راهکارهای مقابله با تهاجم فرهنگی: تهاجم فرهنگی، مقوله‌ای حقیقی و برنامه‌ریزی شده است و تنها راه مبارزه با آن نیز مصونیت بخشیدن به جوانان و دیگر افراد جامعه است. از راه تمسّک به فرهنگ غنی اسلامی و ملّی این مرز و بوم و استفاده کارآمد از همه امکانات به ویژه دستگاه‌های فرهنگی و بسیج همه اقشار مردم براساس برنامه‌ای دقیق و حساب شده، می‌توان به این مهم دست یافت. بر این اساس، مهم‌ترین راه‌های مصون ماندن از این تهاجم، عبارت است از: 1. حفظ و تعمیق ارزش‌های اسلامی و ملّی از طریق فرآیند صحیح جامعه‌پذیری و عوامل آن (مانند خانواده، مدرسه، رسانه‌ها و) و نیز آگاه نمودن جوانان با پیشینه‌های درخشان تمدنّ اسلامی و دستاوردهای مادی و معنوی عظیم انقلاب اسلامی. 2. تحققّ حیات طیبه اسلامی و حفظ ارزش‌های انقلابی، استقرار عدالت اجتماعی و قسط اسلامی، تأمین رفاه و امنیت برای مردم در سایه ایمان به خداوند و حاکمیت ارزش‌های الهی. 3. هوشیاری و بیداری در مقابل انحراف معنوی جامعه اسلامی. 4. احیای فریضه مهم امر به معروف و نهی از منکر که یکی از ارکان اساسی اسلام و ضامن حفظ و بقای فرایض و ارزش‌های الهی است. 5. ایجاد باور عمیق، ریشه‌دار، عقلانی و مبتنی بر نظام ارزشی اسلام در مدیران جامعه یعنی، کسانی که در دستگاه‌های رسمی قانونی، به ویژه فرهنگی، نقش ایفا می‌کنند. 6. تلاش و تدبیر جدی و گسترده برای تثبیت نظام ارزشی مطلوب در بخش‌های مختلف جامعه (اعم از سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و). 7. تبلور و تجلّی این نظام ارزشی در رفتار حقیقی و حقوقی مدیران ساختار کلان کشور و برنامه‌های اجرایی. برای مصون ماندن از تهاجم فرهنگی بیگانگان و گریز از الگوها و گرایش های غربی در دو جهاد عمده باید کوشید: جهاد علمی و عملی. در جهاد علمی، شخص باید معرفت خویش را نسبت به ارزش‌ها و هنجارهای دینی پیوسته روزافزون سازد تا نیک را از بد، و سره را از ناسره، به خوبی بازشناسد و با شعور و آگاهی در مسیر نیکی‌ها گام بردارد. جهاد عملی به دو بخش تقسیم می‌شود: فردی و اجتماعی. جهاد عملی فردی حرکتی دائمی و خستگی‌ناپذیر در برابر هواها و خواسته‌های نفسانی است. این جهاد، عزمی استوار و مراقبتی دائمی می‌طلبد و بدون ارتباط پیوسته با خدا و جدیتّ در مخالفت با شیطان نفس، نمی‌توان از آن سرافراز بیرون آمد. در این مسیر، شخص باید نخست به انجام واجبات و ترک محرمات همت گمارد. در مرتبه دوم، انجام مستحبّات و ترک مکروهات را وجهه همت خویش قرار دهد و در مرتبه سوم هر آنچه غیر خدایی است حتی برخی از مباحات را از خود دور سازد و به غیر خدا و آنچه مطلوب او است، نپردازد. اما جهاد عملی اجتماعی، کوششی جمعی است در جهت تغییر و اصلاح جامعه و مبارزه با آلودگی‌ها و انحرافات، و بسط علم، اخلاق، معنویت، فضیلت و تقوا در جامعه. این مهم نیز مستلزم برنامه‌ریزی دقیق و مشورت و همگامی با صاحب‌نظران و دیگر دوستان همراه و هم‌رأی است. در پایان، گفتنی است برخورد فیزیکی، بستن مرزها و کارهایی از این دست، هرگز بهترین یا آخرین راه حل نیست. به علاوه، تحقق آن نیز در عصر ارتباطات و پیشرفت فن‌آوری به صورت کامل امکان‌پذیر نیست اما در مواردی لازم است و از تأثیر و نفوذ بیش تر تهاجم فرهنگی جلوگیری می‌کند.(1) پی‌نوشت‌ (1) برای آگاهی بیشتر ر. ک: علی ذوعلم، فرهنگ و تهاجم فرهنگی، بر گرفته از سخنان مقام معظم رهبری انقلاب و ارزش‌ها ابوالفضل اشرفی، بحران هویت اجتماعی و آسیب‌شناسی انقلاب) مجموعه مقالات آسیب‌شناسی انقلات اسلامی (
راهکارهای مقابله با تهاجم فرهنگی:
تهاجم فرهنگی، مقولهای حقیقی و برنامهریزی شده است و تنها راه مبارزه با آن نیز مصونیت بخشیدن به جوانان و دیگر افراد جامعه است. از راه تمسّک به فرهنگ غنی اسلامی و ملّی این مرز و بوم و استفاده کارآمد از همه امکانات به ویژه دستگاههای فرهنگی و بسیج همه اقشار مردم براساس برنامهای دقیق و حساب شده، میتوان به این مهم دست یافت. بر این اساس، مهمترین راههای مصون ماندن از این تهاجم، عبارت است از:
1. حفظ و تعمیق ارزشهای اسلامی و ملّی از طریق فرآیند صحیح جامعهپذیری و عوامل آن (مانند خانواده، مدرسه، رسانهها و) و نیز آگاه نمودن جوانان با پیشینههای درخشان تمدنّ اسلامی و دستاوردهای مادی و معنوی عظیم انقلاب اسلامی.
2. تحققّ حیات طیبه اسلامی و حفظ ارزشهای انقلابی، استقرار عدالت اجتماعی و قسط اسلامی، تأمین رفاه و امنیت برای مردم در سایه ایمان به خداوند و حاکمیت ارزشهای الهی.
3. هوشیاری و بیداری در مقابل انحراف معنوی جامعه اسلامی.
4. احیای فریضه مهم امر به معروف و نهی از منکر که یکی از ارکان اساسی اسلام و ضامن حفظ و بقای فرایض و ارزشهای الهی است.
5. ایجاد باور عمیق، ریشهدار، عقلانی و مبتنی بر نظام ارزشی اسلام در مدیران جامعه یعنی، کسانی که در دستگاههای رسمی قانونی، به ویژه فرهنگی، نقش ایفا میکنند.
6. تلاش و تدبیر جدی و گسترده برای تثبیت نظام ارزشی مطلوب در بخشهای مختلف جامعه (اعم از سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و).
7. تبلور و تجلّی این نظام ارزشی در رفتار حقیقی و حقوقی مدیران ساختار کلان کشور و برنامههای اجرایی.
برای مصون ماندن از تهاجم فرهنگی بیگانگان و گریز از الگوها و گرایش های غربی در دو جهاد عمده باید کوشید: جهاد علمی و عملی. در جهاد علمی، شخص باید معرفت خویش را نسبت به ارزشها و هنجارهای دینی پیوسته روزافزون سازد تا نیک را از بد، و سره را از ناسره، به خوبی بازشناسد و با شعور و آگاهی در مسیر نیکیها گام بردارد.
جهاد عملی به دو بخش تقسیم میشود: فردی و اجتماعی. جهاد عملی فردی حرکتی دائمی و خستگیناپذیر در برابر هواها و خواستههای نفسانی است. این جهاد، عزمی استوار و مراقبتی دائمی میطلبد و بدون ارتباط پیوسته با خدا و جدیتّ در مخالفت با شیطان نفس، نمیتوان از آن سرافراز بیرون آمد. در این مسیر، شخص باید نخست به انجام واجبات و ترک محرمات همت گمارد. در مرتبه دوم، انجام مستحبّات و ترک مکروهات را وجهه همت خویش قرار دهد و در مرتبه سوم هر آنچه غیر خدایی است حتی برخی از مباحات را از خود دور سازد و به غیر خدا و آنچه مطلوب او است، نپردازد.
اما جهاد عملی اجتماعی، کوششی جمعی است در جهت تغییر و اصلاح جامعه و مبارزه با آلودگیها و انحرافات، و بسط علم، اخلاق، معنویت، فضیلت و تقوا در جامعه. این مهم نیز مستلزم برنامهریزی دقیق و مشورت و همگامی با صاحبنظران و دیگر دوستان همراه و همرأی است.
در پایان، گفتنی است برخورد فیزیکی، بستن مرزها و کارهایی از این دست، هرگز بهترین یا آخرین راه حل نیست. به علاوه، تحقق آن نیز در عصر ارتباطات و پیشرفت فنآوری به صورت کامل امکانپذیر نیست اما در مواردی لازم است و از تأثیر و نفوذ بیش تر تهاجم فرهنگی جلوگیری میکند.(1)
پینوشت
(1) برای آگاهی بیشتر ر. ک: علی ذوعلم، فرهنگ و تهاجم فرهنگی، بر گرفته از سخنان مقام معظم رهبری انقلاب و ارزشها ابوالفضل اشرفی، بحران هویت اجتماعی و آسیبشناسی انقلاب) مجموعه مقالات آسیبشناسی انقلات اسلامی (
- [سایر] تهاجم فرهنگی یعنی چه؟
- [سایر] مقصود از تهاجم فرهنگی چیست; آیا می توان فعالیت های فرهنگی را مانند فعالیت های نظامی، تهاجم نامید؟
- [سایر] مقصود از تهاجم فرهنگی چیست؛ آیا می توان فعالیت های فرهنگی را مانند فعالیت های نظامی، تهاجم نامید؟
- [سایر] ابزار و روشهای تهاجم فرهنگی چیست؟
- [سایر] راههای مبارزه با تهاجم فرهنگی چیست؟
- [سایر] منظور از تهاجم فرهنگی چیست؟
- [سایر] آیا تبلیغ فرهنگ و ارزش های قومی تهاجم فرهنگی است یا تبادل فرهنگی؟
- [سایر] عوامل و ریشه های تهاجم فرهنگی چیست؟
- [سایر] نقش رسانههای گروهی در تهاجم فرهنگی چیست؟
- [سایر] شبهه: یکی از نشانه های ظهور امام زمان فساد و تهاجم فرهنگی است، پس چرا با تهاجم فرهنگی مبارزه می شود؟ توضیح دهید.
- [آیت الله اردبیلی] بر مسلمانان واجب است نقشههایی را که بیگانگان برای سلطه بر کشورهای اسلامی یا سلطه سیاسی اقتصادی، نظامی و یا فرهنگی بر آنان کشیدهاند، برهم زده و از سلطه آنان پیشگیری کنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . سازش با بیگانگان، علیه منافع مسلمانان و اتکاء به آنها و همدستی با آنها همه از گناهان بزرگ و معاصی کبیره است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . بر مسلمانان لازم است که حقوق و روابط اجتماعی خود را طبق احکام اسلام، مرتب و منظم کنند و از بدع و سنت های بیگانگان، جداً پرهیز نمایند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مبارزه با نفوذ اقتصادی و فکری و سیاسی بیگانگان، در بلاد اسلام، بر هر مسلمان واجب است و کمک کردن به آن حرام است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر به واسطه توسعه نفوذ سیاسی یا اقتصادی و تجاری بیگانگان، خوف آن باشد که آنها بر ممالک اسلامی تسلط پیدا کنند، بر همه واجب است که از نفوذ آنان جلوگیری نموده، ایادی آنها را قطع کنند، همچنین در مورد برقرار ساختن روابط سیاسی با دولتهای غیر اسلامی باید طوری باشد که موجب ضعف و ناتوانی مسلمین یا اسارت آنها در چنگال بیگانگان یا وابستگی اقتصادی و تجاری نگردد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان مورد تهاجم قرار گیرد و نتواند به تنهایی از جان و ناموس خود دفاع کند، واجب است از دیگران کمک بگیرد، هرچند از ستمکاران باشند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . دانش آموزان و دانشجوها در هر رشته ای از علوم مباحه اگر غرضشان از تحصیل، خدمت به جامعه و ازدیاد عظمت اسلام و رفع حاجت مسلمانان از بیگانگان باشد، اجر و ثواب بسیار دارند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . همکاری مردها با زن های اجنبیه و بیگانه در امور تجاری و اداری به نحوی که به تقلید از بیگانگان مرسوم شده که از محرمات، پرهیز نمی کنند و مراعات احکام شرعیه را نمی نمایند، جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در روابط تجاری با بیگانگان خوف آن باشد که به بازار مسلمین صدمه اقتصادی وارد شود و موجب استثمار تجاری و اقتصادی گردد، قطع این گونه روابط واجب است و این نحو تجارت حرام است.
- [آیت الله علوی گرگانی] مسافری که قصد کرده ده روز در جایی بماند، اگر از ماندن منصرف شود، لکن شک کند پیش از آن که از قصد ماندن برگردد، یک نماز چهار رکعتی خوانده یا نه، باید نمازهای خود را شکسته بخواند.