نظر اسلام در مورد غریزه جنسی چیست؟ راه درست برخورد با این غریزه در شرایط کنونی کدام است؟

غریزة جنسی
اسلام به طور اصولی با سرکوب نیازهای طبیعی و مشروع انسان و از جمله غریزه جنسی، به شدّت مخالف است. قرآن کریم می‌فرماید: (از نشانه‌های او این است که از نوع خودتان همسرانی برای شما آفرید تا بدان‌ها آرام گیرید و میانتان دوستی و رحمت نهاد. آری در این نعمت، برای مردمی که می‌اندیشند، قطعا نشانه‌هایی است).(1) در این آیه خداوند از محبت همسری به عنوان نعمت و یکی از نشانه‌های حکمت الهی یاد می‌کند. پیامبر اکرم (ص) باتوجه به وجود اندیشه رهبانیت در ادیان گذشته و شاید تا حدودی سرایت آن به برخی از مسلمانان به شدت با این نگرش به مبارزه برخاسته، فرمودند: (خداوند مرا برای رهبانیت و ریاضت نفرستاده است بلکه مرا برای شریعتی آسان و با گذشت مبعوث کرده است).
با توجه به این مطلب، بطلان و نادرستی رهبانیت و سرکوب غریزة جنسی، از دیدگاه اسلام آشکارتر از آن است که شرح بیشتری را بطلبد.
آزادی جنسی
طرفداران آزادی گستردة جنسی به چند مطلب معتقدند:
1. ارضای انواع غرایز، موجب سعادت آدمی است و تمامی بیماری‌ها و آشفتگی‌های روانی، ناشی از عدم ارضای آنها است برای مثال فروید، روان‌شناس و روان‌کاو مشهور اطریشی، با تکیه بر روان ناخود آگاه آدمی، معتقد است همه بیماری‌های روانی، در نتیجه واپس زدن و سرکوب غریزه جنسی است و حتی عشق مادری و محبت فرزندی و برادری، رفاقت و دوستی و احساسات مذهبی و هنری، همه برخاسته از غریزة جنسی است.(2)
2. ایجاد هر گونه منع و محدودیت در مقابل غریزة جنسی، موجب شعله ورتر شدن آن و حرص بیشتر انسان نسبت به آن می‌گردد.
3. بهره‌وری از غریزة جنسی، باید از هر گونه قید و بندی آزاد باشد و لذا باید با رفع هر گونه مانع وایجاد کمونیسم جنسی، با تحریک و ترویج غریزة جنسی، مانع بیماری‌های روانی و حرص ورزی مردم در این زمینه شد.
اما در مقام بررسی و نقد این ادعاها، گفتنی است: درست است که سرکوب و ایجاد محدودیت‌های شدیدی که موجب عدم بهره‌وری کافی از غریزة جنسی شود، می‌تواند موجب بروز برخی آشفتگی‌ها و امراض روانی شود اما این ادعا که همه بیمارهای روانی ناشی از این امر است، دلیلی ندارد بلکه وجود گستردة آشفتگی‌ها و بیماری‌های جسمانی در افرادی که در ارضای غریزه جنسی خود محدویتی ندارند، دلیلی بر بطلان آن است. از طرفی، اسلام به هیچ روی با سرکوبی غریزه جنسی موافق نیست بلکه آن را ضد ارزش می‌داند.
انسان به دلیل فطرت کمال جویی مطلق خود، ظرفیت تنوع‌طلبی و سیری ناپذیری دارد که لذت‌جویی انسان، یکی از مصادیق آن است. اگر این میل درونی انسان به سوی غرایز مختلف از جمله غریزة جنسی هدایت شود، هرگز از برخورداری و بهره وری جنسی احساس سیری و بی‌نیازی نخواهد کرد و این امر عواقب بسیار زشت و خطرناکی از جمله انحراف جنسی و تجاوز را در پی دارد. به همین جهت با آموزش و تبیین منطقی محدویت‌های لازم، باید این حساسیت‌ها و حرص و ولع انسان را از بین برد.
دیدگاه اسلام
تا اینجا روشن شد که اسلام نه با رهبانیت و سرکوب غریزه جنسی موافق است و نه با آزادی گسترده و بهره‌وری لجام گسیخته و لیبرالیسم جنسی. سیاست راهبردی اسلام نسبت به غریزه جنسی، بهره‌وری هدایت یافته و مهار شده است. بنابراین، اسلام در این مورد همانند بسیاری از موارد دیگر آدمی را به اعتدال و میانه روی در استفاده از غریزه جنسی فرا می‌خواند و افراط و تفریط در بهره‌وری از غریزة جنسی را نشانة جهالت و نادانی انسان می‌داند. اما تدابیر عملی اسلام در بهره وری حکیمانه از غریزه جنسی را می‌توان در دو دسته جای داد:
1. تدابیر هدایتگرانه شاخص‌ترین این تدابیر، سه چیز است: تقدیس ازدواج دائم، تجویز تعدد زوجات و تجویز ازدواج موقت. از جمله تعالیم انکارناپذیر اسلام که همواره شیعه بر آن اصرار ورزیده مشروعیت ازدواج موقت است یعنی، اسلام برای ارضای غریزه جنسی، تنها به الگوی ازدواج دائم اکتفا نکرده است بلکه هر گاه فردی نتواند به هر دلیلی از جمله هزینه‌های مالی، وضعیت شغلی و تحصیلی و از همسر دائم برخوردار گردد، اسلام الگوی دیگری از بهره‌وری جنسی را با عنوان (ازدواج موقت) پیشنهاد و تجویز کرده است. بدین ترتیب، از بروز بسیاری انحرافات جنسی پیش‌گیری می‌کند. بنابراین در مشروعیت ازدواج موقت حرفی نیست اما در مقبولیت آن به دلیل ذهنیت‌های بدی که در جامعه وجود دارد و نیز به دلیل سوء استفاده برخی
احتیاج به کار فرهنگی زیادی هست تا هم آن ذهنیت‌های بد از بین برود و هم جلوی سوء استفاده عده‌ای گرفته شود. بنابراین مخالفت با قانونی شدن ازدواج موقت، عین جهالت و بی‌خبری است.
2. دستورهای بازدارنده شامل مجموعه‌ای از احکام فقهی و اخلاقی درباره روابط زن و مرد، و پیش‌بینی برخی مجازات‌ها در این باره است.
در مورد شرایط کنونی جامعه وچگونگی کنترل این غریزه گفتنی است: هر چند مسائل اقتصادی در ایجاد این شرایط نقش دارد اما بخش مهمی از مشکلات، فرهنگی و ناشی از بی‌توجهی به دستورهای اسلام است. در وضعیت کنونی، به نظر ما توجه به امور زیر تا حدی کار ساز است:
الف. جلوگیری از خیالات و اندیشه‌های باطل جنسی و منحرف کردن آنها با مطالعه روزنامه، کتاب، مجله و گفتن ذکر و کارهایی از این دست.
ب. ایجاد حریم‌های خاص میان افراد نامحرم بارزترین تدابیر اسلام در این باره بدین قرار است: 1. منع نگاه شهوت‌انگیز به نامحرم 2. وجوب پوشش و عدم تجمل و خودنمایی 3. منع تماس‌های فیزیکی با نامحرم 4. عدم گفت‌وگوی شهوت‌انگیز با نامحرم 5. پرهیز از استعمال بوهای خوش برای نامحرم 6. خلوت نکردن با نامحرم.
ج. گوش نکردن به موسیقی‌های تحریک کننده جنسی چرا که این گونه موسیقی‌ها موجب میل و اشتهای سیری ناپذیر و نامعقول غریزه جنسی و در واقع ایجاد نوعی جنون جنسی می‌شود.
د. توصیه به عفت و حیای جنسی چرا که نقش عفت و حیا در پیش‌گیری از گناه و انحراف جنسی بسیار کار آمد است.
ه. ازدواج دائم به تأخیر انداختن ازدواج برای کسانی که آماده ازدواج هستند، باعث به وجود آمدن مشکلاتی برای خود آنها و نیز جامعه می‌شود. پس گاهی ازدواج کردن برای افراد، واجب و ضروری می‌شود و آن زمانی است که آنها قادر به حفظ دل و دیده خود از گناه نباشند. پرهیز از تشریفات دست و پاگیر، ازدواج را آسان می‌کند و نیز به آنان امید می‌دهد که مسئله فقر را مطرح نکنند زیرا با اتخاذ شیوه صحیح و منطقی در زندگی، این مشکل به راحتی قابل حل است.
بنابراین، در مرحله اول، توصیه به ازدواج ساده و بدون تشریفات است. در مرحله دوم، کسی که امکانات ازدواج برای او فراهم نیست، می‌تواند با انتخاب همسر و اجرای صیغه عقد، ازدواج را به تأخیر بیندازد و مدتی را به صورت نامزد باقی بماند، و در مرحله سوم، در صورت نبود امکانات ازدواج، دستور قرآن عفاف و عفت نفس است: می‌فرماید: ( وَ لْیَسْتَعْفِفِ الَّذینَ لا یَجِدُونَ نِکاحًا حَتّی یُغْنِیَهُمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ) (و کسانی که امکانی برای ازدواج نمی‌یابند، باید پاکدامنی پیشه کنند تا خداوند از فضل خود، آنها را بی‌نیاز گرداند).(3) بنابراین، برای حل مشکل ازدواج، باید هم مشکلات فرهنگی و هم مشکلات اقتصادی از قبیل مشکل مسکن، اشتغال و را حل کرد و این هم نیاز به جهاد و برنامه‌ریزی همه جانبة دراز مدت و کوتاه مدت دارد.
پی‌نوشت‌
(1) روم، آیة 12
(2) نگ: فیلیسین شاله، فروید و فرویدیسم، ترجمه اسحاق وکیلی‌
(3) نور (24)، آیة 33