شود و مورد توجه قرار گیرد.
به اولیای خانه و مدرسه توصیه میکنم به کودکان توجه کنند تا نیاز فطری آنان به جلب توجه کمتر شود و مجبور نشوند از راههای ناپسند، خود را نشان دهند.
2. انتقامجویی: مهین و شهین دو خواهرند. مهین که بزرگتر است، شهین را کتک زده. شهین چون توان مقابله به مثل را ندارد، ساعت مهین را بر میدارد و بعد به پدر اطلاع میدهد که مهین ساعتش را گم کرده است تا توبیخ شود و بدین شکل از او انتقام بگیرد و پس از انتقامجویی، ساعت را به جای اولش باز میگرداند.
در مواجهه با این پدیده باید به کودک درس انصاف داد؛ یعنی که نمیتواند برای انتقامجویی، از شیوههای غیر انسانی استفاده کند.
3. پیشی گرفتن از رقیب: حمید و سعید، دو رقیب درسی هستند. زنگ املا است. معلم املا را آغاز میکند. حمید خودکار سعید را بر میدارد تا چند لحظه عقب بماند و آرامش خود را از دست بدهد و نمرهاش از حمید کمتر شود.
طبیعی است که پس از رسیدن به مقصود، خودکار سعید را به جای اولش بر میگرداند.
در مواجهه با این رفتار، باید به حمید آموخت که با دوست و رقیب خود باید رقابت مثبت داشته باشد؛ و گرنه رشد او و نمرهی بهترش، ارزشی نخواهد داشت.
4. همرنگی با دیگران: پدر برای فرزند خود، جامدادی گران قیمت و منحصر به فردی میخرد. کودک به مدرسه میرود و همسالان به جهت جذابیت آن، دور و برش را میگیرند و به وی اظهار علاقه میکنند؛ اما پس از چند روز، چون تافتهی جدا بافتهای است، ترکش میکنند. دانشآموز احساس میکند با دیگران همرنگ نیست؛ بدین جهت، جامدادی متعارف یکی از همسالان را بر میدارد تا با دیگران همرنگ شود و همسالان، به او نیز توجه کنند.
به والدین عزیز توصیه میشود در خرید وسایل مورد نیاز کودک، عرف همسالان او را در نظر بگیرند و پا را فراتر نگذارند.
5. انحصار طلبی: کودک، هر چه میخواهد، بدون استثنا برایش تهیه میکنند. این برخورد، افزون بر این که مانع چشیدن طعم تلخ ناکامی میشود که گاهی لازم است، (1)روحیهی انحصار طلبی را در او ایجاد میکند و گمان میکند هر چه در عالم وجود دارد، از آن او است و وسایل دیگران را بدون اجازهی آنان بر میدارد.
6. تحمیل سلیقهی بزرگترها: در خرید وسایل مورد نیاز کودک، سلیقهی خود را تحمیل نکنید که در این صورت، چون آن وسیله را دوست ندارد، سراغ وسیلهی دوستش میرود.
پی نوشت:
(1) فرزند شما، همیشه در خانه و تحت حمایت شما نیست و وارد اجتماعی میشود که ناکامی در آن فراوان است و اگر گاهی طعم تلخ ناکامی را نچشیده باشد، توان تحمل ناکامیهای اجتماعی را نخواهد داشت.
منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)
- [سایر] چرا برخی کودکان به آموزشهای دینی بیتوجهی میکنند؟
- [سایر] چرا برخی از کودکان به آموزشهای دینی بی توجهی میکنند؟
- [سایر] چرا کودکان خردسال هنگام بازی با هم دعوا میکنند و چگونه میشود به آنها کمک کرد؟
- [سایر] روانشناسان و متخصصان مسائل تربیتی، بر بازی کودکان بسیار تأکید میکنند: علت این هم تأکید چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اموال میّت را اگر حساب سال نداشته، آیا از کلّ تخمیس میکنند یا از ثلث؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا اموالی که متعلق به کودکان نابالغ یا دیوانگان است و با هبه، ارث و طرق دیگر حاصل شده، مشمول خمس است؟ و اگر ولی آنها برایشان با اموال خود آنها چیزی بخرد، تکلیف خمس آنها به چه صورتی است؟
- [آیت الله خوئی] آیا اجازه میفرمائید به اشخاصی که خدمتگذار به دین هستند یعنی تعلیم مسائل و قرائت قرآن یا تصفیه اموال مردم را میکنند گرچه مستحق نباشند چیزی از سهم امام علیه السلام را داد یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] برخی افراد از وسایل بیت المال بطوری استفاده میکنند که گویی اموال شخصی آنهاست بفرمائید حکم استفاده از وسایل بیت المال چیست و آیا مسئول یک اداره حقّ دارد چنین اجازهای به برخی پرسنل را بدهد یا خیر؟
- [سایر] چرا در توفان نوح کودکان کافران مشمول عذاب شدند بااینکه کودکان به حد تکلیف و تعقل نرسیده اند؟
- [سایر] آیا زن میتواند در برنامههای کودکان و امثال آن، صدای خود را به لحن کودکان در بیاورد و آواز بخواند؟
- [آیت الله جوادی آملی] .اموال منقولی که از میدان جنگ به عنوان غنیمت گرفته میشود, خمس دارد و اموال غیر منقول آن, خمس ندارد .
- [آیت الله اردبیلی] در هبه کننده چند شرط معتبر است: اوّل و دوم: بالغ و عاقل باشد. سوم: سفیه نباشد، یعنی از کسانی نباشد که مال خود رادر کارهای بیهوده مصرف میکنند اگرچه توسّط حاکم شرع هم از تصرّف در اموال خود منع نشده باشد. چهارم: توسّط حاکم شرع از تصرّف در اموال خود منع نشده باشد، مانند مُفَلَّس. پنجم: مالک یا صاحب اختیار چیزی باشد که میخواهد هبه کند، پس بخشش مال دیگری بدون اجازه او صحیح نیست. ششم: از روی قصد و اختیار ببخشد، پس اگر هبه کننده از روی اکراه یا اجبار هبه کند، صحیح نیست.
- [آیت الله سیستانی] اموال موجود در بانکهای دولتی، و یا مشترک در کشورهای اسلامی، از اموال مجهولالمالک است، که تصرف در آنها بدون رجوع به حاکم شرع جایز نیست، بنابراین اشتغال در اینگونه بانکها و گرفتن و پرداختن اموال به مشتریانی که بدون رجوع به حاکم شرع برای اصلاح اموال، در آنها تصرف میکنند، بدون اذن حاکم شرع (مرجع) جایز نیست، ولی اگر حاکم شرع اشتغال در اینگونه بانکها را در موارد مذکور اجازه دهد اشکال ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مردی که فرزند ندارد بمیرد و فرزند نداشته باشد 41 اموال او به زن او و بقیه اموال او به ورثه دیگر می رسد که طبق مسائل سابق بین آنان تقسیم می شود و اگر میت فرزند داشته باشد سهم زن 81 اموال او می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن بنابر آنچه بیان شد تنها از قیمت اموال غیر منقول ارث میبرد لذا نمی تواند به مقدار سهم الارث خود عین اموال را مطالبه کند همانطور که سایر ورثه هم باید پول اموال غیر منقول را به زن بدهند البته اگر با هم مصالحه کنند مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] شخص بدهکار با چهار شرط ورشکسته محسوب میشود: اوّل: بدهیهای او نزد حاکم شرع ثابت شده باشد. دوم: اموال او به جز خانه مسکونی ولوازم ضروری زندگی از بدهیهای او کمتر باشد. سوم:وقت پرداخت بدهیهای او رسیده باشد. چهارم: طلبکار یا طلبکاران از حاکم شرع بخواهند اموال او را ضبط نماید و حاکم شرع نیز به ضبط اموال او حکم کند.
- [آیت الله اردبیلی] زن در مالکیّت اموال خویش استقلال دارد، یعنی آنچه شرعا به دست میآورد، مال خود اوست و شوهر بدون رضایت وی حقّ تصرّف در اموال او را ندارد، اگرچه در بسیاری از مصارف احتیاج به اجازه شوهر دارد، بلکه خوب است زن در مقام تصرّف در اموال خویش رضایت شوهر خود را تحصیل نموده و از او اجازه بگیرد.
- [آیت الله بهجت] معامله مساقات در درختهایی مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده میکنند، یا درختی که از گُل آن استفاده میکنند، اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] پس از آن که حاکم شرع حکم به ضبط و توقیف اموال شخص ورشکسته نمود، اموال وی، به جز خانه مسکونی و لوازم ضروری زندگی، ضبط و میان طلبکاران تقسیم میشود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر میت بیش از یک زن داشته باشد: الف: چنانچه میت فرزند نداشته باشد 41 اموال میت بین آنها بالسویه تقسیم میشود. ب: اگر میت فرزند داشته باشد 81 اموال او بین زنها بالسویه تقسیم میشود.