الکافی عن مولیً لجعفر بن محمّد علیهماالسلام : مَرِضَ بَعضُ مَوالیهِ فَخَرَجنا إلَیهِ نَعودُهُ ، ونَحنُ عِدَّةٌ مِن مَوالی جَعفَرٍ ، فَاستَقبَلَنا جَعفرٌ علیه‌السلام فی بَعضِ الطَّریقِ ، فَقالَ لَنا : أینَ تُریدونَ؟ فَقُلنا : نُریدُ فُلانا نَعودُهُ . فَقالَ لَنا : قِفوا ، فَوَقَفنا . فَقالَ : مَعَ أحَدِکُم تُفّاحَةٌ أو سَفَرجَلَةٌ أو اُتُرجَّةٌ أو لُعقَةٌ مِن طِیبٍ أو قِطعَةٌ مِن عودِ بَخورٍ؟ فَقُلنا : ما مَعَنا شَیءٌ مِن هذا . فَقالَ : أما تَعلَمونَ أنَّ المَریضَ یَستَریحُ إلی کُلِّ ما اُدخِلَ بِهِ عَلَیهِ ! الکافی- به نقل از یکی از وابستگان امام صادق علیه‌السلام: یکی از وابستگان امام صادق علیه‌السلام بیمار شد و ما که شماری از وابستگان او بودیم ، روانه عیادت آن بیمار شدیم . در میانه راه ، امام صادق علیه‌السلام با ما رویارو شد و پرسید : (آهنگ کجا دارید؟). گفتیم : آهنگ فلان کس داریم تا از او عیادت کنیم . فرمودند : (بِایستید) . ما ایستادیم . پس فرمودند : (آیا سیب ، بِهْ ، یا قطعه‌ای عود به همراه دارید؟). گفتیم : هیچ یک از این چیزها را همراه نداریم . فرمودند : (آیا نمی‌دانید که بیمار از آنچه نزد وی می‌برند ، احساس آرامش می‌کند؟). الکافی ، جلد 3، ص118، حدیث 3 ، مکارم الأخلاق، ج2، ص178، حدیث 2459 ، بحار الأنوار، ج81 ، ص227، حدیث 39 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 206
الکافی عن مولیً لجعفر بن محمّد علیهماالسلام :
مَرِضَ بَعضُ مَوالیهِ فَخَرَجنا إلَیهِ نَعودُهُ ، ونَحنُ عِدَّةٌ مِن مَوالی جَعفَرٍ ، فَاستَقبَلَنا جَعفرٌ علیهالسلام فی بَعضِ الطَّریقِ ، فَقالَ لَنا :
أینَ تُریدونَ؟
فَقُلنا : نُریدُ فُلانا نَعودُهُ .
فَقالَ لَنا : قِفوا ، فَوَقَفنا . فَقالَ : مَعَ أحَدِکُم تُفّاحَةٌ أو سَفَرجَلَةٌ أو اُتُرجَّةٌ أو لُعقَةٌ مِن طِیبٍ أو قِطعَةٌ مِن عودِ بَخورٍ؟
فَقُلنا : ما مَعَنا شَیءٌ مِن هذا .
فَقالَ : أما تَعلَمونَ أنَّ المَریضَ یَستَریحُ إلی کُلِّ ما اُدخِلَ بِهِ عَلَیهِ !
الکافی- به نقل از یکی از وابستگان امام صادق علیهالسلام: یکی از وابستگان امام صادق علیهالسلام بیمار شد و ما که شماری از وابستگان او بودیم ، روانه عیادت آن بیمار شدیم . در میانه راه ، امام صادق علیهالسلام با ما رویارو شد و پرسید : (آهنگ کجا دارید؟).
گفتیم : آهنگ فلان کس داریم تا از او عیادت کنیم .
فرمودند : (بِایستید) .
ما ایستادیم . پس فرمودند : (آیا سیب ، بِهْ ، یا قطعهای عود به همراه دارید؟).
گفتیم : هیچ یک از این چیزها را همراه نداریم .
فرمودند : (آیا نمیدانید که بیمار از آنچه نزد وی میبرند ، احساس آرامش میکند؟).
الکافی ، جلد 3، ص118، حدیث 3 ، مکارم الأخلاق، ج2، ص178، حدیث 2459 ، بحار الأنوار، ج81 ، ص227، حدیث 39 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 206
- [آیت الله علوی گرگانی] کتابخانهای با هدیه کتابهای مردم خیّر در یکی از مساجد دهات تشکیل دادهایم در این صورت آیا میشود مقداری از کتابهائی که برای کتابخانه خریداری شده به کتابخانه دیگری در ده که لازمتر است ببریم البته صیغه وقف هم خوانده نشده و هدیه کنندگان هم نوعابه عنوان محیط لازم اهداء کردهاند؟
- [سایر] در چه موقعی باید به قرآن پناه ببریم؟
- [سایر] چگونه سر حیوان را ببریم تا حلال باشد و موقع سر بریدن چه بگوییم؟
- [سایر] فلسفه قنوت چیست و چرا در هنگام قنوت دست ها را بالا ببریم؟
- [سایر] چگونه وسواس نسبت به محیط (کثیفی و پاکی) را از بین ببریم؟
- [آیت الله مظاهری] سوال : چه کنیم که از اعمال عبادیمان مانند نماز و روزه لذت ببریم؟
- [سایر] عمده استفادههایی که از قرآن کریم به صورت عملی میتوانیم ببریم را بیان فرمایید.
- [سایر] چگونه میتوانیم با استفاده از نقاشیهای کودکان به احساسات و هیجانات آنان پی ببریم؟
- [سایر] آیا با عقل می توانیم به وحی الهی بودن قرآن پی ببریم؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر ما کسی را که به حجابش توجه ندارد به پارک ببریم گناه او گردن ما هم هست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] هر گاه طبیب نسخهای برای بیمار بنویسد یا دستوری به او بدهد و بیمار به آن عمل کند، یا شخصاً دارویی را به او بخوراند یا تزریق کند یا عملی روی بیمار انجام دهد و در اثر این کارها آسیبی به بیمار برسد یا بمیرد، چنانچه طبیب بر طبق قواعد شناخته شده پزشکی رفتار کرده و این کار با اجازه بیمار یا ولیّ او انجام شده باشد، ضامن نیست مگر شرط ضمان شده باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] طبیب و جرّاح برای این که در مقابل خطا و اشتباهی هم که ممکن است برای آنها پیش بیاید ضامن نباشند میتوانند از بیمار یا ولیّ شرعی او برائت بگیرند، پس اگر بیمار یا ولیّ او پذیرفته باشند که اگر بر اثر غفلت دکتر ضرری به بیمار برسد پزشک ضامن نباشد، چنانچه پزشک دقت لازم را بکند و در اثر غفلت او ضرری به بیمار برسد، ضامن نیست؛ ولی اگر در اثر مسامحه و سهلانگاری ضرری بزند، ضامن است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی را که خُمس آن داده نشده به کسی هبه کنند یا ببخشند، خمس آن بر عهده هدیه دهنده است و هدیه گیرنده تمام آن را مالک میشود و بر عهده او چیزی نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پزشک با بیمار یا ولیّ او شرط عدم ضمان کند، یعنی به او بگوید: (اگر ضرری به بیمار برسد ضامن نیستم)، در صورتی که پزشک حاذق باشد و دقّت و احتیاط لازم را در معالجه رعایت نماید و در عین حال به بیمار ضرری برسد، ضامن نیست.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه نذر کند که اگر بیمار او خوب شود یا مسافر او بیاید عملی را انجام دهد، چنانچه معلوم شود که پیش از نذر کردن بیمار خوب شده یا مسافر آمده است، عمل کردن به نذر لازم نیست.
- [آیت الله بهجت] فطره کسی که پیش از برآمدن هلال ماه شوال مهمان شخص دیگری شده است بر میزبان واجب است، بهشرط آنکه برای خوردن غذا به منزل او آمده باشد، ولو بعداً مانعی پیش آید که نتواند غذا صرف کند، اما اگر وقت رؤیت هلال، غذایی برای کسی هدیه بفرستد، در صورتی که اینگونه هدیه مستمر نبوده و صدق نانخور یا مهمان بر او نکند، فطره او بر هدیه دهنده واجب نیست، هر چند با مال او افطار کرده باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بیمار یا ولیّ او شرط عدم ضمان را از پزشک قبول نکنند، چنانچه جان بیمار در خطر نباشد یا این که مراجعه به پزشک دیگری ممکن باشد، پزشک میتواند بیمار را رها کرده و معالجه ننماید و اگر جان بیمار در خطر باشد و =============================================================================== 1 سنن ابن ماجه،ح3466 کنز العمّال،ج10،ص32،ح28221. مراجعه به پزشک دیگری ممکن نباشد، اقدام به معالجه او لازم است و در این صورت اگر پزشک حاذق بوده و احتیاط و دقّت لازم را بنماید، ضامن نمیباشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه پزشک زن وجود داشته باشد پزشک مرد حق ندارد بیمار زن را معاینه کند کما این که بیمار زن حق ندارد با وجود پزشک زن اجازه دهد پزشک مرد او را معاینه کند. و چنانچه پزشک زن نباشد یا بیماری خاصی باشد که پزشک زن نتواند آن را معالجه کند زن بیمار می تواند به پزشک مرد مراجعه کند. در این صورت پزشک باید برای معاینه به حداقل اکتفا کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .هرگاه طبیب, درمان بیمار را به صورتی سرپرستی کند مثلاً به او دارو دهد یا وی را تزریق کند یا دستور خوردن دارو یا انجام دادن کاری را به او بدهد و در این طبابت اشتباه نماید و به بیمار زیان برسد یا بمیرد, ضامن است و اگر به هیچوجه دستور ندهد, بلکه فقط راه درمان بیماری را در مقالهای بنویسد یا در تدریس بیان کند و بیمار شخصاً به درمان خود اقدام نماید و آسیب ببیند، طبیب ضامن نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه طبیب به هنگام جراحی بیمار یا ختنه کردن کودک بر اثر سهل انگاری ضرری به بیمار یا کودک برساند، یا سبب مرگ او گردد ضامن است و همچنین اگر خطا کند و سبب زیانی شود، ولی اگر کوتاهی نکرده و مرتکب خطا نشده است، بلکه بر اثر عوامل دیگری، بیمار معیوب گردد یا بمیرد ضامن نیست به شرط این که در مورد کودک با اجازه ولی اقدام کرده باشد.