‌ ‌آیا تفاوت سهم ارث زن نسبت به مرد موجب کم‌ارزش شدن او در جامعه نمی‌گردد؟
گفته می‌شود چون زن از ارث کمتری برخوردار است لذا محترم نیست، در صورتی که به هنگام ‌مهاجرت پیامبر به مدینه، شتر حضرت در مقابل خانه کسی که از فقیرترین مردم مدینه بود خوابید ‌پس نداشتن مال، نقص نیست چه این که داشتن آن کمال نیست.‌ ‌ ‌خطبه مبسوطی در نهج‌البلاغه است که حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: نشانه این که ‌داشتن مال کمال نیست، آن است که همه انبیا از مال دنیا بهره‌ای نداشته‌اند - یا باید گفت داشتن ‌مال کمال نیست یا معاذاللَّه باید گفت که خدا این کمال را به انبیای خود نداده است - آنگاه قصه ‌موسی کلیم، عیسی مسیح، داود و خود رسول خدا - علیهم الصلاة وعلیهم السلام - را ذکر ‌می‌کند و می‌فرماید وضع زندگی اینها ساده بود، پس با این شواهد فراوان معلوم می‌شود کمال، در ‌فراوانی مال نیست.‌ ‌ ‌مضافاً بر این که: اولاً، در بعضی از موارد زن و مرد همتای هم ارث می‌برند، در مواردی مرد ‌بیشتر ارث می‌برد و در مواردی هم زن بیشتر ارث می‌برد. ثانیاً، اگر ارث زن - دختر و خواهر میت - ‌کم است، در مقابل، تمام زندگی زن توسط مرد تأمین می‌شود و مهریه را نیز اضافه بر مخارج زندگی ‌در اختیار دارد‌.‌ ‌ ‌از لذتها و پوشیدنی‌ها و زیورآلات زن بهره می‌گیرد و تولید اینها، وظیفه مرد است یعنی بهره ‌مهم، از آنِ زن و تولید مهمّ مربوط به مرد است.‌ ‌ ‌اینجا دو مسأله دقیق و کاملاً از هم جدا وجود دارد: حضرت علی علیه السلام نمی‌خواهد ‌بفرماید چون سهم ارث زن کم است او کم‌ارزش است، بلکه می‌فرماید همان مال را دین، به زن ‌می‌دهد اما با سرپرستی مرد، و به عنوان مهریه و نفقه به او می‌دهد، حق او را مستقیماً به خود او ‌نمی‌دهد، تا عهده‌دار دخل و خرج و زحمت تولید نباشد‌.‌ ( آیةالله جوادی املی ،زن در آئینه جلال و جمال، صفحات 372 373.)‌
عنوان سوال:

‌ ‌آیا تفاوت سهم ارث زن نسبت به مرد موجب کم‌ارزش شدن او در جامعه نمی‌گردد؟


پاسخ:

گفته می‌شود چون زن از ارث کمتری برخوردار است لذا محترم نیست، در صورتی که به هنگام ‌مهاجرت پیامبر به مدینه، شتر حضرت در مقابل خانه کسی که از فقیرترین مردم مدینه بود خوابید ‌پس نداشتن مال، نقص نیست چه این که داشتن آن کمال نیست.‌
‌ ‌خطبه مبسوطی در نهج‌البلاغه است که حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: نشانه این که ‌داشتن مال کمال نیست، آن است که همه انبیا از مال دنیا بهره‌ای نداشته‌اند - یا باید گفت داشتن ‌مال کمال نیست یا معاذاللَّه باید گفت که خدا این کمال را به انبیای خود نداده است - آنگاه قصه ‌موسی کلیم، عیسی مسیح، داود و خود رسول خدا - علیهم الصلاة وعلیهم السلام - را ذکر ‌می‌کند و می‌فرماید وضع زندگی اینها ساده بود، پس با این شواهد فراوان معلوم می‌شود کمال، در ‌فراوانی مال نیست.‌
‌ ‌مضافاً بر این که: اولاً، در بعضی از موارد زن و مرد همتای هم ارث می‌برند، در مواردی مرد ‌بیشتر ارث می‌برد و در مواردی هم زن بیشتر ارث می‌برد. ثانیاً، اگر ارث زن - دختر و خواهر میت - ‌کم است، در مقابل، تمام زندگی زن توسط مرد تأمین می‌شود و مهریه را نیز اضافه بر مخارج زندگی ‌در اختیار دارد‌.‌
‌ ‌از لذتها و پوشیدنی‌ها و زیورآلات زن بهره می‌گیرد و تولید اینها، وظیفه مرد است یعنی بهره ‌مهم، از آنِ زن و تولید مهمّ مربوط به مرد است.‌
‌ ‌اینجا دو مسأله دقیق و کاملاً از هم جدا وجود دارد: حضرت علی علیه السلام نمی‌خواهد ‌بفرماید چون سهم ارث زن کم است او کم‌ارزش است، بلکه می‌فرماید همان مال را دین، به زن ‌می‌دهد اما با سرپرستی مرد، و به عنوان مهریه و نفقه به او می‌دهد، حق او را مستقیماً به خود او ‌نمی‌دهد، تا عهده‌دار دخل و خرج و زحمت تولید نباشد‌.‌

( آیةالله جوادی املی ،زن در آئینه جلال و جمال، صفحات 372 373.)‌





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین