اگر انسان بخواهد توفیقاتش برای اطاعت وعبادت خداوند بیشتر شود چه باید بکند؟ - پرسش و پاسخ

اطاعت

فرمان بردن را اطاعت گویند. در فقه از آن در باب‌هایی نظیر طهارت، صلات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد و نکاح و مانند آن‌ها سخن رفته است. مطابقت عمل مکلّف با حکم واقعی شرع را اطاعت گویند.

زیارت اهل قبور

زیارت قبور، از سنت‌های اسلامی و شیعی که بنابر برخی از آیات قرآن کریم و روایات مختلف از پیامبر(ص) و معصومین، مستحب دانسته شده است. زیارت قبور، یکی از اعمال مورد اهتمام مسلمانان بوده و در این باره تفاوتی میان اهل سنت و شیعیان نیست. سیره پیامبر اکرم، عمل صحابه، سیره مسلمانان و همچنین فتاوای علمای مذاهب اربعه اهل سنت و مذهب شیعه، از واضح‌ترین دلایل فضیلت زیارت قبور است.

نمازهای نافله

نمازهای نافله ممکن است به یکی از دو مورد ذیل اشاره داشته باشد:

ایمه معصومین

امامان شیعه دوازده تن از خاندان پیامبر اسلام(ص) که بنابر آموزه‌های شیعی، جانشینان آن حضرت و پس از او سرپرست و امام جامعه اسلامی‌اند. نخستین امام، حضرت علی(ع) است و دیگر امامان فرزندان و نوادگان او و حضرت زهرا(س) هستند.

امر به معروف

اَمْرِ به مَعْروف وَ نَهْی اَزْ مُنْکر، دو واجب از فروع دین هستند. امر به معروف یعنی دعوت کردن کسی که عمل واجبی را ترک کرده به انجام آن، و نهی از منکر یعنی تلاش برای جلوگیری از انجام کار حرام توسط فرد گناهکار.

نهی از منکر

اَمْرِ به مَعْروف وَ نَهْی اَزْ مُنْکر، دو واجب از فروع دین هستند. امر به معروف یعنی دعوت کردن کسی که عمل واجبی را ترک کرده به انجام آن، و نهی از منکر یعنی تلاش برای جلوگیری از انجام کار حرام توسط فرد گناهکار.

مقام انسان

انسان در برابر خداوند دارای دو مقام و جایگاه است: یکی مقام انسان‌ها در جریان تکوین و آفرینش و دیگری مقام انسان‌ها در سیر رشد از نقص به سوی کمال. در مورد اول طبق بیان آیات و روایات بین نوع آدمی، سیاه و سفید، عرب و عجم، زن و مرد، فرقی وجود ندارد و تمام انسان‌ها دارای مقامی شریف و بلندمرتبه‌اند؛ اما در مورد مقام دوم که در آن انسان دارای اختیار است، آدمی به مقدار بهره‌مندی از تقوا، دارای ارزش است. به عبارت دیگر، انسان‌ها همگی به هنگام خلق دارای مقامی یکسان‌اند؛ اما زمانی که دارای اختیار می‌شوند، هر یک به تناسب بهره‌ای که از تقوا دارند، دارای ارزش هستند.

عبادت خدا

واژه «عبادت» در اصل به نظر بسيارى از واژه شناسان به معنى «خضوع» طبری در تفسیر «جامع البيان» مى‌گويد: اصل عبودیت « كه به نظر او شامل عبادت نيز مى‌شود » نزد همه عرب به معنى ذلت و خاكسارى است. [۱]قرطبى نيز مى‌گويد: «اصل عبادت خضوع است» [۲] [۳] [۴] [۵]لازم به ذكر است برخى از منابع ياد شده به جاى «خضوع» لفظ «ذلت» آورده‌اند، كه نزديك به خضوع است. يا «نهايت خضوع» است. [۶] [۷] [۸]

مراحل امر

مراتب مختلف طلب انشایی ناشی از شدت و ضعف اراده مولی نسبت به مطلوب است.

امام صادق

جعفر بن محمد بن علی بن حسین معروف به امام صادق(ع) (۸۳-۱۴۸ق)، امام ششم شیعیان. پدرش امام باقر(ع) و مادرش ام فروه است. امام صادق(ع) در ۳۱ سالگی به امامت رسید و دوران امامتش ۳۴ سال طول کشید. ایشان در دورانی به امامت رسید که حکومت اموی ضعیف شده بود و گروه‌های مختلف دست به قیام می‌زدند؛ اما امام صادق(ع) این گروه‌ها را تایید نمی‌کرد چرا که آنان می‌خواستند خود، حکومت را به دست گیرند، نه آنکه خواهان زدودن بدعت و زنده کردن دین خدا باشند. امام صادق(ع) در آن شرایط، نشر فقه آل محمد(ص) و علوم اهل بیت را مقدّم ‌شمرد تا آن اندازه که امروزه بیشتر احادیث شیعه از امام صادق(ع) است و شیعه به نام جعفریه شناخته می‌شود. امام صادق(ع) علاوه بر مباحث فقهی، مناظرات کلامی نیز با پیروان دیگر فرقه‌ها داشت و به دلیل دانش گسترده‌ای که داشت، جلسات درس وی بسیار پر رونق بود و افرادی با گرایش‌های مختلف در درس وی حضور می‌یافتند تا جایی که تعداد شاگردان وی را ۴۰۰۰ نفر ذکر کرده‌اند.

دعای کمیل

دعای کُمَیل دعایی است از حضرت علی(ع) که کمیل بن زیاد نخعی روایت کرده است. این دعا مشتمل بر مضامین بلند و متعالی در شناخت خداوند و درخواست بخشش گناهان است. علامه مجلسی دعای کمیل را بهترینِ دعاها دانسته است. این دعا از دعاهای رایجی است که شیعیان در شب نیمه شعبان و شب‌های جمعه می‌خوانند.

اول و اخر

اول و آخر دو صفت از صفات ثبوتی خداوند است.

اهل قبور

اهل قبور: یعنی مردگان خفته در خاک و مراد، مؤمنان از اهل قبور است ودر باب طهارت، مطرح شده است.

حضرت علی

نخستین امام شیعیان علی(ع)

قصد قربت

قَصدِ قُربَت به معنای اراده نزدیک شدن، در اسلام یکی از شرایط صحیح بودن عبادت است. و منظور از آن انجام عبادات با نِیَّت و انگیزه نزدیک شدن به خدا است. این انگیزه بیشتر با عبارت «قُربَةً اِلَی الله» بیان می‌شود. قصد قربت فقط در اعمالی که جنبه عبادی دارند، لازم است.

عالم قبر

بَرْزَخْ، عالمی میان دنیا و آخرت که از آن به عالم مثال یا عالم قبر نیز تعبیر می‌شود. بر اساس آموزه‌های اسلامی، این عالم برای هر دو گروه مؤمن و غیر مؤمن وجود دارد؛ با این تفاوت که برای مؤمنان همچون بهشت و برای کافران همچون جهنم است.

وقت نماز

هر یک از نمازهای واجب باید در وقت مخصوصی اقامه گردد، که به آن اوقات نمازهای یومیه می گویند.

اخر وقت

آخر وقت عبارت است از لحظات پایانی زمان تکلیف که امکان انجام دادن تکلیف با تمام اجزاء و شرایط وجود داشته باشد و از آن در باب صلات آمده است.

سخنرانی

خُطبه، خُطبه، سخنرانی (در جاهلیت و عصر خلافت)، جزئی از برخی مناسک و فرایض عبادی و از مهمترین شعائر مرتبط با دستگاه خلافت.

گرفتاری

بلا: یعنی گرفتارى.از آن به مناسبت در باب هاى طهارت، صلاة، حج و نذر سخن رفته است.

دینداری

عمل به دین به معنای پای بندی عملی به آموزه‌های دینی است.

اول وقت

اول وقت: به لحظات آغازین انجام تکالیف با وقت معیّن می گویند. بیشتر احکام آن در باب ‌هاى طهارت و صلاة آمده است .

مستحبات

مُستَحَب؛ به معنای چیزی که شخص با آن محبوب می‌شود، اصطلاحی فقهی است و به اعمالی گفته می‌شود که انجام آن‌ها ، بهتر از ترک آن‌ها است، هرچند انجام دادنش واجب نیست. نماز شب، نمازهای نافله روزانه، روزه‌های مستحبی، دعا به خصوص دعاهای مأثور، صلوات و بسیاری از اعمال دیگر را مستحب خوانده‌اند.

معصومین

چهارده معصوم، چهارده تن که بنابر آموزه‌های شیعی از هر گونه گناه و اشتباه مبرّا هستند، شامل پیامبر اکرم(ص) و سیزده نفر از اهل بیت آن حضرت، یعنی دخترش حضرت فاطمه زهرا (س) و امامان دوازده‌گانه شیعه.

نماز شب

پیامبر اکرم(ص): إِذَا قَامَ الْعَبْدُ مِنْ لَذِيذِ مَضْجَعِهِ وَ النُّعَاسُ فِي عَيْنَيْهِ لِيُرْضِيَ رَبَّهُ بِصَلَاةِ لَيْلِهِ بَاهَى اللَّهُ بِهِ الْمَلَائِكَةَ وَ قَالَ أَ مَا تَرَوْنَ عَبْدِي هَذَا قَدْ قَامَ مِنْ لَذِيذِ مَضْجَعِهِ لِصَلَاةٍ لَمْ أَفْرِضْهَا عَلَيْهِ اشْهَدُوا أَنِّي قَدْ غَفَرْتُ لَهُ.  (ترجمه: هنگامى كه انسان از بستر لذتبخش خود برخيزد در حالى كه چشمانش خواب آلوده است براى اينكه با نماز شبش پروردگار خود را خوشنود كند، خداوند در مقابل فرشتگانش به او مى نازد و مى فرمايد: آيا بنده مرا نمى بينيد كه از رختخواب گوارايش برخاسته براى نمازى كه من بر او واجب نكردم. گواه باشيد كه او را بخشودم.)

محاسبه

مُحاسبه یا مُحاسبه نَفْس، رسیدگی شخصی اعمال شبانه‌روز و محاسبه اعمال نیک و بد است. محاسبه بعد از مشارطه و مراقبه صورت می‌گیرد. اساتید اخلاق و عرفان با استناد به روایات، تأکید بسیاری بر محاسبه دارند.

مراقبه

مراقبه مواظبت آدمی بر تمامی اعمال، گفتار و اندیشه‌های خود برای سرپیچی نکردن از دستورات الهی است. مراقبه، مرحله دوم از مراحل سه‌گانه سلوک (مشارطه، مراقبه و محاسبه) است. علمای اخلاق با تاکید بسیار بر اهمیت مراقبه و با استناد به برخی آیات و روایات، آن را از ضروریات سلوک می‌دانند.

بزرگان

بازرگان (۲) (یا بَزِرگان)، صورت ترکی کلمه فارسی «بازَرگان» است.

گناهان

گناه، در اصطلاح دینی به معنای نافرمانی از خداوند و انجام دادن کاری است که خداوند از آن نهی کرده یا ترک کاری است که خداوند به انجام آن فرمان داده است. گناه می‌تواند عملی مانند قتل، گفتاری مانند غیبت و نظری مانند شرک باشد.

محرمات

حرام، در فقه اسلامی، به عملی گفته می‌شود که ترک آن از مردم خواسته شده و انجام آن مستوجب عقاب است. حرمت، از احکام پنجگانه فقهی، و به معنای ممنوعیت انجام کار حرام است.

واجبات

فروع دین اصطلاحی فقهی و کلامی به معنای احکام عملی اسلام که در مقابل اصول دین قرار دارد. برخی از فروع دین اسلام به شرح زیر است: نماز، روزه، خمس، زکات، حج، جهاد، امر به معروف، نهی از منکر، تولی و تبری.

مستحبی

غسل‌های مستحب غسل‌هایی که به لحاظ فقهی واجب نیستند؛ اما پسندیده‌اند و اثرات معنوی خاصی برای آنها برشمرده شده است. غسل‌های مستحبی بسیاری در فقه اسلامی وجود دارد که در یک تقسیم بندی کلی بر دو نوعند: غسلهایی که استحباب آنها قطعی است و غسلهایی که استحباب آنها به صورت قطعی ثابت نشده بلکه با قانون تسامح در ادله سنن بر استحباب آنها حکم شده است و به قصد رجا انجام می‌گیرند.

مومنین

مؤمن ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سوره مؤمن، سوره غافر (یا سوره مؤمن، یا سوره حم المؤمن) چهلمین سوره قرآن کریم• مؤمن (باایمان)، شخص دارای ایمان به خدا

اب وضو

آب قابل استفاده براى وضو را می‌گویند که از آن در باب طهارت بحث شده است.

فایده

بهره و نتيجه‌ای كه انسان از مال يا عمل بدست آورد.

فضیلت

فضیلت، شرف و برتری ؛ مقابل نقیصه است.

میزان

وسیله سنجش و وزن کردن اشیاء را میزان گویند. میزان هر شیء متناسب با خود آن شیء‌ می‌باشد.

نافله

نافله به کار مستحبی، کار نیکو، که بر انسان واجب نیست. اطلاق می شود. هم چنین به معنی نوه، غنیمت و عطاء نیز آمده است. [۱]و در اصطلاح فقهاء: به نمازهای مستحبی در شرع مقدس اسلام نافله می گویند. بیشترین استعمال نافله در نمازهای مستحبّی است. [۲]معنای اصطلاحی نافله اخصّ است و فقط شامل نماز مستحبی می شود. ولی معنای لغوی اعّم است. هم شامل نماز مستحبی و هم شامل غنیمت و عطاء می شود. بین معنای لغوی و اصطلاحی عموم و خصوص من وجه است.

سعادت

رستگاری همان سعادت واقعی و اخروی هست که در دین اسلام که به عنوان کاملترین و جامع‏ترین دین الهی است به این موضوع پرداخته است.

عبادت

واژه «عبادت» در اصل به نظر بسيارى از واژه شناسان به معنى «خضوع» طبری در تفسیر «جامع البيان» مى‌گويد: اصل عبودیت « كه به نظر او شامل عبادت نيز مى‌شود » نزد همه عرب به معنى ذلت و خاكسارى است. [۱]قرطبى نيز مى‌گويد: «اصل عبادت خضوع است» [۲] [۳] [۴] [۵]لازم به ذكر است برخى از منابع ياد شده به جاى «خضوع» لفظ «ذلت» آورده‌اند، كه نزديك به خضوع است. يا «نهايت خضوع» است. [۶] [۷] [۸]

قیامت

قیامت، بنابر آموزه‌های اسلامی نام روزی است که تمام انسان‌ها به خواست الهی برای محاسبه اعمالی که در دنیا انجام داده‌اند در پیشگاه الهی جمع می‌شوند. پیش از این روز وقایعی شگفت در زمین و آسمان روی می‌دهد که به اشراط الساعه معروف است. قرآن و روایات تاکید دارند که زمان قیامت، بر کسی جز خدا معلوم نیست.

اقبال

الإقبالُ بالأعمالِ الحَسَنَةِ فيما يُعمَلُ مَرَّةً فی السَّنَةِ (روی‌آوردن به اعمال نیک: درباره اعمالی که در سال یکبار انجام می‌شوند) معروف به اقبال الاعمال کتابی است درموضوع ادعيه و اعمال سال و زيارات معصومین (ع) به زبان عربی، نوشته على بن موسى بن طاووس حلى متوفای ۶۶۴ هجرى قمری از علمای برجسته و فقهای شیعه.

توفیق

توفیق، اصطلاحی کلامی و عرفانی به معنای موفقیت در انجام عملی عبادی که باعث تقرب انسان به خداوند می‌شود.

زیارت

زیارت، عملی عبادی است به معنای حضور در پیشگاه پیشوایان دینی یا نزد قبور آنان یا دیدار از مکانی مقدس یا محترم برای اظهار ارادت و احترام و کسب فیض معنوی. زیارت همواره از اعمال پسندیده اسلام بوده و در طول تاریخ، مسلمانان به آن عنایت و اهتمام داشته‌اند. این عمل عبادی، نزد شیعیان جایگاهی ویژه و اثرات معنوی و ثواب بسیاری دارد. به دلیل جایگاه مهم زیارت در فرهنگ شیعه، این عمل، از ویژگی‌ها و نمادهای شیعیان به شمار می‌رود.

بندگی

بیمار

مقابل سلامت و تندرستی را بیماری گویند. از آن در بابهای طهارت، صلات، زکات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد، حجر، ضمان، وصیّت، نکاح، طلاق، اطعمه و اشربه، ارث، حدود، قصاص و دیات سخن رفته است.

پرهیز

اجتناب: به معنای دورى گزیدن است.اجتناب از عناوین کلّى است که در همه ی فقه، کاربرد دارد و در این جا، به اجمال، به مباحث آن اشاره مى‌شود.

تجدید

از نو انجام دادن عمل را تجدید می‌گویند که از آن به مناسبت در بابهای مختلف فقهی نظیر طهارت، صوم، حج و نکاح سخن رفته است که به اهمّ مباحث و مسائل آن اشاره می‏شود.

تعارض

واژه تعارض ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تعارض (فقه الحدیث)، یکی از شاخه های فقه الحدیث، به معنای شناخت تعارض اخبار و اختلاف روایات• تعارض ادله (اصول)، نافی میان مدلول - یا دلالت - دو یا چند دلیل• اقسام تعارض، اقسام تعارض مطرح در اصول فقه

تکرار

واژه تکرار ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: قرآن• تکرار در قرآن، از اسلوب های بلاغی قرآن• تکرار سوره اخلاص، تکرار سوره اخلاص، یکی از آداب مرسوم در ختم قرآن• تکرار قصص قرآن، ذکر داستان پیامبران و اقوام آنها در قالب‌های مختلف• تکرار ارتداد، عواقب تکرار ارتداد در آیات ۱۳۷ و ۱۳۸ سوره نساء• تکرار آیات، ذکر چندباره برخی داستان‌ها و آیات قرآن کاربردهای دیگر• تکرار (فقه)، انجام دادن عمل بیش از یک بار و دارای کاربردهای مختلف در ابواب فقه• تکرار (ادبی)، مکرر آوردن لفظ توسط شاعر یا نویسنده• تکرار (بدیع)، تکرار یک مطلب، به منظور تقریر و تثبیت آن؛ از انواع فنون بلاغی• تکرار (اسباب اجمال)، ذکر مجدد بخشی از مفاد کلام واحد در لابه لای آن؛ از اسباب اجمال ظاهری آیات

زندگی

حیات‌ مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.

معصیت

گناه، در اصطلاح دینی به معنای نافرمانی از خداوند و انجام دادن کاری است که خداوند از آن نهی کرده یا ترک کاری است که خداوند به انجام آن فرمان داده است. گناه می‌تواند عملی مانند قتل، گفتاری مانند غیبت و نظری مانند شرک باشد.

اکتفا

حذف اکتفا به عدم ذکر یکی از دو شیء متلازم، به قرینه شیء مذکور اطلاق می‌شود.

اغاز

آغاز به حالتی در مقابل پایان گفته می شود.

انما

انما لفظ دلالت کننده بر حصر و استثنا می باشد.

مفید

محمد بن محمد بن نُعمان مشهور به شیخ مُفید (۳۳۶یا ۳۳۸- ۴۱۳ق) متکلم، فقیه و تاریخ‌نگار نامدار امامیه در قرن ۴ و ۵ قمری. او را از احیاکنندگان و مروجان فرهنگ شیعی و فقه امامیه دانسته‌اند.

نماز

نماز (واژه‌ای فارسی و معادل کلمه عربی «صَلاة») عملی عبادی است که پنج بار در اوقات معینی از شبانه روز واجب است. در این عبادت، نمازگزار رو به قبله می‌ایستد و ذکرهای ویژه‌ای را خوانده و اعمال ویژه‌ای مانند رکوع و سجده را به جا می‌آورد. نماز به دو شکل فردی (فُرادا) و جماعت خوانده می‌شود.

خواب

خواب مقابل بیداری است. از آن به مناسبت در بسیاری از باب های عبادات و معاملات سخن رفته است.

رغبت

رغبت در معانی میل و گرایش به چیزى و همچنین گشودن دستها و گرفتن کف آنها به طرف آسمان هنگام دعا به کار رفته است.از رغبت به معناى نخست در بابهاى صلات، جهاد، تجارت و طلاق سخن رفته است.از رغبت به معناى دوم در باب صلات سخن گفته‌اند.

رکعت

مجموع قیام، رکوع و سجود را رکعت گویند. از عنوان رکعت در باب صلات سخن گفته‌اند.

روزی

هر چیزی که مایه دوام زندگی مخلوقات زنده است را رزق و روزی گویند.

زشتی

زشتی ظاهری صفتی است که در مقابل زیبایی ظاهری استفاده می شود.

کمیل

کُمَیل بن زِیاد بن نَهِیک نَخَعی صُهبانی کوفی(۱۲-۸۲ق) از تابعین و یاران برجسته امام علی(ع) و امام حسن(ع). وی از نخستین کسانی بود که پیشنهاد خلع عثمان و خلافت علی (ع) را مطرح کرد. در دوران حکومت امام علی(ع)، مدتی فرماندار منطقه هیت بود. هنگامی که سپاه معاویه، هیت را غارت کرد، امام علی(ع) او را به سبب کوتاهی در دفاع از شهر سرزنش کرد. در منابع شیعه، روایات بسیاری از او نقل شده که دعای کمیل مشهورترین آنها است، اما در منابع اهل سنت قلیل‌الحدیث شمرده و بعضاً مذمت شده است. از او در زمره زُهاد و عُباد کوفه یاد کرده‌اند.

صلاه

نماز (واژه‌ای فارسی و معادل کلمه عربی «صَلاة») عملی عبادی است که پنج بار در اوقات معینی از شبانه روز واجب است. در این عبادت، نمازگزار رو به قبله می‌ایستد و ذکرهای ویژه‌ای را خوانده و اعمال ویژه‌ای مانند رکوع و سجده را به جا می‌آورد. نماز به دو شکل فردی (فُرادا) و جماعت خوانده می‌شود.

ایمه

امامان شیعه دوازده تن از خاندان پیامبر اسلام(ص) که بنابر آموزه‌های شیعی، جانشینان آن حضرت و پس از او سرپرست و امام جامعه اسلامی‌اند. نخستین امام، حضرت علی(ع) است و دیگر امامان فرزندان و نوادگان او و حضرت زهرا(س) هستند.

کافی

الکافی از منابع حدیثی شیعه و مهم‌ترین و معتبرترین منبع از کتب اربعه است. این کتاب نوشته محمد بن یعقوب بن اسحاق مشهور به ثقة الاسلام کُلینی است که عالمان اسلام، وی را با عبارت‌های محکم توثیق کرد‌ه‌اند. الکافی که در سه بخش اصول، فروع و روضه تألیف شده، محل رجوع عالمان شیعه است. اصول کافی مشهور‌ترین بخش الکافی محسوب می‌شود. کلینی بر آن بوده تا احادیث الکافی را بر اساس عدم مخالفت با قرآن و موافقت با اجماع جمع‌آوری کند.

توسل

توسّل از آموزه‌های اعتقادی شیعه و اکثریت مسلمانان، به معنای واسطه قرار دادن شخص یا چیزی نزد خداوند است برای تقرب به او و برآورده شدن حاجت‌ها. توسل با آموزه شفاعت پیوند نزدیکی دارد و این دو آموزه معمولاً همراه یکدیگر ذکر می‌شوند.

کتاب

قرآن، کتاب مقدس دین اسلام. به باور مسلمانان، قرآن کلام خداوند است که از طریق وحی بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است. آنها هم محتوای قرآن و هم الفاظ آن را نازل‌شده از سوی خداوند می‌دانند. قرآن به وسیله جبرئیل به پیامبر وحی می‌شده است. آیات قرآن در زمان پیامبر(ص) به صورت پراکنده بر روی پوست حیوانات، چوب درخت خرما، کاغذ و پارچه نوشته می‌‌شد. پس از پیامبر(ص) صحابه قرآن را به صورت یک‌جا جمع‌آوری کردند.

عالم

عالم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • عالم (جهان)، عالَم (جهان) به معنای عام عبارت است از تمامی موجود در زمان و مکان• عالم (دانشمند)، به معنی دانشمند

عزیز

یکی از «صفات» پروردگار متعال که در قرآن کریم به کرات تکرار شده است صفت «عزیز» است که معمولا با صفات دیگر خداوند، در متن یا آخر آیات آمده است.

شرکت

به اجتماع حقوق چند مالک در یک‏ چیز به صورت مشاع شرکت گفته می شود .

دنیا

دنیا: جهان محسوس و مادّی، مقابل آخرت است .

ندبه

واژه ندبه ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: مقالات• دعای ندبه، از دعاهای معروف در نزد شیعیان• ندبه (نحو)، در لغت به معنای نوحه و زاری کردن و دارای کاربرد در علم نحو• ندبه برای امام زمان، ندبه برای امام زمان برای تعجیل در فرج آن حضرت کتاب‌ها • با دعای ندبه در پگاه جمعه‌، اثر علی‌اکبر مهدی‌پور، تحلیلی بر متن و سند دعای ندبه• بررسی دعای ندبه‌، اثر فارسی علی اصغر رضوانی، از مجموعه کتاب‌های سلسله مباحث مهدویت

منکر

دعوا ادّعای شخصی علیه شخصی دیگر نزد حاکم است. به اقامه کننده دعوا «مدّعی» یا «خواهان»، به طرف مقابل که دعوا علیه او اقامه شده «مدّعیٰ علیه» یا «خوانده» (جاحد) و به حقّ مورد ادعا «مدّعیٰ به» یا «خواسته» گویند که از عنوان یاد شده در باب قضاء بحث کرده‌اند.

موفق

موفق بالله از امیران و سرداران عباسی بود که از سوی برادرش خلیفه معتمد ولایت مکه را برعهده داشت.

نشاط

طَرَب، سبکی و نشاط ناشی از شدت اندوه یا خوشحالی می‌باشد.

هفته

ایّام هفته:منظوراز آن ،روز شنبه تا جمعه می باشد وازآن به مناسبت در باب‌ هاى طهارت، صلاة، صوم، حج و نکاح سخن رفته است.

قبور

در مورد قبر مطالب متنوعی در آموزه های دینی مطرح شده است که به اهم آن ها در این مقاله اشاره می شود.

غفلت

غفلت و متذکر نشدن را سَهْو گویند. و تفاوت آن با نسیان اینست که در سهو صورت علمی شیء تنها از قوه ذاکره محو شده ولی در نسیان صورت علمی از خزانه حافظه هم پاک شده است. از احکام عنوان یاد شده در باب صلات سخن گفته‌اند.

گناه

گناه به معنای خلاف است و در اسلام هر گونه کاری که برخلاف فرمان خداوند باشد گناه است.

برد

برد يمني ـ برد عدني) پارچه‌اي از پشم شتر که در يمن بافته مي‌شده است.

اخر

آخِر، واژه‌ای عربی به معنی انجام، سرانجام، بازپسین، پسین، واپسین، فرجام و کران است.

قلب

در قرآن کریم از واژه‌هایی مانند قلب، فواد، صدر و روح استفاده شده است و برای هر یک ویژگی‌هایی بیان شده است. در این نوشته به توضیح این واژه ‌ها خواهیم پرداخت.

فعل

فعل، به دو معنا بکار برده شده، یکی کردار؛ رفتار، و یا کلمه‌ای که بر وقوع عمل در گذشته، حال و یا آینده دلالت دارد، گفته می‌شود.

قبر

در مورد قبر مطالب متنوعی در آموزه های دینی مطرح شده است که به اهم آن ها در این مقاله اشاره می شود.

نفس

"ن ف س" در اصل لغت برخروج نسیم دلالت می‌کند و تنفس نیز به همین معنا می‌باشد. واژه نفس در کتابهای لغت، بیشتر به معنی ذات و حقیقت شی آمده است، "قتل فلان نفسه" یعنی ذات و حقیقت خودش را هلاک کرد. [۱] [۲]

نقل

نقل به معنای حالت حاصل از انتقال لفظ از معنای اصلی به معنای دیگر می‌باشد.

نهی

صیغه دالّ بر طلب ترک فعل ، را نهی گویند.

وقت

آن (دم- وقت)، یکی از مباحث فلسفه می‌باشد.

سطح

مرز بیرونى یا برجسته‏ترین مرز هر جسم را سطح گویند. از آن در بابهاى طهارت و صلات سخن گفته‏اند.

طول

طَوْل به معنای توانایی مالی می‌باشد.

ظرف

ظرف وسیله‌ای برای نگهداری چیزی می‌باشد.

عفو

عفو یکی از خصائص ارزشمند اخلاقی است.

علم

علم دارای ارزش ذاتی می‌باشد و در دین مبین اسلام به علم ارزش و بهای بالایی داده شده است.

عذر

اخْفارْ به معنی پیمان شکنی و عذر آمده است،

شکر

شُکر، اصطلاحی قرآنی و اخلاقی به معنای سپاسگزاری و قدردانی زبانی و عملی از نعمت‌های خدا. عارفان مسلمان، شکر را به سه نوع زبانی، قلبی(علمی) و عملی تقسیم می‌کنند. شکر زبانی اعتراف گفتاری به نعمت، شکر قلبی دانستنِ نعمت از خدا، و شکر عملی اطاعت در رفتار و کردار از بخشنده نعمت (مُنعِم) بیان شده است.

اصل

اَصل ، اصطلاحی در علم حدیث است. برخی از کسانی که مستقیم و بی‌واسطه از معصومین (ع) روایت شنیده‌اند، متن شنیده شده را به صورت نوشتاری ثبت کرده‌اند. به هر یک از این نوشته‌ها اصل می‌گویند. چهارصد اصل روایی موسوم به اصول اربعمائه ، از مهمترین زیربناهای شکل گیری جوامع حدیثی بعدی است.

باب

باب ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:

جدی

جدی ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • جدی (بزغاله نر)، به فتح جیم و سکون دال؛ اطلاق شده به بزغاله نر• جدی (مقابل شوخی)، به کسر جیم و تشدید دال؛ حالت انسان در مقابل شوخی• جدی (ستاره قطبی)، به ضم جیم و فتح دال؛ به معنای ستاره قطبی

جعل

ایجاد تکوینی یا اعتباری یک شیء یا قرار دادن چیزی برای چیز دیگر است.

حذف

به انداختن و اسقاط حرفى از یک کلمه یا کلمه‌اى از یک جمله حَذف گفته می‌شود که از آن در حوزه زبان‌شناسی و علوم ادبی بحث می‌شود و نیز به معناى نخست، در باب صلات فقه سخن گفته‌اند.

ترک

ترک یعنی انجام ندادن، مقابل فعل است.

سال

سال به سال قمری و شمسی تقسیم می‌شود و سال شرعی که احکام مرتبط با زمان بر اساس آن تنظیم شده، سال قمری است که دوازده ماه می‌باشد. از عنوان سال در بابهاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حجر، وصیت، نکاح و طلاق سخن گفته‌اند.

وضو

وُضو، یا آنگونه که در برخی مناطق ایران گفته می‌شود، دست‌نماز یا آب‌دست، شستن صورت و دست‌ها و مَسح سر و پاها با شیوه‌ای خاص است. وضو به خودی خود مستحب است و برای برخی کارها مانند نماز و طواف کعبه، واجب می‌شود. در برخی موارد باید به جای وضو، غسل یا تیمم کرد. وضو را می‌توان به شیوه ترتیبی و ارتماسی انجام داد. وضوی جبیره‌ای، جایگزینی برای وضو در صورت وجود زخم است.

اهل

اهل در معانی همسر و نیز خانواده و همچنین خویشاوندان به کار رفته است.

الی

آلت یا آلی بودن در دو معنای واسطه بین فاعل و منفعل و وسیله تحصیل چیز دیگر به کار رفته است.

امر

آمر به معنای طلب کننده چیزی از کسی به صورت الزامی است.

دل

در قرآن کریم از واژه‌هایی مانند قلب، فواد، صدر و روح استفاده شده است و برای هر یک ویژگی‌هایی بیان شده است. در این نوشته به توضیح این واژه ‌ها خواهیم پرداخت.

اب

آب، تنها مایعی که در احکام اسلامی جزو پاک کننده‌های نجاست است. وضو و غسل نیز فقط با آب صحیح است، چنان‌که بعضی از اشیاء متنجس نیز فقط با آب پاک می‌شوند.

شب

شب زمان بین غروب آفتاب تا طلوع فجر صادق و مقابل روز هست؛ و از احکام آن در بابهای زیادی نظیر طهارت، صلات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد، نکاح، صید و ذباحه و اطعمه و اشربه سخن گفته‌اند.