شما باید علل دروغگویی را بیابید و اگر علت مشخص شود و از بین برود، معلول نیز از بین خواهد رفت. با توجه به علل دروغگویی با آن مقابله کنید: 1. محیط: در محیطی که دیگران دروغ بگویند، کودک نیز دروغ خواهد گفت (ر. ک: ص 107)؛ بنابراین، باید محیط را اصلاح کنید. 2. تنبیه: کودکی که برای رفتارش به شدت تنبیه می‌شود، در صورت ارتکاب خلاف، راست نخواهد گفت. به جای تنبیه، از ساز و کارهای باز دارنده (ر. ک: ص 97) استفاده کنید. 3. جلب توجه: در مقابل دروغ‌های او، حساسیت شدید نشان ندهید و او را در موقعیت‌های مناسب نهی کنید؛ چرا که ممکن است برای جلب توجه باشد. 4. احساس حقارت: کودکی که فراوان توبیخ و سرزنش شود، احساس حقارت می‌کند و برای جبران این احساس، دروغ می‌گوید تا با دروغ‌هایش خود را بزرگ نشان دهد؛ پس سرکوفت را قطع کنید. 5: لاف زدن: کودکان در این سن، گاهی لاف می‌زنند تا بزرگ‌نمایی کنند. او را از زشتی و نامطلوب بودن این عمل در دید دیگران آگاه کنید. 6. شوخی: گاهی برای شوخی دروغ می‌گوید. او را با روایات امامان علیهم‌السلام آشنا کنید. (ر. ک: ص 109). 7. پرسش‌های فراوان از کودک: پرسش‌های فراوان از کودک و سؤال پیچ کردن او، وی را به دروغ وامی‌دارد؛ پس در صورت ارتکاب عمل خلافی، از او نپرسید: تو این کار را کرده‌ای؟ بلکه بگویید: هر کس این کار را انجام داده، دیگر تکرار نکند. توصیه می‌کنم او را از آثار دروغ (محرومیت از بهشت و هدایت الاهی، از دست دادن ایمان، فقر، ضعف حافظه، بی‌اعتباری در اجتماع، جرأت بر گناه و...) آگاه کنید. اگر از شیوه‌ی محرومیت(ر. ک: ص 97) استفاده می‌کنید، در صورت دروغگویی او، محرومیت را دو برابر کنید؛ یکی برای عمل خلاف و یکی هم برای دروغگویی تا بفهمد اگر دروغ نگوید، محرومیت او نصف خواهد شد. در صورت راستگویی کودک، از تشویق و تحسین او غافل نشوید. منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)
شما باید علل دروغگویی را بیابید و اگر علت مشخص شود و از بین برود، معلول نیز از بین خواهد رفت.
با توجه به علل دروغگویی با آن مقابله کنید:
1. محیط: در محیطی که دیگران دروغ بگویند، کودک نیز دروغ خواهد گفت (ر. ک: ص 107)؛ بنابراین، باید محیط را اصلاح کنید.
2. تنبیه: کودکی که برای رفتارش به شدت تنبیه میشود، در صورت ارتکاب خلاف، راست نخواهد گفت. به جای تنبیه، از ساز و کارهای باز دارنده (ر. ک: ص 97) استفاده کنید.
3. جلب توجه: در مقابل دروغهای او، حساسیت شدید نشان ندهید و او را در موقعیتهای مناسب نهی کنید؛ چرا که ممکن است برای جلب توجه باشد.
4. احساس حقارت: کودکی که فراوان توبیخ و سرزنش شود، احساس حقارت میکند و برای جبران این احساس، دروغ میگوید تا با دروغهایش خود را بزرگ نشان دهد؛ پس سرکوفت را قطع کنید.
5: لاف زدن: کودکان در این سن، گاهی لاف میزنند تا بزرگنمایی کنند. او را از زشتی و نامطلوب بودن این عمل در دید دیگران آگاه کنید.
6. شوخی: گاهی برای شوخی دروغ میگوید. او را با روایات امامان علیهمالسلام آشنا کنید. (ر. ک: ص 109).
7. پرسشهای فراوان از کودک: پرسشهای فراوان از کودک و سؤال پیچ کردن او، وی را به دروغ وامیدارد؛ پس در صورت ارتکاب عمل خلافی، از او نپرسید: تو این کار را کردهای؟ بلکه بگویید: هر کس این کار را انجام داده، دیگر تکرار نکند.
توصیه میکنم او را از آثار دروغ (محرومیت از بهشت و هدایت الاهی، از دست دادن ایمان، فقر، ضعف حافظه، بیاعتباری در اجتماع، جرأت بر گناه و...) آگاه کنید.
اگر از شیوهی محرومیت(ر. ک: ص 97) استفاده میکنید، در صورت دروغگویی او، محرومیت را دو برابر کنید؛ یکی برای عمل خلاف و یکی هم برای دروغگویی تا بفهمد اگر دروغ نگوید، محرومیت او نصف خواهد شد.
در صورت راستگویی کودک، از تشویق و تحسین او غافل نشوید.
منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)
- [سایر] دختر 5 سالهای دارم که دائم میگوید: من پسر هستم، نمیدانم با او چگونه برخورد کنم.
- [سایر] اگر پسر 11 ساله ای که شرعاً مکلف نیست، در نماز سستی کند و یا دروغ بگوید والدین چگونه می توانند او را راهنمایی کنند؟
- [سایر] آیا به عنوان مقابله به مثل میتوان در مقابل دروغ کسی، دروغ گفت؟
- [سایر] پسر 15 سالهای دارم که مدام صحبت میکند چگونه او را تعدیل کنم؟
- [سایر] پسر 15 سالهای دارم که مدام صحبت میکند. چگونه او را تعدیل کنم؟
- [سایر] پسر 8 سالهای دارم که میپرسد که خدا چگونه است؟ لطفاً مرا راهنمایی کنید.
- [سایر] پسر 10 سالهای دارم که فلج است. آیا این نقص عضو در فرزندم میتواند عامل ضعف اعتماد به نفس باشد؟
- [سایر] اگر پسر 5 سالهای با آلت تناسلی خود بازی و آن را دستکاری کند، چگونه باید با او برخورد کرد؟
- [سایر] پسر 8 سالهای دارم که پرخاشگر است. علت این رفتار او چیست و چگونه باید با او برخورد کرد؟
- [سایر] پسر 7 سالهای دارم که گمان میکنم بیش فعال است و اختلال در تمرکز دارد. این مشکل را چگونه از بین ببرم؟
- [آیت الله مظاهری] دروغ گفتن مرد به زنش و یا دروغ گفتن زن به شوهر جایز نیست، مگر ضرورتی باشد که آن ضرورت موجب جواز دروغ شود، نظیر اینکه اگر دروغ نگوید نزاع خانوادگی بهوجود میآید که در این صورت، به اندازه ضرورت و جلوگیری از آن نزاع و مفسده، دروغ جایز است.
- [آیت الله بهجت] اگر حفظ امانت متوقف بر آن باشد که دروغ بگوید، پس اگر میتواند، باید توریه کند، و اگر نمیتواند، واجب است دروغ بگوید تا امانت حفظ شود و اگر دروغ نگفت و امانت محفوظ نماند ضامن است، بلکه اگر قسم دروغ لازم شد، واجب است قسم بخورد، وگرنه ضامن است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر روزهدار با گفتن یا با نوشتن یا با اشاره و مانند آنها به خدا و پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و جانشینان آن حضرت علیهمالسلام عمدا نسبت دروغ بدهد، اگرچه فورا بگوید: (دروغ گفتم) یا توبه کند، روزه او بنابر احتیاط واجب باطل است و اگر دروغ بستن به حضرت زهرا علیهاالسلام و سایر پیامبران و جانشینان آنان علیهمالسلام موجب دروغ بستن به خدا یا پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم یا جانشینان آن حضرت علیهمالسلام گردد نیز همین حکم را دارند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره ومانند اینها به خدا وپیغمبران وجانشینان پیغمبران عمداً نسبت دروغ بدهد، اگرچه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند، روزه او باطل است و احتیاط واجب آن است که به حضرت زهرأ3 هم نسبت دروغ ندهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبران و جانشینان پیغمبران عمدا نسبتی را بدهد که دروغ است - اگرچه فورا بگوید دروغ گفتم یا توبه کند - روزه او باطل است و احتیاط واجب آن است که به حضرت زهرا (س) هم به دروغ نسبتی ندهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر روزهدار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها، به خدا و پیغمبران و جانشینان پیغمبران عمداً نسبت دروغ بدهد، اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند، روزهی او باطل است و احتیاط واجب آن است که به حضرت زهرا عَلَیْهاالسَّلَام هم نسبت دروغ ندهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبر و جانشینان آن حضرت عمداً نسبت دروغ بدهد. اگرچه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند; بنابر احتیاط واجب روزه او باطل است. و احتیاط واجب آن است که اگر دروغ بر حضرت زهرا(علیها السلام) و سایر پیغمبران و جانشینان آنان بازگشت به دروغ بر خدا و رسول و ائمه(علیهم السلام)باشد، در این حکم با آنها فرقی ندارند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بداند دروغ بستن به خدا وپیغمبر روزه را باطل میکند وچیزیرا که میداند دروغ است به آنان نسبت دهد و بعداً بفهمد آنچه را که گفته راست بوده، روزه آن روز را تمام کند و احتیاطاً قضا نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .سوگند یاد کردن در داد و ستد اگر دروغ باشد , گذشته از حرام بودن، اهانت دینی محسوب میشود و اگر راست باشد, کراهت دارد, البته دروغ بودن سوگند به لحاظ گزارشِ همراه آن است
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر روزه را باطل می کند و چیزی را که می داند دروغ است بآنان نسبت دهد، و بعداً بفهمد آنچه را که گفته راست بوده روزه اش صحیح است.