شناخت فرد مقابل در ازدواج چگونه است؟

شما قبل از شناخت فرد مقابل لازم است تمام ملاک ها و معیارهای انتخاب همسر را بدانید پس از این مرحله وارد مرحلة شناخت طرف مقابل و راههای آن با توجّه به ملاک های لازم می شوید، آنچه در ذیل می آید راههای شناخت فرد مقابل و خانواده اش است این مراحل باید یکی پس از دیگری اجراء گردد و در کلیه موارد با توجه به قوانین عرفی، شرعی و اخلاقی و به قصد یافتن تناسب ها و سنخیت ها برای تشکیل مقدس ترین پیوند و نهاد می باشد.
مرحلة اوّل: تعیین معیار و هدف:
تعیین معیار و هدف برای گزینش همسر، همانند داشتن چراغ روشن برای وسیلة نقلیه در جادّة تاریک است که عموماً اولیاء و به خصوص جوانان نسبت به جایگاه این دو عنصر (هدف و معیار) در سرنوشت انسان بی توجّه اند، زیرا چه بسیار خانواده هایی تشکیل می شوند که طرفین یا هدف مشخصی از ازدواج ندارند و یا در اثر نداشتن معیار روشن، به صورت تصادفی در زیر یک سقف قرار می گیرند و در نتیجه، از استحکام لازم برخوردار نیستند و با کوچکترین لغزشی سقوط می کنند. بنابراین ازدواجی که فقط با معیار ناقص (زیبائی) یا (تمکّن مالی) شکل گرفته باشد، به پایداری و موفقیّت آن چندان امیدی نیست.[1]
مرحلة دوم: تحقیق:
بعد از آنکه با معیارهای مشخص سراغ کسی رفتیم نوبت تحقیق و پرس و جو در تمام جوانب طرف مقابل فرا می رسد. مهمترین کاری که پیش از ازدواج صورت می گیرد شاید همین تحقیق باشد. چون روحیّات و برخوردها و نسب و گذشته فرد مقابل تأثیر مستقیمی در زندگی آینده ما خواهد داشت. و مسأله یک عمر زندگی است و باید با امر مهم تحقیق صوری و ظاهری برخورد نشود. همانگونه که نباید بدون دلیل و شناخت کافی، کسی را به عنوان همسر پذیرفت، نباید هم بدون دلیل و شناخت کافی، او را ردّ کرد، ممکن است این فردی را که ردّ می کنیم، فرد صالح و مناسبی باشد و با از دست دادن او، دیگر فردی به خوبی او نصیبمان نشود.[2]
راههای تحقیق عبارتند از 1. بررسی احوال و صفات خویشان نزدیک شخص که در فامیل عمومیّت دارد. 2. تحقیق از روحیات فرد بوسیلة خویشان فرد. 3. تحقیق از دوستان نزدیک او. 4. از طریق مدیران و معلمان او 5. از طریق دشمنان شخص و افرادی که رابطة خوبی با او ندارند.
البته تحقیق وسیله ای برای پیش آگاهی می باشد. و تا گفته های این افراد مذکور از راههای دیگر ثابت نشود. نباید مورد توجّه و عمل قرار گیرد. و همچنین بهتر است از افراد زیادی بپرسید تا نتیجه به واقعیت نزدیک تر شود.[3]
مرحلة سوم: فرستادن پیک:
اگر تا اینجا اطلاعاتی کسب کردید که به طور اجمالی تناسب و سنخیّت شما با فرد مورد نظر را تأیید می کند نوبت می رسد به اینکه دختر و پسر و خانواده هایشان، چند نفر از خویشان و آشنایان را برگزینند و به منزل و مکان فرد مورد نظر بفرستند. تا اطلاعات خانوادگی و خصوصیّات دختر و پسر را بدست آورند. افراد پیک هم افراد باتجربه باید در بین شان باشد و هم افراد جوان.[4]
مرحلة چهارم: نوشتن نامه: اگر مراحل قبلی به خوبی سپری شد و نظر دختر و پسر و خانواده هایشان مساعد بود، گام بعدی نوشتن نامه می تواند باشد. در این نامه نگاری دختر و پسر با اطلاّع خانواده هایشان و با رعایت موازین عفّت و شرع، نظرات، هدفها، خواسته ها و انتظارات خود از همسر، معیارها و ملاک های خود، برنامه های آینده خود، اخلاق و روحیات خود و از این گونه امور را، محترمانه و بدون خلاف گویی و پرده پوشی، بنویسند و به وسیلة پیکها برای یکدیگر بفرستند. این نامه نوشتن اگر صادقانه باشد، می تواند در شناختن هم و رسیدن به تصمیم نهایی، مؤثر باشد.[5]
مرحلة پنجم: دیدن عکس طرف مقابل:
بعد از پیمودن راههای قبلی اگر نتیجه مساعد باشد و دختر و پسر همدیگر را ندیده باشند، دیدن عکسهای یکدیگر می تواند در افزایش شناخت و رسیدن به تصمیم نهایی مؤثر باشد.[6]
مرحلة ششم: گفتگوی مستقیم:
آخرین مرحلة شناخت قبل از ازدواج و مهمترین و مؤثرترین مرحلة‌ شناخت همین دیدار و گفتگوی مستقیم دختر و پسر می باشد. تعداد جلسات گفتگو هر چه بیشتر باشد شناخت بیشتر حاصل می شود. دستور کار جلسه گفتگو به این ترتیب می باشد: 1. بیان خطّ مشی کلّی زندگی آینده. 2. گفتگو دربارة اهداف آینده. 3. بیان صادقانة‌صفات و اخلاق و خصوصیات خود. 4. بیان خواسته ها و انتظارات طرفین از همدیگر 5. بیان نظرات خود دربارة چگونگی برخورد و رفتار و رابطة با خانواده و بستگان و خویشان یکدیگر. 6. طرح نظرات خود دربارة شیوة ‌تربیتی فرزندان. 7. بیان عیب و نواقص و بیماریهای خود. 8. دیدن زیبائیهای ظاهری همدیگر بدون سوء نیّت.[7]
آنروز که پشت پرده افشاء گردد سیمای (گریم کرده) رسوا گردد
تزویر و ریا نمایش ننگینی است زشت است، اگر چه خوب اجرا گردد!
منابع برای مطالعة بیشتر:
1. تشکیل خانواده در اسلام، علی قائمی، ناشر امیری.
2. جوانان و انتخاب همسر، علی اکبر مظاهری، انتشارات پارسایان.
3. انتخاب همسر، ابراهیم امینی، چاپ و نشر بین الملل سازمان تبلیغات اسلامی.
قال امیرالمؤمنین علیه‌ السلام :
من غشّ المسلمین فی مشورة فقد برئت منه؛ هر کسی که با مسلمین در مشورت خیانت کند من از او بیزارم.)[8]
ترام خدمت شما پرسشگر گرامی که به دنبال رفع دغدغه های علمی به تلاش و کاوش فکری پرداخته و از رهگذر سؤال به شکوفایی اندیشه خود یاری می رسانید.
از اینکه با مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه مکاتبه نموده اید صمیمانه تشکر می کنیم، امید آن که تحقیق و پاسخ ارایه شده رهگشای اندیشه پویشگرتان باشد.
دوست صمیمی، شما قبل از شناخت فرد مقابل لازم است تمام ملاک ها و معیارهای انتخاب همسر را بدانید پس از این مرحله وارد مرحلة شناخت طرف مقابل و راههای آن با توجّه به ملاک های لازم می شوید، آنچه در ذیل می آید راههای شناخت فرد مقابل و خانواده اش است این مراحل باید یکی پس از دیگری اجراء گردد و در کلیه موارد با توجه به قوانین عرفی، شرعی و اخلاقی و به قصد یافتن تناسب ها و سنخیت ها برای تشکیل مقدس ترین پیوند و نهاد می باشد.
مرحلة اوّل: تعیین معیار و هدف:
تعیین معیار و هدف برای گزینش همسر، همانند داشتن چراغ روشن برای وسیلة نقلیه در جادّة تاریک است که عموماً اولیاء و به خصوص جوانان نسبت به جایگاه این دو عنصر (هدف و معیار) در سرنوشت انسان بی توجّه اند، زیرا چه بسیار خانواده هایی تشکیل می شوند که طرفین یا هدف مشخصی از ازدواج ندارند و یا در اثر نداشتن معیار روشن، به صورت تصادفی در زیر یک سقف قرار می گیرند و در نتیجه، از استحکام لازم برخوردار نیستند و با کوچکترین لغزشی سقوط می کنند. بنابراین ازدواجی که فقط با معیار ناقص (زیبائی) یا (تمکّن مالی) شکل گرفته باشد، به پایداری و موفقیّت آن چندان امیدی نیست.[9]
مرحلة دوم: تحقیق:
بعد از آنکه با معیارهای مشخص سراغ کسی رفتیم نوبت تحقیق و پرس و جو در تمام جوانب طرف مقابل فرا می رسد. مهمترین کاری که پیش از ازدواج صورت می گیرد شاید همین تحقیق باشد. چون روحیّات و برخوردها و نسب و گذشته فرد مقابل تأثیر مستقیمی در زندگی آینده ما خواهد داشت. و مسأله یک عمر زندگی است و باید با امر مهم تحقیق صوری و ظاهری برخورد نشود. همانگونه که نباید بدون دلیل و شناخت کافی، کسی را به عنوان همسر پذیرفت، نباید هم بدون دلیل و شناخت کافی، او را ردّ کرد، ممکن است این فردی را که ردّ می کنیم، فرد صالح و مناسبی باشد و با از دست دادن او، دیگر فردی به خوبی او نصیبمان نشود.[10]
راههای تحقیق عبارتند از 1. بررسی احوال و صفات خویشان نزدیک شخص که در فامیل عمومیّت دارد. 2. تحقیق از روحیات فرد بوسیلة خویشان فرد. 3. تحقیق از دوستان نزدیک او. 4. از طریق مدیران و معلمان او 5. از طریق دشمنان شخص و افرادی که رابطة خوبی با او ندارند.
البته تحقیق وسیله ای برای پیش آگاهی می باشد. و تا گفته های این افراد مذکور از راههای دیگر ثابت نشود. نباید مورد توجّه و عمل قرار گیرد. و همچنین بهتر است از افراد زیادی بپرسید تا نتیجه به واقعیت نزدیک تر شود.[11]
مرحلة سوم: فرستادن پیک:
اگر تا اینجا اطلاعاتی کسب کردید که به طور اجمالی تناسب و سنخیّت شما با فرد مورد نظر را تأیید می کند نوبت می رسد به اینکه دختر و پسر و خانواده هایشان، چند نفر از خویشان و آشنایان را برگزینند و به منزل و مکان فرد مورد نظر بفرستند. تا اطلاعات خانوادگی و خصوصیّات دختر و پسر را بدست آورند. افراد پیک هم افراد باتجربه باید در بین شان باشد و هم افراد جوان.[12]
مرحلة چهارم: نوشتن نامه: اگر مراحل قبلی به خوبی سپری شد و نظر دختر و پسر و خانواده هایشان مساعد بود، گام بعدی نوشتن نامه می تواند باشد. در این نامه نگاری دختر و پسر با اطلاّع خانواده هایشان و با رعایت موازین عفّت و شرع، نظرات، هدفها، خواسته ها و انتظارات خود از همسر، معیارها و ملاک های خود، برنامه های آینده خود، اخلاق و روحیات خود و از این گونه امور را، محترمانه و بدون خلاف گویی و پرده پوشی، بنویسند و به وسیلة پیکها برای یکدیگر بفرستند. این نامه نوشتن اگر صادقانه باشد، می تواند در شناختن هم و رسیدن به تصمیم نهایی، مؤثر باشد.[13]
مرحلة پنجم: دیدن عکس طرف مقابل:
بعد از پیمودن راههای قبلی اگر نتیجه مساعد باشد و دختر و پسر همدیگر را ندیده باشند، دیدن عکسهای یکدیگر می تواند در افزایش شناخت و رسیدن به تصمیم نهایی مؤثر باشد.[14]
مرحلة ششم: گفتگوی مستقیم:
آخرین مرحلة شناخت قبل از ازدواج و مهمترین و مؤثرترین مرحلة‌ شناخت همین دیدار و گفتگوی مستقیم دختر و پسر می باشد. تعداد جلسات گفتگو هر چه بیشتر باشد شناخت بیشتر حاصل می شود. دستور کار جلسه گفتگو به این ترتیب می باشد: 1. بیان خطّ مشی کلّی زندگی آینده. 2. گفتگو دربارة اهداف آینده. 3. بیان صادقانة‌صفات و اخلاق و خصوصیات خود. 4. بیان خواسته ها و انتظارات طرفین از همدیگر 5. بیان نظرات خود دربارة چگونگی برخورد و رفتار و رابطة با خانواده و بستگان و خویشان یکدیگر. 6. طرح نظرات خود دربارة شیوة ‌تربیتی فرزندان. 7. بیان عیب و نواقص و بیماریهای خود. 8. دیدن زیبائیهای ظاهری همدیگر بدون سوء نیّت.[15]
آنروز که پشت پرده افشاء گردد سیمای (گریم کرده) رسوا گردد
تزویر و ریا نمایش ننگینی است زشت است، اگر چه خوب اجرا گردد!
منابع برای مطالعة بیشتر:
1. تشکیل خانواده در اسلام، علی قائمی، ناشر امیری.
2. جوانان و انتخاب همسر، علی اکبر مظاهری، انتشارات پارسایان.
3. انتخاب همسر، ابراهیم امینی، چاپ و نشر بین الملل سازمان تبلیغات اسلامی.
قال امیرالمؤمنین علیه‌ السلام :
من غشّ المسلمین فی مشورة فقد برئت منه؛ هر کسی که با مسلمین در مشورت خیانت کند من از او بیزارم.)[16]


[1] . برای آگاهی از معیارهای انتخاب همسر حتماً به کتاب جوانان و انتخاب همسر نوشته علی اکبر مظاهری رجوع کنید. و همچنین انتخاب همسر، ابراهیم امینی، امیر کبیر، چاپ هشتم، 1383، ص97.
[2] . انتخاب همسر، ابراهیم امینی، انتشارات امیر کبیر، چاپ هشتم، 1383، ص 97.
[3] . جوانان و انتخاب همسر علی اکبر مظاهری، انتشارات پارسایان، چاپ بیست و دوم، 1383، ص186.
[4] . همان، صفحة‌189.
[5] . انتخاب همسر، ابراهیم امینی، ص 104.
[6] . جوانان و انتخاب همسر، علی اکبر مظاهری، ص 161.
[7] . طلوع آشنایی، مهدی رفیعی، بوستان کتاب، قم، چاپ دوم، 1380، ص 62
[8] . بحارالانوار، محمد باقر مجلسی، جلد 75، داراحیاء التراث العربی، بیروت، 1413 ص99.
[9] . برای آگاهی از معیارهای انتخاب همسر حتماً به کتاب جوانان و انتخاب همسر نوشته علی اکبر مظاهری رجوع کنید. و همچنین انتخاب همسر، ابراهیم امینی، امیر کبیر، چاپ هشتم، 1383، ص97.
[10] . انتخاب همسر، ابراهیم امینی، انتشارات امیر کبیر، چاپ هشتم، 1383، ص 97.
[11] . جوانان و انتخاب همسر علی اکبر مظاهری، انتشارات پارسایان، چاپ بیست و دوم، 1383، ص186.
[12] . همان، صفحة‌189.
[13] . انتخاب همسر، ابراهیم امینی، ص 104.
[14] . جوانان و انتخاب همسر، علی اکبر مظاهری، ص 161.
[15] . طلوع آشنایی، مهدی رفیعی، بوستان کتاب، قم، چاپ دوم، 1380، ص 62.
[16] . بحارالانوار، محمد باقر مجلسی، جلد 75، داراحیاء التراث العربی، بیروت، 1413 ص99.
( اندیشه قم )