یکی از اختیارات و مسئولیت های رئیس جمهور انتخاب و عزل وزیران است.[1] علاوه بر آن رئیس جمهور نسبت به تصدی و تعیین متصدیان برخی نهادها نیز دخالت دارد از جلمه: الف: معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی : طبق اصل 126 قانون اساسی رئیس جمهور مسئولیت امور برنامه و بودجه را به عهده دارد. وظیفه این معاونت به عنوان یک مؤسسه ستادی عبارتست از مطالعه و بررسی امور اقتصادی و اجتماعی، تهیه برنامه های عمرانی درازمدت، تنظیم بودجه کشور، هماهنگی روشها و برنامه ها و ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرائی می باشد.[2] ب: معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی : رئیس جمهور در همین راستا طبق اصل 126 قانون اساسی مسئولیت اداری و استخدامی کشور را مستقیماً بر عهده دارد. ج: سازمان حفاظت محیط زیست: براساس اصل 50 قانون اساسی (در جمهوری اسلامی ایران، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسلهای بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند وظیفه عمومی تلقی می گردد.) با وجود اهمیت محیط زیست قانون در خصوص نحوه ادارة آن اشاراتی نداشته اما با توجه به اینکه در دوره های گذشته سازمان مورد نظر منطقاً وابسته به نخست وزیر بوده است. اینک پس از بازنگری و حذف پست نخست وزیری، این سازمان وابسته به ریاست جمهوری است که از طریق یکی از معاونان خود آن را اداره می نماید. د: سازمان انرژی اتمی: سازمان انرژی اتمی با شخصیت حقوقی و استقلال مالی وابسته به ریاست جمهوری است که از طریق یکی از معاونان خود (رئیس سازمان انرژی اتمی) اداره می شود و تعیین مدیر آن بر عهدة رئیس جمهور است.[3] ه : سرپرست برای وزارتخانه های بدون وزیر: ممکن است بر سر تعیین وزیر بین رئیس جمهور و مجلس توافق حاصل نگردد و یا اینکه وزیر فوت نماید یا به هر نحوی که وزارتخانه بدون وزیر بماند در اینجا وظیفه رئیس جمهور است که طبق اصل 135 قانون اساسی برای وزارتخانه هایی که وزیر ندارند حداکثر برای مدت 3 ماه سرپرست تعیین نماید. و: طبق اصل 124 رئیس جمهور میتواند برای انجام دادن وظایف قانونی خود معاونانی داشته باشد و رئیس جمهور علاوه بر معاون اول و معاونت های که در بالا ذکر شد همچنین معاونت های دیگری چون معاون اجرایی و معاون حقوقی و پارلمانی و.... دارد که امور مربوطه را در حد معاونت رئیس جمهور پی گیری می کنند ز: تعیین سفیران به عنوان مدیران سیاسی خارج از کشور: براساس اصل یکصد و بیست و هشتم قانون اساسی تعیین سفیران به عنوان مدیران سیاسی خارج از کشور بر عهده رئیس جمهور است . لذا با پیشنهاد وزیر امور خارجه که خود مورد تأئید رئیس جمهور است سفیر انتخاب و استوارنامة این سفیر توسط رئیس جمهور باید امضاء گردد و با توجه به اینکه سفارت ایران در هر یک از کشورهای طرف قرارداد با ایران یک سازمان و ارگان است که تحت نظارت رئیس جمهور است به نحوی رئیس جمهور مهمترین شخصی است که سفیر را معین می نماید. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. سیدمحمد هاشمی، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 2، ناشر: مجتمع آموزش عالی قم، چاپ دوم، بهار 1375. 2. دکتر ابوالفضل قاضی شریعت پناهی، بایسته های حقوق اساسی، انتشارات دانشگاه تهران. پاورقی ها: [1] . اصول 133 قانون اساسی. [2] . قانون برنامه و بودجه، ماده 5. [3] . قانون تأسیس سازمان انرژی هسته ای، مصوب 16/4/1353 (ماده 1 الی 5).
ارگانها و نهادهایی که توسط رئیس جمهور مدیران آن تعیین می شوند به غیر از وزیران چه ارگانهایی می باشند لطفاً توضیح دهید؟
یکی از اختیارات و مسئولیت های رئیس جمهور انتخاب و عزل وزیران است.[1]
علاوه بر آن رئیس جمهور نسبت به تصدی و تعیین متصدیان برخی نهادها نیز دخالت دارد از جلمه:
الف: معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی : طبق اصل 126 قانون اساسی رئیس جمهور مسئولیت امور برنامه و بودجه را به عهده دارد. وظیفه این معاونت به عنوان یک مؤسسه ستادی عبارتست از مطالعه و بررسی امور اقتصادی و اجتماعی، تهیه برنامه های عمرانی درازمدت، تنظیم بودجه کشور، هماهنگی روشها و برنامه ها و ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرائی می باشد.[2]
ب: معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی : رئیس جمهور در همین راستا طبق اصل 126 قانون اساسی مسئولیت اداری و استخدامی کشور را مستقیماً بر عهده دارد.
ج: سازمان حفاظت محیط زیست: براساس اصل 50 قانون اساسی (در جمهوری اسلامی ایران، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسلهای بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند وظیفه عمومی تلقی می گردد.) با وجود اهمیت محیط زیست قانون در خصوص نحوه ادارة آن اشاراتی نداشته اما با توجه به اینکه در دوره های گذشته سازمان مورد نظر منطقاً وابسته به نخست وزیر بوده است. اینک پس از بازنگری و حذف پست نخست وزیری، این سازمان وابسته به ریاست جمهوری است که از طریق یکی از معاونان خود آن را اداره می نماید.
د: سازمان انرژی اتمی: سازمان انرژی اتمی با شخصیت حقوقی و استقلال مالی وابسته به ریاست جمهوری است که از طریق یکی از معاونان خود (رئیس سازمان انرژی اتمی) اداره می شود و تعیین مدیر آن بر عهدة رئیس جمهور است.[3]
ه : سرپرست برای وزارتخانه های بدون وزیر: ممکن است بر سر تعیین وزیر بین رئیس جمهور و مجلس توافق حاصل نگردد و یا اینکه وزیر فوت نماید یا به هر نحوی که وزارتخانه بدون وزیر بماند در اینجا وظیفه رئیس جمهور است که طبق اصل 135 قانون اساسی برای وزارتخانه هایی که وزیر ندارند حداکثر برای مدت 3 ماه سرپرست تعیین نماید.
و: طبق اصل 124 رئیس جمهور میتواند برای انجام دادن وظایف قانونی خود معاونانی داشته باشد و رئیس جمهور علاوه بر معاون اول و معاونت های که در بالا ذکر شد همچنین معاونت های دیگری چون معاون اجرایی و معاون حقوقی و پارلمانی و.... دارد که امور مربوطه را در حد معاونت رئیس جمهور پی گیری می کنند
ز: تعیین سفیران به عنوان مدیران سیاسی خارج از کشور: براساس اصل یکصد و بیست و هشتم قانون اساسی تعیین سفیران به عنوان مدیران سیاسی خارج از کشور بر عهده رئیس جمهور است . لذا با پیشنهاد وزیر امور خارجه که خود مورد تأئید رئیس جمهور است سفیر انتخاب و استوارنامة این سفیر توسط رئیس جمهور باید امضاء گردد و با توجه به اینکه سفارت ایران در هر یک از کشورهای طرف قرارداد با ایران یک سازمان و ارگان است که تحت نظارت رئیس جمهور است به نحوی رئیس جمهور مهمترین شخصی است که سفیر را معین می نماید.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. سیدمحمد هاشمی، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 2، ناشر: مجتمع آموزش عالی قم، چاپ دوم، بهار 1375.
2. دکتر ابوالفضل قاضی شریعت پناهی، بایسته های حقوق اساسی، انتشارات دانشگاه تهران.
پاورقی ها:
[1] . اصول 133 قانون اساسی.
[2] . قانون برنامه و بودجه، ماده 5.
[3] . قانون تأسیس سازمان انرژی هسته ای، مصوب 16/4/1353 (ماده 1 الی 5).
- [سایر] ارگانها و نهادهایی که توسط رئیس جمهور مدیران آن تعیین می شوند به غیر از وزیران چه ارگانهایی می باشند لطفاً توضیح دهید؟
- [سایر] صرف نظر از آنکه در قانون اساسی آمده که مردم رئیس جمهور را انتخاب میکنند، آیا خود رهبر میتواند رئیس جمهور را تعیین کند؟
- [سایر] پارلمان یعنی چه و مسئولیت نماینده پارلمانی و حقوقی رئیس جمهور چیست؟ و چه کسی آن را تعیین می کند؟
- [سایر] پارلمان یعنی چه و مسئولیت نماینده پارلمانی و حقوقی رئیس جمهور چیست؟ و چه کسی آن را تعیین می کند؟
- [سایر] وظایف رئیس جمهور و معاونان آن چیست ؟ معاونان رئیس جمهور چه شرایطی باید داشته باشند؟
- [سایر] وظایف رئیس جمهور و معاونان آن چیست ؟ معاونان رئیس جمهور چه شرایطی باید داشته باشند؟
- [سایر] چرا قاطعیتی که بر رهبر جامعه اسلامی لازم است در رهبر ما دیده نمی شود یا اگر هست، چرا اثر ندارد؟ آمار بالای قاچاق، فساد اقتصادی در اکثریت ادارات و ارگانها، بی تدبیری برخی از تصمیمات رئیس جمهور و دیگران
- [سایر] مطالبات قانونی مردم از رئیس جمهور چیست؟
- [سایر] مطالبات قانونی مردم از رئیس جمهور چیست؟
- [سایر] رئیس جمهور باید چه شرایطی را دارا باشد؟