چون معیار ارزش انسان همان فضائل علمی و عملی او است و در این جهت خصوصیّت صنفی ‌زن و مرد تأثیری ندارد لذا وقتی، مردی که صاحب دختر شده و حضرت امام صادق علیه السلام او را ‌ناراضی و غضبناک دید به او فرمود: اگر خداوند به تو الهام و ابلاغ می‌فرمود که من برای تو (فرزند) ‌انتخاب کنم یا تو برای خودت (فرزند) انتخاب می‌کنی، تو در جواب چه می‌گفتی؟ آن مرد گفت: ‌می‌گفتم: پروردگارا تو برای من (فرزند) اختیار و انتخاب فرما، آنگاه حضرت امام صادق علیه السلام ‌فرمود: خداوند برای تو (دختر) را انتخاب و اختیار نمود، سپس فرمود: آن پسری که عالِمِ همراه با ‌موسی کلیم - حضرت خضر - او را کشت بَدَل و عوضی را که خداوند به پدر و مادرِ او عطا فرمود، ‌دختر بود که منشأ پیدایش چندین پیامبر شد، یعنی گاهی پسر از بین می‌رود تا زمینه پدید آمدن ‌دختر شود، زیرا آن دختر واجد معیار ارزش بوده و از پسر برتر بوده است، در چنین موقعی خضر راه ‌فرامی‌رسد و در صحابت موسی کلیم کار شگفت‌انگیز می‌کند تا ارج چنین دختری روشن گردد.‌ در این مقام لازم است به آنچه درباره فضیلت حَمْل و بارداری و اجر وضع حَمْل و دوران نِفاس زن ‌وارد شده(1) و نشانه اعتلای شؤون ویژه زنان است توجه شود، گرچه ممکن است برای ناباوران ‌امور معنوی چندان جلوه نکند. در متون دینی گرامیداشت مَقْدمِ مادران مایه ورود بهشت است چه این که خط مَشیْ و کیفیت ‌رفتار مادر در تربیت فرزندِ وارسته اهل بهشت نقش تعیین کننده‌ای دارد و از حضرت رسول اکرم ‌صلی الله علیه وآله در این باره دو مطلب رسیده است یکی آن که:‌ )الجنّة تحت أقدام الأُمّهات)(2)‌ و دیگر آن که: )اذا کنت فی صلاةِ التطوّع فاِن دعاک والدک فلا تقطعها واِن دَعَتْک والدتک فاقطعها)(3)‌ یعنی اگر مشغول نماز مستحبی هستی، پدرت تو را خواند نماز را قطع نکن و اگر مادرت تو را ‌خواند نماز را قطع نما، البته قطع نافله حرام نیست لیکن در حالت جواز قطع یا رجحان آن یکسان ‌نیست. و از این جهت نیکی نسبت به مادر افضل از احسان نسبت به پدر است چنانکه از رسول ‌گرامی اسلام رسیده است(4) و سرّ ترجیح آن هم در تحمل رنجهای فراوان مادر تعبیر شده ‌است(5) ونیز گرامیداشت خاله (خواهر مادر) در نبود و فقدان مادر به منزله تکریم مادر تلقی شده ‌است.(6)‌ ‌ ‌(1) جامع احادیث الشیعه، ج20، ص11.‌ ‌(2) همان مأخذ، ج21، ص428-429.‌ ‌(3) همان.‌ ‌(4) همان مأخذ، ص433-435.‌ ‌(5) همان.‌ ‌(6) همان.‌ ‌( آیةالله جوادی آملی ،زن در آئینه جلال و جمال، صفحات 342 343.)‌
معیار ارزش انسان چیست؟
چون معیار ارزش انسان همان فضائل علمی و عملی او است و در این جهت خصوصیّت صنفی زن و مرد تأثیری ندارد لذا وقتی، مردی که صاحب دختر شده و حضرت امام صادق علیه السلام او را ناراضی و غضبناک دید به او فرمود: اگر خداوند به تو الهام و ابلاغ میفرمود که من برای تو (فرزند) انتخاب کنم یا تو برای خودت (فرزند) انتخاب میکنی، تو در جواب چه میگفتی؟ آن مرد گفت: میگفتم: پروردگارا تو برای من (فرزند) اختیار و انتخاب فرما، آنگاه حضرت امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند برای تو (دختر) را انتخاب و اختیار نمود، سپس فرمود: آن پسری که عالِمِ همراه با موسی کلیم - حضرت خضر - او را کشت بَدَل و عوضی را که خداوند به پدر و مادرِ او عطا فرمود، دختر بود که منشأ پیدایش چندین پیامبر شد، یعنی گاهی پسر از بین میرود تا زمینه پدید آمدن دختر شود، زیرا آن دختر واجد معیار ارزش بوده و از پسر برتر بوده است، در چنین موقعی خضر راه فرامیرسد و در صحابت موسی کلیم کار شگفتانگیز میکند تا ارج چنین دختری روشن گردد.
در این مقام لازم است به آنچه درباره فضیلت حَمْل و بارداری و اجر وضع حَمْل و دوران نِفاس زن وارد شده(1) و نشانه اعتلای شؤون ویژه زنان است توجه شود، گرچه ممکن است برای ناباوران امور معنوی چندان جلوه نکند.
در متون دینی گرامیداشت مَقْدمِ مادران مایه ورود بهشت است چه این که خط مَشیْ و کیفیت رفتار مادر در تربیت فرزندِ وارسته اهل بهشت نقش تعیین کنندهای دارد و از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله در این باره دو مطلب رسیده است یکی آن که:
)الجنّة تحت أقدام الأُمّهات)(2)
و دیگر آن که:
)اذا کنت فی صلاةِ التطوّع فاِن دعاک والدک فلا تقطعها واِن دَعَتْک والدتک فاقطعها)(3)
یعنی اگر مشغول نماز مستحبی هستی، پدرت تو را خواند نماز را قطع نکن و اگر مادرت تو را خواند نماز را قطع نما، البته قطع نافله حرام نیست لیکن در حالت جواز قطع یا رجحان آن یکسان نیست. و از این جهت نیکی نسبت به مادر افضل از احسان نسبت به پدر است چنانکه از رسول گرامی اسلام رسیده است(4) و سرّ ترجیح آن هم در تحمل رنجهای فراوان مادر تعبیر شده است(5) ونیز گرامیداشت خاله (خواهر مادر) در نبود و فقدان مادر به منزله تکریم مادر تلقی شده است.(6)
(1) جامع احادیث الشیعه، ج20، ص11.
(2) همان مأخذ، ج21، ص428-429.
(3) همان.
(4) همان مأخذ، ص433-435.
(5) همان.
(6) همان.
( آیةالله جوادی آملی ،زن در آئینه جلال و جمال، صفحات 342 343.)
- [سایر] آیا واژه (ارزش) در فلسفه اخلاق قابل تعریف است؟ ملاک و معیار ارزش اخلاقی چیست؟
- [سایر] با توجه به معیار ارزش از دیدگاه اسلام؛ یعنی قرب الاهی، مکتب قدرت گرایی نیچه را نقد کنید؟
- [سایر] معیار فضیلت انسان در اسلام چیست؟
- [سایر] ارزش انسان ها در چیست؟
- [سایر] ارزش انسان شکم پرست چه اندازه است؟
- [سایر] جایگاه و ارزش انسان در ادیان چگونه است؟
- [آیت الله نوری همدانی] ب: معیار تهیّه وسایل و ملزومات چیست؟ معیار را (نوعی یا شخصی) قرار دهیم؟
- [سایر] معیار مسائل کلامی چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] معیار لباس شهرت چیست؟
- [سایر] معیار مسایل کلامی چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] برای دادن خمس می توان معیار را سال شمسی یا قمری قرار داد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] معیار در شهرها شهرهای معمولی است و اگر شهری زیاد در گودی یا در بلندی قرار گرفته باشد باید مطابق شهرهای معمولی با آن رفتار کرد، یعنی ببینیم چه اندازه مسافت سبب می شود که در شهرهای معمولی انسان صدای اذان شهر را نشنود و اهالی شهر او را نبینند.
- [آیت الله اردبیلی] خرید و فروش چیزهای بی ارزش مانند یک پرِ کاه باطل است.
- [آیت الله جوادی آملی] .ارزش گنج یافت شده , اگر به حدّ نصاب رسید، خمس دارد و کمتر از حدّ نصاب گنج، خمس ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] لازم نیست سرمایه مضاربه طلا و نقره سکّهدار باشد، بلکه مضاربه با اسکناس یا اوراق دیگر با ارزش نیز صحیح است.
- [آیت الله بهجت] مالی را که انسان پیدا میکند، اگر نشانهای نداشته باشد که بهوسیله آن صاحبش پیدا شود، و حیوان هم نباشد و ارزش آن از یک درهم، یعنی 12.6 نخود نقره سکهدار کمتر نباشد، میتواند از طرف صاحبش صدقه دهد؛ و یا به حاکم شرع بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بعد از تمام شدن مدت اجاره یا در اثناء بفهمد اجاره باطل بوده، مستأجر باید مال الاجاره را به مقدار ارزش معمولی به صاحب ملک بدهد (خواه کمتر از مقدار قرارداد باشد یا بیشتر) پس اگر ارزش معمولی ماهی یک هزار تومان است، ولی او به پانصد تومان یا دو هزار تومان اجاره کرده باید همان یک هزار تومان را بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 50 وقت اذان صبح (برای نماز و روزه) در شبهای مهتابی و غیر مهتابی یکسان است و معیار، ظاهر شدن نور شفق در افق است، هرچند بر اثر تابش مهتاب نمایان نباشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که دست یا زانوی او یا هردوی آنها بلندتر یا کوتاهتر از معمول یا تفاوت دیگری با اعضای افراد متعارف دارد, باید اندازهّ معمول و متعارف را معیار خود قرار دهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است پنج نماز را در پنج وقت به جا آورد، یعنی هرکدام را در وقت فضیلت خود انجام دهد و تنها فاصله دادن به مقدار نافله یا تعقیبات کافی نیست، بلکه معیار همان وقت فضیلت است.