بر اساس گزارش های معتبر تاریخی از امام رضا علیه السلام تنها یک فرزند به نام امام محمد تقی ملقب به جواد الائمه علیه السلام باقی مانده است. شیخ مفید در این زمینه چنین نوشته است: (... و لم یترک ولداً نعلم الا ابنه الامام بعد اباجعفر محمد بن علی علیهما السلام و کانت سنه یوم وفاة ابیه سبع سنین و اشهراً).[1] براساس گزاره های معتبر از امام رضا فرزندی غیر از ابوجعفر محمد بن علی الجواد (ع) باقی نمانده است و سن او هنگام شهادت پدرش 7 سال و چند ماه بود. غیر از عایشه همسر پیامبر(ص) دهها زن و دختر به نام عایشه بوده اند هم از قبل از عایشه و هم بعد از عایشه همسر پیامبر که نامشان در تاریخ آمده که به چند نمونه اشاره می شود: 1. عایشه دختر سعد وقاص؛ 2. عایشه دختر عبدالمدان؛ 3. عایشه دختر طلحه؛ 4. عایشه دختر عثمان بن عفان خلیفه سوم؛ 5. عایشه دختر قدامه بن مظعون برادر عثمان بن مظعون؛ 6. عایشه دختر معاویه؛ 7. عایشه دختر حارث بن خالد.[2] 7. عایشه دختر ضرار؛ 8. عایشه دختر عمر بن سهل؛ 9. عایشه دختر ابوسفیان بن حارث انصاری که با پیامبر بیعت کرد؛ 10. عایشه دختر جریر؛ 11. عایشه دختر عجرد؛ 12. عایشه دختر عمیر بن ثعلبه انصاری؛[3] 13. عایشه دختر انس بن مالک؛[4] 14. عایشه دختر عیسی.[5] و دهها عایشه دیگر که معاصر با عایشه دختر ابوبکر زندگی می کردند و قبل از او نیز صدها زن به این نام نامیده شده اند. معنای عایشه که عربی است به معنای زن خوش گذران و عمر کننده و زن زندگی و سازگار است که معنای کاملاً مطلوب و مثبت است. لذا اعراب این نام را خوب و خوشایند دانسته و دختران خود را به این نام می نامند و قبل از عایشه معروف نیز افراد زیادی به این نام نامیده شده اند. در میان شیعیان عرب و علمای شیعه نیز بوده اند که نام دختران خود را به این نام نامیده اند، از اینرو نمی توان گفت هر کس به این نام نامیده شده یا دختر خود را به این نام نامگذاری کرده نشانه محبت بر عایشه است یا هر کسی از نامگذاری از این نام خودداری کرده به خاطر دشمنی با اوست. نتیجه: بر اساس منابع معتبر، امام رضا علیه السلام دختری به این نام نداشته و در صدر اسلام نام دهها زن به این نام بوده اند که معاصر با عایشه و هم سن و بزرگتر از عایشه بوده اند که در منابع، نام آنها ذکر شده است و نامیده شدن یا خودداری از نامگذاری به این اسم نیز به نشانه دوستی و دشمنی نبوده صرفاً نامگذاری ها بر اساس فرهنگ و معنای نام ها و جهات مثبت زندگی آدم ها است که یک نوع فرهنگ است که از هر کس خطایی سر بزند مردم طبعاً از او ولو به اسم واستفاده از نام او دوری می کنند. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. ارشاد شیخ مفید ج1ترجمه ساعدی. 2. حیات فکری سیاسی امامان شیعه. پی نوشتها: [1]. شیخ مفید، الارشاد، ج2، ص27. [2]. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج1، ص160 و ج2، ص607 و ج3، ص964 1055. [3]. همان، ج4، ص1795 تا ص1896. [4]. اسد الغابه، ج6، ص189. [5]. ابن حجر، الوصایه، ج8، ص132. منبع: اندیشه قم
بر اساس گزارش های معتبر تاریخی از امام رضا علیه السلام تنها یک فرزند به نام امام محمد تقی ملقب به جواد الائمه علیه السلام باقی مانده است. شیخ مفید در این زمینه چنین نوشته است: (... و لم یترک ولداً نعلم الا ابنه الامام بعد اباجعفر محمد بن علی علیهما السلام و کانت سنه یوم وفاة ابیه سبع سنین و اشهراً).[1]
براساس گزاره های معتبر از امام رضا فرزندی غیر از ابوجعفر محمد بن علی الجواد (ع) باقی نمانده است و سن او هنگام شهادت پدرش 7 سال و چند ماه بود. غیر از عایشه همسر پیامبر(ص) دهها زن و دختر به نام عایشه بوده اند هم از قبل از عایشه و هم بعد از عایشه همسر پیامبر که نامشان در تاریخ آمده که به چند نمونه اشاره می شود: 1. عایشه دختر سعد وقاص؛ 2. عایشه دختر عبدالمدان؛ 3. عایشه دختر طلحه؛ 4. عایشه دختر عثمان بن عفان خلیفه سوم؛ 5. عایشه دختر قدامه بن مظعون برادر عثمان بن مظعون؛ 6. عایشه دختر معاویه؛ 7. عایشه دختر حارث بن خالد.[2] 7. عایشه دختر ضرار؛ 8. عایشه دختر عمر بن سهل؛ 9. عایشه دختر ابوسفیان بن حارث انصاری که با پیامبر بیعت کرد؛ 10. عایشه دختر جریر؛ 11. عایشه دختر عجرد؛ 12. عایشه دختر عمیر بن ثعلبه انصاری؛[3] 13. عایشه دختر انس بن مالک؛[4] 14. عایشه دختر عیسی.[5] و دهها عایشه دیگر که معاصر با عایشه دختر ابوبکر زندگی می کردند و قبل از او نیز صدها زن به این نام نامیده شده اند.
معنای عایشه که عربی است به معنای زن خوش گذران و عمر کننده و زن زندگی و سازگار است که معنای کاملاً مطلوب و مثبت است. لذا اعراب این نام را خوب و خوشایند دانسته و دختران خود را به این نام می نامند و قبل از عایشه معروف نیز افراد زیادی به این نام نامیده شده اند. در میان شیعیان عرب و علمای شیعه نیز بوده اند که نام دختران خود را به این نام نامیده اند، از اینرو نمی توان گفت هر کس به این نام نامیده شده یا دختر خود را به این نام نامگذاری کرده نشانه محبت بر عایشه است یا هر کسی از نامگذاری از این نام خودداری کرده به خاطر دشمنی با اوست.
نتیجه:
بر اساس منابع معتبر، امام رضا علیه السلام دختری به این نام نداشته و در صدر اسلام نام دهها زن به این نام بوده اند که معاصر با عایشه و هم سن و بزرگتر از عایشه بوده اند که در منابع، نام آنها ذکر شده است و نامیده شدن یا خودداری از نامگذاری به این اسم نیز به نشانه دوستی و دشمنی نبوده صرفاً نامگذاری ها بر اساس فرهنگ و معنای نام ها و جهات مثبت زندگی آدم ها است که یک نوع فرهنگ است که از هر کس خطایی سر بزند مردم طبعاً از او ولو به اسم واستفاده از نام او دوری می کنند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. ارشاد شیخ مفید ج1ترجمه ساعدی.
2. حیات فکری سیاسی امامان شیعه.
پی نوشتها:
[1]. شیخ مفید، الارشاد، ج2، ص27.
[2]. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج1، ص160 و ج2، ص607 و ج3، ص964 1055.
[3]. همان، ج4، ص1795 تا ص1896.
[4]. اسد الغابه، ج6، ص189.
[5]. ابن حجر، الوصایه، ج8، ص132.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] آیا نام تنها دختر امام رضا علیه السلام عایشه است؟
- [سایر] چرا امام رضا(علیه السلام) نام دخترشان را عایشه گذاشتند؟
- [سایر] چرا به امام موسی کاظم(ع) و امام رضا(ع) لقب (ابا الحسن) را دادهاند؟
- [سایر] چرا امام علی (ع) عایشه را عفو کرد؟
- [سایر] بعدجنگ جمل عایشه پشیمان میشود.آیادرست است امام علی(ع)اهانت کنندگان به عایشه رانکوهش کردند.درموردش توضیح دهید.
- [سایر] چرا امام رضا (ع) را ابوالحسن می نامند؟
- [سایر] دلیل فرمایش امام حسن عسگری (ع) که ثواب زیارت امام رضا (ع)بیشتر از زیارت امام حسین (ع) است، چیست؟
- [سایر] کیفیت زیارت امام رضا(ع) چگونه است؟
- [سایر] آداب زیارت امام رضا(ع) چیست؟
- [سایر] شعر در مدح امام رضا ع بفرمایید؟
- [آیت الله جوادی آملی] ) .االله اکبر) یعنی خدای سبحان بزرگتر از آن است که وصف شود. (أشهد أن لا إله الاّ االله ), یعنی شهادت می دهم که غیر خدای یکتا و یگانه خدای دیگری نیست . (أشهد أنّ محمداً رسول االله ); یعنی شهادت میدهم که حضرت محمدبن عبداالله(ص) پیامبر و فرستاده خداست . (أشهد أنّ علیاً امیرالمؤمنین و ولیّ االله)؛ یعنی شهادت میدهم که حضرت علی(ع)امیر مؤمنان و ولیّ خدا بر همه خلق است . (حیّ علی الصلاة )؛ یعنی بشتاب برای اقامه نماز، (حیّ علی الفلاح)؛ یعنی بشتاب برای رستگاری، (حیّ علی خیر العمل )؛ یعنی بشتاب برای بهترین کار که نماز است، (قد قامت الصلاة)؛ یعنی به تحقیق نماز برپا شد، (لا إله الاّ االله )؛ یعنی خدایی؛ جز خدای یکتا و یگانه, سزاوار پرستش نیست.
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من میباشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من میباشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله جوادی آملی] .اذان, هجده جمله است : (االله اکبر ) چهار مرتبه، (أشهد أن لا إله الاّ االله )، (أشهد أنّ محمداً رسول االله )، (حیّ علی الصلاة )، (حیّ علی الفلاح)، (حیّ علی خیر العمل )، (االله اکبر )، (لا إله الاّ االله )، هر کدام دو مرتبه، و اقامه , هفده جمله است : دو مرتبه (االله اکبر )، از اول اذان و یک مرتبه (لا إله الاّ االله ) از آخر آن , کم می شود و دو مرتبه (قد قامت الصلاة ) بعد از (حیّ علی خیر العمل) افزوده میشود.
- [آیت الله سبحانی] اذان هیجده جمله است: اللّهُ أَکْبَر چهار مرتبه. أَشْهَدُ أَنْ لا اِلَهَ اِلاَّ اللّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ، حَیَّ عَلَی الصَّلاَةِ، حَیَّ عَلَی الفَلاَح، حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ، اللّهُ أَکْبَر، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أَکْبَر از اول اذان و یک مرتبه لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ باید دو مرتبه قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ اضافه نمود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اذان هیجده جمله است: "اللهُ أکْبَرُ" چهار مرتبه؛ "أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ" "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله" "حَیَّ عَلی الصّلاة" "حَیَّ عَلَی الْفَلاَح" "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل" "اللهُ أَکْبَرُ" "لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله" هر یک دو مرتبه. اقامه هفده جمله است یعنی: دو مرتبه "اللهُ أکْبَرُ" از اول اذان و یک مرتبه "لا إِلَهَ إِلاَّ الله" از آخر آن کم می شود وبعد از گفتن "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل"باید دو مرتبه "قَدْ قامَتِ الصَّلاة" اضافه نمود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اذان هیجده جمله است: اَلله اکبرُ چهار مرتبه اَشهدُ اَنْ لا الهَ اِلاّاللهُ، اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسولُ الله حیَّ عَلَی الصَّلوةِ حَیَّ عَلَی الفَلاحِ حَیَّ عَلی خیرِ العملِ، الله اکبرُ لااِلَه اِلاّالله هر یک دو مرتبه و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اوّل اذان و یک مرتبه لااِلهَ اِلاّالله از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خیرِ العَمَل باید دو مرتبه قَد قامَتِ الصَّلوةُ اضافه نمود.
- [آیت الله خوئی] اذان هیجده جمله است:" الله اکبر" چهار مرتبه،" اشهد ان لا اله الا الله، أشهد ان محمداً رسول الله، حی علی الصلاة، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه" الله اکبر" از اوّل اذان، و یک مرتبه" لا اله الا الله" از آخر آن کم میشود، و بعداز گفتن" حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه" قد قامت الصلاه" اضافه نمود.
- [امام خمینی] اذان هیجده جمله است: "الله اکبر" چهار مرتبه، "اشهد ان لا اله الا الله،اشهد ان محمدا رسول الله، حی علی الصلاه، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه"الله اکبر" از اول اذان، و یک مرتبه "لا اله الا الله" از آخر آن کم می شود، و بعداز گفتن "حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه "قد قامت الصلاه" اضاضه نمود.
- [آیت الله بهجت] اذان هیجده جمله است: (اللّه اَکبَر) چهار مرتبه؛ (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّه)؛ (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه)؛ (حَی عَلَی الصَّلاة)؛ (حَی عَلَی الفَلاح)؛ (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل)؛ (اللّه اَکبَر)؛ (لا اِلهَ اِلاَّ اللّه) هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است؛ یعنی دو مرتبه (اللّه اکبر) از اول اذان و یک مرتبه (لا اِلهَ الاَّ اللّه) از آخر آن کم میشود، و بعد از گفتن (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل) باید دو مرتبه (قَدْ قامَتِ الصَّلاة) اضافه نمود.