تهاجم فرهنگی cultural Invasion ): مترادف اصطلاح امپریالیسم فرهنگی خبری یعنی، اعمال قدرت به منظور اشاعه ارزش‌های فرهنگی امپریالیسم در میان ملل جهان سوم و تباه کردن فرهنگ این ملت ها است. برای ارائه تفسیری دقیق و کامل از تهاجم فرهنگی، لازم است علاوه بر بررسی معنا و مفهوم آن، علل و ریشه‌ها و ابعاد و شیوه‌ها و ابزارهای آن نیز شناخته شود. بررسی معنا و مفهوم تهاجم فرهنگی: تهاجم فرهنگی به این معنا است که مجموعه‌ای سیاسی یا اقتصادی، برای اجرای مقاصد خود، به بنیان‌های فرهنگی ملّتی هجوم می‌برد و باورهای تازه‌ای را به زور و به قصد جایگزینی با فرهنگ و باورهای ملی آنها، وارد کشور می‌کند. تهاجم فرهنگی، برای بی‌اعتقاد کردن نسل نو به دین و به اصول انقلابی انجام می‌گیرد. در واقع، تهاجم فرهنگی دو رکن اساسی و مهم دارد: 1. جایگزین کردن فرهنگ بیگانه به جای فرهنگ بومی. این، ادامه همان کاری است که در دوران پهلوی انجام می‌گرفت. 2. حمله به جمهوری اسلامی و ارزش‌های آن و ارزش‌های ملت ایران. تهاجم فوق‌العاده فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با ابعاد گسترده‌ای در سرتاسر جهان به چشم می‌خورد ولی ایران به عنوان کانون بیداری نهضت‌های اسلامی بیش از دیگر کشورها، مورد حمله قرار می‌گیرد. علل و ریشه‌های تهاجم فرهنگی: دشمنان اسلام به این نتیجه دست یافتند که تا زمانی که فرهنگ ملّی بر جامعه حاکم است، اجرای هر طرح استعماری قطعاً شکست خواهد خورد زیرا سلطه سیاسی بدون پشتوانه‌های فرهنگی، میسّر نیست. بنابراین، برای تضعیف اسلام و ارزش‌های اعتقادی، و همچنین کم‌رنگ ساختن روحیهّ ایثار، جهاد، شهادت، خوداتّکایی و ضدیتّ با ظلم، به تخریب فرهنگ ملی کشور پرداختند تا با جایگزین کردن فرهنگ آمریکایی، به ایجاد بحران هویت بپردازند. بر این اساس، مهم‌ترین علل و ریشه‌های تهاجم فرهنگی عبارت است از: 1. پیدایش اسلام انقلابی در ایران و جهان وحاکمیت دین در عرصه اداره جامعه. 2. پیروزی انقلاب اسلامی ایران، اساس نظام سلطه را به چالش کشاند. چنانچه (دانیل پاتیس) رئیس انستیتوی پژوهش های سیاست خارجی آمریکا، در سمیناری (در پاییز سال 1368 در شهر استانبول ترکیه) گفت: (ما تا ده سال حساسیت خاصی نسبت به اسلام نداشتیم اما امروز این طور نیست و همه ما نسبت به این پدیده جدید در ایران و برخی از کشورهای دیگر، باید با حساسیت بیشتری برخورد کنیم، امروز مسلمانان به ایران نظر دارند و از آن الگو برداری می‌کنند امروز ایران برای مسلمانان به مثابه یک آزمایشگاه است. اگر این تجربه موفق شود، جسارت مسلمانان کشورهای دیگر هم بیشتر خواهد شد).(1) 3. جمهوری اسلامی ایران، ام‌القری و کانون حرکت جهانی اسلام شناخته شد. 4. دشمنان در شکست دادن جمهوری اسلامی از طریق تهاجم نظامی و محاصره سیاسی اقتصادی شکست خوردند. شیوه‌ها و ابزارهای دشمن نیز در تهاجم فرهنگی به انقلاب و اسلام بسیار مهم است. اشاعه فرهنگ فساد و فحشا در میان جوانان، تضعیف روحانیت با حربه‌های تبلیغاتی، تحقیر و منزوی کردن جریان ادب و هنر و فرهنگ اسلامی و متهم کردن نظام اسلامی به سلب آزادی‌های مدنی و ضدّیت با حقوق بشر، از شیوه‌های تهاجم فرهنگی است. ترویج و اشاعه دنیاطلبی و مادی‌گرایی افراطی، با تبلیغ مظاهر زندگی غربی و تبلیغ گسترده سکولاریسم (دین‌زدایی)، لائیسیسم (دین پرهیزی)، اومانیسم (انسان مداری) و تأکید بر وجود قرائت‌های مختلف از اسلام و تضادّ میان علم و توسعه با دین و اخلاق، از دیگر روش‌های تهاجم فرهنگی است. پی‌نوشت‌ (1) ر. ک: مجلة 15 خرداد، دی ماه 69 پرسمان
تهاجم فرهنگی cultural Invasion ):
مترادف اصطلاح امپریالیسم فرهنگی خبری یعنی، اعمال قدرت به منظور اشاعه ارزشهای فرهنگی امپریالیسم در میان ملل جهان سوم و تباه کردن فرهنگ این ملت ها است. برای ارائه تفسیری دقیق و کامل از تهاجم فرهنگی، لازم است علاوه بر بررسی معنا و مفهوم آن، علل و ریشهها و ابعاد و شیوهها و ابزارهای آن نیز شناخته شود.
بررسی معنا و مفهوم تهاجم فرهنگی:
تهاجم فرهنگی به این معنا است که مجموعهای سیاسی یا اقتصادی، برای اجرای مقاصد خود، به بنیانهای فرهنگی ملّتی هجوم میبرد و باورهای تازهای را به زور و به قصد جایگزینی با فرهنگ و باورهای ملی آنها، وارد کشور میکند. تهاجم فرهنگی، برای بیاعتقاد کردن نسل نو به دین و به اصول انقلابی انجام میگیرد. در واقع، تهاجم فرهنگی دو رکن اساسی و مهم دارد: 1. جایگزین کردن فرهنگ بیگانه به جای فرهنگ بومی. این، ادامه همان کاری است که در دوران پهلوی انجام میگرفت. 2. حمله به جمهوری اسلامی و ارزشهای آن و ارزشهای ملت ایران.
تهاجم فوقالعاده فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با ابعاد گستردهای در سرتاسر جهان به چشم میخورد ولی ایران به عنوان کانون بیداری نهضتهای اسلامی بیش از دیگر کشورها، مورد حمله قرار میگیرد.
علل و ریشههای تهاجم فرهنگی:
دشمنان اسلام به این نتیجه دست یافتند که تا زمانی که فرهنگ ملّی بر جامعه حاکم است، اجرای هر طرح استعماری قطعاً شکست خواهد خورد زیرا سلطه سیاسی بدون پشتوانههای فرهنگی، میسّر نیست. بنابراین، برای تضعیف اسلام و ارزشهای اعتقادی، و همچنین کمرنگ ساختن روحیهّ ایثار، جهاد، شهادت، خوداتّکایی و ضدیتّ با ظلم، به تخریب فرهنگ ملی کشور پرداختند تا با جایگزین کردن فرهنگ آمریکایی، به ایجاد بحران هویت بپردازند. بر این اساس، مهمترین علل و ریشههای تهاجم فرهنگی عبارت است از:
1. پیدایش اسلام انقلابی در ایران و جهان وحاکمیت دین در عرصه اداره جامعه.
2. پیروزی انقلاب اسلامی ایران، اساس نظام سلطه را به چالش کشاند. چنانچه (دانیل پاتیس) رئیس انستیتوی پژوهش های سیاست خارجی آمریکا، در سمیناری (در پاییز سال 1368 در شهر استانبول ترکیه) گفت: (ما تا ده سال حساسیت خاصی نسبت به اسلام نداشتیم اما امروز این طور نیست و همه ما نسبت به این پدیده جدید در ایران و برخی از کشورهای دیگر، باید با حساسیت بیشتری برخورد کنیم، امروز مسلمانان به ایران نظر دارند و از آن الگو برداری میکنند امروز ایران برای مسلمانان به مثابه یک آزمایشگاه است. اگر این تجربه موفق شود، جسارت مسلمانان کشورهای دیگر هم بیشتر خواهد شد).(1)
3. جمهوری اسلامی ایران، امالقری و کانون حرکت جهانی اسلام شناخته شد.
4. دشمنان در شکست دادن جمهوری اسلامی از طریق تهاجم نظامی و محاصره سیاسی اقتصادی شکست خوردند.
شیوهها و ابزارهای دشمن نیز در تهاجم فرهنگی به انقلاب و اسلام بسیار مهم است. اشاعه فرهنگ فساد و فحشا در میان جوانان، تضعیف روحانیت با حربههای تبلیغاتی، تحقیر و منزوی کردن جریان ادب و هنر و فرهنگ اسلامی و متهم کردن نظام اسلامی به سلب آزادیهای مدنی و ضدّیت با حقوق بشر، از شیوههای تهاجم فرهنگی است. ترویج و اشاعه دنیاطلبی و مادیگرایی افراطی، با تبلیغ مظاهر زندگی غربی و تبلیغ گسترده سکولاریسم (دینزدایی)، لائیسیسم (دین پرهیزی)، اومانیسم (انسان مداری) و تأکید بر وجود قرائتهای مختلف از اسلام و تضادّ میان علم و توسعه با دین و اخلاق، از دیگر روشهای تهاجم فرهنگی است.
پینوشت
(1) ر. ک: مجلة 15 خرداد، دی ماه 69
پرسمان
- [سایر] تهاجم فرهنگی یعنی چه؟
- [سایر] مقصود از تهاجم فرهنگی چیست; آیا می توان فعالیت های فرهنگی را مانند فعالیت های نظامی، تهاجم نامید؟
- [سایر] مقصود از تهاجم فرهنگی چیست؛ آیا می توان فعالیت های فرهنگی را مانند فعالیت های نظامی، تهاجم نامید؟
- [سایر] ابزار و روشهای تهاجم فرهنگی چیست؟
- [سایر] راههای مبارزه با تهاجم فرهنگی چیست؟
- [سایر] آیا تبلیغ فرهنگ و ارزش های قومی تهاجم فرهنگی است یا تبادل فرهنگی؟
- [سایر] عوامل و ریشه های تهاجم فرهنگی چیست؟
- [سایر] نقش رسانههای گروهی در تهاجم فرهنگی چیست؟
- [سایر] شبهه: یکی از نشانه های ظهور امام زمان فساد و تهاجم فرهنگی است، پس چرا با تهاجم فرهنگی مبارزه می شود؟ توضیح دهید.
- [سایر] چه کنیم که از تهاجم فرهنگی غرب در امان بمانیم؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان به گونهای بر مهاجم پیروز شود که وی دیگر توان تهاجم نداشته باشد، دفاع کننده حقّ زدن یا زخمی کردن و یا کشتن وی را ندارد و محاکمه و مجازات او با حاکم شرع است.
- [آیت الله جوادی آملی] .در مواردی که بهره برداری از ملک اجاری یا شخص اجیر محدود باشد , در اجاره دوم باید در همان محدوده باشد ; برای مثال , اگر مِلکی را جهت کار فرهنگی اجاره نمود , نمی تواند آن را برای استفاده از کار غیر فرهنگی اجاره دهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . همکاری و شرکت با مؤسسات فرهنگی بیگانگان و فِرَق ضاله که از عوامل مهم استعمار و تضعیف مسلمین و تقویت کفار بوده و هست جایز نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در یک زمین جو و گندم و چیزی مثل برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست بکارد، چنانچه بر حسب معمول استفاده از هر دو جنس در موقع کشت منظور باشد، مخارج به نسبت مداخل تقسیم میشود، و اگر فایده یکی از آنها به قدری کم باشد که در موقع کشت منظور نباشد، مخارج از چیزی محسوب میشود که منظور باشد.
- [آیت الله اردبیلی] بر مسلمانان واجب است نقشههایی را که بیگانگان برای سلطه بر کشورهای اسلامی یا سلطه سیاسی اقتصادی، نظامی و یا فرهنگی بر آنان کشیدهاند، برهم زده و از سلطه آنان پیشگیری کنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در یک زمین جو و گندم و چیزی مثل برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست بکارد چنان چه بر حسب معمول استفاده از هر دو جنس در موقع کشت منظور باشد مخارج به نسبت مداخل تقسیم می شود و اگر فایده یکی از آنها به قدری کم باشد که در موقع کشت منظور نباشد مخارج از چیزی محسوب می شود که منظور باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه غذایی را که در ظرف طلا یا نقره است به منظور پرهیز از حرام در ظرف دیگری بریزند این استعمال جایز است، ولی اگر به این منظور نباشد حرام است، اما به هر حال خوردن آن غذا از ظرف دوم که طلا و نقره نیست، اشکال ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نگاه کردن مرد به زنی که می خواهد با او ازدواج کند به منظور آگاه شدن از حسن و عیب او جایز است حتی اگر با یک بار نگاه کردن این منظور حاصل نشود می تواند چند بار در چند مجلس نگاه کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی به انسان یا ناموس یا خویشان و بستگان او یا به مسلمان دیگری به قصد کشتن یا تجاوز هجوم آورد، بر انسان واجب است به هر صورت ممکن در حدّ دفع تهاجم و مناسب با آن دفاع نماید، هر چند منجر به کشته شدن مهاجم شود، ولی باید سعی کند تا وقتی که راه خفیفتر یا فرار میسّر است، دست به کار شدید و خشن نزند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] چند چیز است که سفر را قطع می کند و باید نماز را تمام خواند: اول رسیدن به (وطن) منظور از وطن چیست منظور از وطن محلی است که انسان آن را برای اقامت و زندگی خود انتخاب کرده، خواه در آنجا متولد شده باشد یا نه و خواه وطن پدر و مادرش باشد یا خودش آنجا را انتخاب کرده است.