سند صحیح
حدیث صحیح این عنوان از اصطلاحات علم درایه می باشد و از اقسام خبر واحد می باشد.
ذکرهای هفتگی مانند: «الحمدلله در روز شنبه و... براساس کدام سند صحیح است؟ اگر مردم براساس عادت به ذکر مشغول شوند، آیا درست است؟
گرچه در روایات و احادیث اسلامی برای ایام هفته دعاهایی وارد شده است؛ ولی گفتن ذکرهای ویژه‌ای که برخی برای روزهای هفته ذکر کرده‌اند و گفته‌اند شنبه: گفتن صد مرتبه یا رب العالمین، یکشنبه: گفتن صد مرتبه یا ذوالجلال و الاکرام، دوشنبه: صد مرتبه یا قاضی الحاجات و... گر چه گفتن آنها به عنوان ذکر و به قصد ثواب اشکالی ندارد؛ بلکه ثواب نیز دارد ولی در روایات اسلامی سندی برای آن یافت نشد. گرچه در برخی روایات آمده که امام صادق علیه السّلام فرمود: (در روز پنجشنبه هنگام ظهر غسل کن و سجاده‌ات را آماده کرده و چهار رکعت نماز بخوان و بعد از حمد ده بار سوره قدر را بخوان و سپس صد مرتبه بگو: (اللّهم صل علی محمد و آله محمد و...)[1] بنابراین، کسی که مشغول ذکر چه به ترتیب مورد نظر و یا به هر گونه‌ای دیگر باشد. اشکالی نداشته، حتی از ثواب فراوانی برخوردار می‌شود باب ذکر بسیار گسترده است و در هر زمان و مکان و با هر زبانی می‌توان ذکر گفت. در کتاب شریف مفاتیح الجنان، ذکر دعاهای ایام هفته که از امام سجاد علیه السّلام نقل شده آمده است.[2] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1 شهید مرتضی مطهری، انسان کامل، قم، انتشارات صدرا، سال 1370، ص 111 112. 2 شهید مرتضی مطهری، بیست گفتار، قم، انتشارات صدرا، سال نشر 1370، ص 104 و 346 356. [1] . ر.ک: مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1404ق، ج87، ص314. [2] . ر.ک: قمی، عباس، کلیات مفاتیح الجنان، قم، انتشارات مطبوعات دینی، چاپ سوم، 1379، ص4453.
گرچه در روایات و احادیث اسلامی برای ایام هفته دعاهایی وارد شده است؛ ولی گفتن ذکرهای ویژه‌ای که برخی برای روزهای هفته ذکر کرده‌اند و گفته‌اند شنبه: گفتن صد مرتبه یا رب العالمین، یکشنبه: گفتن صد مرتبه یا ذوالجلال و الاکرام، دوشنبه: صد مرتبه یا قاضی الحاجات و... گر چه گفتن آنها به عنوان ذکر و به قصد ثواب اشکالی ندارد؛ بلکه ثواب نیز دارد ولی در روایات اسلامی سندی برای آن یافت نشد. گرچه در برخی روایات آمده که امام صادق علیه السّلام فرمود: (در روز پنجشنبه هنگام ظهر غسل کن و سجاده‌ات را آماده کرده و چهار رکعت نماز بخوان و بعد از حمد ده بار سوره قدر را بخوان و سپس صد مرتبه بگو: (اللّهم صل علی محمد و آله محمد و...)[1] بنابراین، کسی که مشغول ذکر چه به ترتیب مورد نظر و یا به هر گونه‌ای دیگر باشد. اشکالی نداشته، حتی از ثواب فراوانی برخوردار می‌شود باب ذکر بسیار گسترده است و در هر زمان و مکان و با هر زبانی می‌توان ذکر گفت. در کتاب شریف مفاتیح الجنان، ذکر دعاهای ایام هفته که از امام سجاد علیه السّلام نقل شده آمده است.[2] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1 شهید مرتضی مطهری، انسان کامل، قم، انتشارات صدرا، سال 1370، ص 111 112. 2 شهید مرتضی مطهری، بیست گفتار، قم، انتشارات صدرا، سال نشر 1370، ص 104 و 346 356. [1] . ر.ک: مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1404ق، ج87، ص314. [2] . ر.ک: قمی، عباس، کلیات مفاتیح الجنان، قم، انتشارات مطبوعات دینی، چاپ سوم، 1379، ص4453.
عنوان سوال:
ذکرهای هفتگی مانند: «الحمدلله در روز شنبه و... براساس کدام سند صحیح است؟ اگر مردم براساس عادت به ذکر مشغول شوند، آیا درست است؟
پاسخ:
گرچه در روایات و احادیث اسلامی برای ایام هفته دعاهایی وارد شده است؛ ولی گفتن ذکرهای ویژه‌ای که برخی برای روزهای هفته ذکر کرده‌اند و گفته‌اند شنبه: گفتن صد مرتبه یا رب العالمین، یکشنبه: گفتن صد مرتبه یا ذوالجلال و الاکرام، دوشنبه: صد مرتبه یا قاضی الحاجات و... گر چه گفتن آنها به عنوان ذکر و به قصد ثواب اشکالی ندارد؛ بلکه ثواب نیز دارد ولی در روایات اسلامی سندی برای آن یافت نشد. گرچه در برخی روایات آمده که امام صادق علیه السّلام فرمود: (در روز پنجشنبه هنگام ظهر غسل کن و سجاده‌ات را آماده کرده و چهار رکعت نماز بخوان و بعد از حمد ده بار سوره قدر را بخوان و سپس صد مرتبه بگو: (اللّهم صل علی محمد و آله محمد و...)[1]
بنابراین، کسی که مشغول ذکر چه به ترتیب مورد نظر و یا به هر گونه‌ای دیگر باشد. اشکالی نداشته، حتی از ثواب فراوانی برخوردار می‌شود باب ذکر بسیار گسترده است و در هر زمان و مکان و با هر زبانی می‌توان ذکر گفت.
در کتاب شریف مفاتیح الجنان، ذکر دعاهای ایام هفته که از امام سجاد علیه السّلام نقل شده آمده است.[2]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 شهید مرتضی مطهری، انسان کامل، قم، انتشارات صدرا، سال 1370، ص 111 112.
2 شهید مرتضی مطهری، بیست گفتار، قم، انتشارات صدرا، سال نشر 1370، ص 104 و 346 356.
[1] . ر.ک: مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1404ق، ج87، ص314.
[2] . ر.ک: قمی، عباس، کلیات مفاتیح الجنان، قم، انتشارات مطبوعات دینی، چاپ سوم، 1379، ص4453.
- [سایر] جایگاه «فقه حکومتی» در کلام قدماء چیست؟ و اگر چنین مطلبی بدان پرداخته شده را با ذکر سند و آدرس دقیق بیان فرمایند؟
- [سایر] آیا سند خطبه فدکیه حضرت زهرا(س)، در کتاب «دلائل الامامة» محمد بن جریر طبری صحیح است؟
- [سایر] حدیثی با این مضمون وجود دارد که؛ (اگر زنی در حال حیض از دنیا برود به منزله شهید است)، خواهشمند است حدیث را با ذکر سند توضیح دهید.
- [سایر] آیا روایاتی داریم که در آخرالزمان ازدواج نکنید؟اگر هست ایا درست است؟از جهت سند و مفهوم صحیح است؟
- [سایر] شنیدهام حضرت زهرا یا حضرت زینب -سلام الله علیهما- در سخنرانیشان برای اینکه صدای اصلیشان پیش نامحرمان شناخته نشود ریگ در دهانشان میگذاشتند. این درست است یانه؟ اگر درست است سند را ذکر بفرمایید.
- [سایر] نظر فقها در مورد ولایت فقیه بعد از غیبت کبری با ذکر نشانی کتاب فقیهی که در آن نظر خود را بیان کرده؟ آیا درست است که آیت الله خویی و بهجت ولایت فقیه را قبول ندارند؟( لطفا سند ذکر شود.)
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی قرائت نمازش درست نیست و می تواند آن را تصحیح کند، ولی بجای آن مشغول کارهای مستحبی مثل خواندن قرآن و دعا می شود، آیا صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در هنگام اجرای عقد دائم مثلاً یکصد سکه را به عنوان مهریه ذکر کنند ولی در سند ازدواج پنجاه سکه نوشته شود، اولاً آیا این کار صحیح است؟ و ثانیاً زوج، کدام یک را بدهکار است؟
- [سایر] رسول خدا(ص) مشغول خطبهخوانی بود که پای امام حسین(ع) به جایی گیر میکند و میافتد که در این هنگام سلمان گفت: ای رسول خدا! ما میگرفتیم چرا منبر را قطع کردی؟ لطفاً متن کامل و سند آنرا ذکر نمایید.
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوانیم در بین حمد یا سوره یا تسبیحات اربعه یا تشهد و یا سلام، به ذکر و دعا و قرائت قرآن مشغول شده، سپس بقیه حمد و... را بخوانیم؟ در صورت صحیح بودن، آیا میتوانیم به فارسی یا زبان دیگری غیر از عربی دعا نموده یا ذکر بگوییم؟
- [آیت الله جوادی آملی] .نمازگزار باید تمام کلمات واجب , اعم از قرائت و ذکر را , صحیح ادا نماید . کسی که قادر بر تلفّظ صحیح نیست , به هر صورتی که میتواند اکتفا نماید و احتیاط مستحب , آن است که نماز را به جماعت اقامه کند, هرچند تسبیحات اربع و ذکرهای واجب دیگر را برابر با عجز خود ادا نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] موقعی که انسان در نماز مشغول خواندن چیزی است؛ حتی بنا بر احتیاط واجب در موقع گفتن ذکرهای مستحبی نماز (که به قصد ذکر مخصوص نماز گفته می‌شود)، باید سر و بدنش آرام باشد و در موقعی که میخواهد کمی جلو یا عقب رود، یا کمی بدن را به طرف راست یا چپ حرکت دهد باید چیزی از اذکار نماز را نخواند؛ ولی (بحولِ اللَّهِ وقُوَّتِهِ أقومُ وأَقْعُدُ) را باید در حال برخاستن بگوید.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که عادت دارد در رکعت سوم و چهارم نماز تسبیحات بخواند، اگر بد ون قصد قرائت نماز، مشغول حمد شد , باید آن را رها کند و دوباره حمد یا تسبیحات بخواند؛ ولی اگر از عادت خود غفلت نموده و به قصد امتثال دستور نماز، حمد را خواند, کافی است و نماز او صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است انسان بعد از نماز مقداری مشغول تعقیب ، یعنی خواندن ذکر و دعا و قرآن شود . و بهتر است پیش از آنکه از جای خود حرکت کند و وضو و غسل و تیمم او باطل شود ، رو به قبله تعقیب را بخواند . لازم نیست تعقیب به عربی باشد ولی بهتر است چیزهائی را که در کتاب‌های دعا دستور داده اند بخواند . و از تعقیبهائی که خیلی سفارش شده است ، تسبیح حضرت زهرا – سلام الله علیها – است که باید به این ترتیب گفته شود : 34 مرتبه الله اکبر ، بعد 33 مرتبه الحمدلله ، بعد از آن 33 مرتبه سبحان الله و می شود سبحان الله را پیش از الحمدلله ، ولی بهتر است بعد از الحمد لله گفته شود .
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر وقت نماز به اندازه ای تنگ است که با انجام دادن بعضی از ذکرها یا کارهای مستحب، بعضی از امور واجب پس از وقت واقع می‌شود، باید آن امور مستحب را انجام ندهد و اگر تنگی وقت بر اثر تأخیرِ عمدی نبوده و با خواندن بعضی از ذکرهای مستحب , مانند ذکر قنوت یا اذان، برخی ا ز امور واجب در خارج از وقت واقع می شوند، در صورتی که یک رکعت آن در وقت واقع شود، میتواند آن ذکر یا کار مستحب را انجام دهد و نماز او صحیح است .
- [آیت الله مظاهری] مستحب است انسان بعد از نماز مقداری مشغول تعقیب یعنی خواندن ذکر و دعا و قرآن شود. و بهتر است پیش از آنکه از جای خود حرکت کند رو به قبله تعقیب را بخواند و لازم نیست تعقیب به عربی باشد ولی بهتر است چیزهایی را که در کتاب‌های دعا دستور دادهاند بخواند، و از تعقیبهایی که سفارش بسیار شده است، تسبیح حضرت زهرا علیها السلام است که باید به این ترتیب گفته شود: 34 مرتبه اللَّه اکبر، بعد 33 مرتبه الحمدللَّه، و بعد از آن 33 مرتبه سبحان اللَّه، و امام صادق علیه السلام فرموده است: تسبیح مادرم حضرت زهرا علیها السلام نزد من بهتر از هزار رکعت نماز است.
- [آیت الله نوری همدانی] هر گاه شک کند که آیه یا کلمه ای را درست گفته یا نه ، اگر به چیز ی که بعد از آن است مشغول نشده ، باید آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید و اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده ، چنانچه آن چیز رکن باشد مثل آنکه در رکوع شک کند که فلان کلمه از سوره را درست گفته یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند ، واگر رکن نباشد ، مثلاً موقع گفتن ( الله الصمد ) شک کند که ( قل هو الله احد ) را درست گفته یا نه ، باز هم می تواند به شک خود اعتنا نکند ، ولی اگر احتیاطا آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید اشکال ندارد ، و اگر چند مرتبه هم شک کند ، می تواند چند بار بگوید اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگوید ، بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان در نماز نباید بین حروف یا کلمات فاصله بیندازد به طوری که صورت قرائت یا ذکر از بین برود و اگر عمداً به قدری فاصله بیندازد که نگویند که قرائت یا ذکر میخواند نمازش باطل است و اگر سهواً فاصله بیندازد و فاصله به قدری نباشد که صورت نماز از بین برود، چنانچه مشغول رکن بعد نشده باشد باید آن کلمات را به طور معمول بخواند و در صورتی که چیز واجبی بعد از آن خوانده شده لازم است تکرار نماید و اگر مشغول رکن بعد شده باشد، نمازش را ادامه میدهد و صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هرگاه شک کند که آیه یا کلمه ای را درست گفته یا نه اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول نشده، بنابر احتیاط واجب باید آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید و اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده چنانچه آن چیز رکن باشد مثل آنکه در رکوع شک کند که فلان کلمه از سوره را درست گفته یا نه باید به شک خود اعتنا نکند و اگر رکن نباشد مثلاً موقع گفتن اَللهُ الصَّمَدْ شک کند که قُل هُوَاللهُ احد را درست گفته یا نه باز هم می تواند به شک خود اعتنا نکند ولی اگر احتیاطاً آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید اشکال ندارد و اگر چند مرتبه هم شک کند می تواند چند بار بگوید اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگوید بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند.
- [امام خمینی] هرگاه شک کند که آیه یا کلمهای را درست گفته یا نه اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول نشده، باید آن آیه یا کلمه را بطور صحیح بگوید و اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده، چنانچه آن چیز رکن باشد مثل آن که در رکوع شک کند که فلان کلمه از سوره را درست گفته یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند، و اگر رکن نباشد، مثلاً موقع گفتن (اللّ?ه الصمد) شک کند که (قل هو اللّ?هُ احد) را درست گفته یا نه، بازهم میتواند به شک خود اعتنا نکند، ولی اگر احتیاطاً آن آیه یا کلمه را بطور صحیح بگوید اشکال ندارد، و اگر چند مرتبه هم شک کند، میتواند چند بار بگوید اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگوید، بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند.