در تعداد اولاد حضرت امام رضا (ع) اختلاف نظر عجیبی است، در حالی که شیخ مفید در الارشاد میفرماید: "و مضی الرضا بن موسی علیه السلام ولم یترک ولداً نعلمه الا ابن الامام بعده ابا جعفر بن محمد علی علیهما السلام و کانت سنه الیوم وفاه ابیه سبع سننین و اشهراً[1] یعنی امام رضا (ع) از دنیا رفت و تا آنجا که ما میدانیم فرزندی از او جز حضرت امام محمد تقی باقی نمانده بود و در روز وفات امام رضا (ع) سن شریف او هفت سال و چند ماه بود. ابوجعفر محمد بن جریر بن رستم طبری از علمای قرن چهارم میگوید: تنها فرزند آن حضرت امام محمد تقی بوده است. [2] و ابن شهر آشوب در مناقب ج 2 ص 417 میگوید:"و ولده محمد الامام"فقط تنها فرزندش امام محمد تقی (ع) بوده است. اما مرحوم علامه مجلسی در (تذکره الأئمه ص 116 نشر مولانا) و اربلی (در کتاب کشف الغمه فی معرفه الأئمه ج3، ص 60 چاپ دار الأضواء بیروت) و سبط بن جوزی (در تذکره الخواص ص 258 ) میگویند که: آن حضرت 5 پسر و یک دختر داشته است به این اسامی: 1. محمد تقی 2. حسن 3. حسین 4. جعفر 5. ابراهیم 6. عائشه و مرحوم مقدس اردبیلی در کتاب (حدیقه الشیعه ص 634 ) و سید علی اکبر فرش در کتاب (خاندان وحی ص 570 ) هر دو قول را بدون اختیار یکی از آنها، نقل میکنند. مرحوم شیخ عباس قمی در کتاب منتهی الامال میگوید که: امام در زمان شهادت تنها یک پسر (امام محمد تقی) را دارا بوده است و باز با شواهدی قائل است که حضرت رضا دختری داشته است به نام فاطمه و این دختر را به ازدواج محمد بن جعفر بن قاسم بن اسحاق بن عبدالله بن جعفر ابن ابیطالب در آورده است.[3] شاید بتوان این دو قول را اینگونه جمع کرد که امام رضا (ع) دارای 5 پسر و یک دختر بوده است اما هنگام شهادت تنها امام محمد تقی باقی مانده و بقیه از دنیا رفته باشند. پی نوشتها: [1] الارشاد، ج 2، ص 271، چاپ مؤسسه آل البیت [2] دلائل الامامه، ص 184، ناشر منشورات رضی، قم، چاپ 1363 [3] منتهی الآمال، ج 2، ص 548 و ص 549 منبع: پایگاه حوزه
در تعداد اولاد حضرت امام رضا (ع) اختلاف نظر عجیبی است، در حالی که شیخ مفید در الارشاد میفرماید: "و مضی الرضا بن موسی علیه السلام ولم یترک ولداً نعلمه الا ابن الامام بعده ابا جعفر بن محمد علی علیهما السلام و کانت سنه الیوم وفاه ابیه سبع سننین و اشهراً[1]
یعنی امام رضا (ع) از دنیا رفت و تا آنجا که ما میدانیم فرزندی از او جز حضرت امام محمد تقی باقی نمانده بود و در روز وفات امام رضا (ع) سن شریف او هفت سال و چند ماه بود.
ابوجعفر محمد بن جریر بن رستم طبری از علمای قرن چهارم میگوید: تنها فرزند آن حضرت امام محمد تقی بوده است. [2]
و ابن شهر آشوب در مناقب ج 2 ص 417 میگوید:"و ولده محمد الامام"فقط تنها فرزندش امام محمد تقی (ع) بوده است.
اما مرحوم علامه مجلسی در (تذکره الأئمه ص 116 نشر مولانا) و اربلی (در کتاب کشف الغمه فی معرفه الأئمه ج3، ص 60 چاپ دار الأضواء بیروت) و سبط بن جوزی (در تذکره الخواص ص 258 ) میگویند که: آن حضرت 5 پسر و یک دختر داشته است به این اسامی: 1. محمد تقی 2. حسن 3. حسین 4. جعفر 5. ابراهیم 6. عائشه
و مرحوم مقدس اردبیلی در کتاب (حدیقه الشیعه ص 634 ) و سید علی اکبر فرش در کتاب (خاندان وحی ص 570 ) هر دو قول را بدون اختیار یکی از آنها، نقل میکنند.
مرحوم شیخ عباس قمی در کتاب منتهی الامال میگوید که: امام در زمان شهادت تنها یک پسر (امام محمد تقی) را دارا بوده است و باز با شواهدی قائل است که حضرت رضا دختری داشته است به نام فاطمه و این دختر را به ازدواج محمد بن جعفر بن قاسم بن اسحاق بن عبدالله بن جعفر ابن ابیطالب در آورده است.[3]
شاید بتوان این دو قول را اینگونه جمع کرد که امام رضا (ع) دارای 5 پسر و یک دختر بوده است اما هنگام شهادت تنها امام محمد تقی باقی مانده و بقیه از دنیا رفته باشند.
پی نوشتها:
[1] الارشاد، ج 2، ص 271، چاپ مؤسسه آل البیت
[2] دلائل الامامه، ص 184، ناشر منشورات رضی، قم، چاپ 1363
[3] منتهی الآمال، ج 2، ص 548 و ص 549
منبع: پایگاه حوزه
- [سایر] چرا امام رضا(علیه السلام) نام دخترشان را عایشه گذاشتند؟
- [سایر] آیا امام رضا (ع) دختری به نام عایشه داشت؟
- [سایر] چرا امام جواد (ع) با دختر قاتل امام رضا (ع) ازدواج کرد؟
- [سایر] چرا به علی بن موسی، امام هشتم شیعیان، "رضا" می گویند؟
- [سایر] آیا ازدواج امام رضا (ع) با خواهر یا دختر مامون تاییدی بر حکومت مامون محسوب نمی شود.؟
- [سایر] بعدجنگ جمل عایشه پشیمان میشود.آیادرست است امام علی(ع)اهانت کنندگان به عایشه رانکوهش کردند.درموردش توضیح دهید.
- [سایر] چرا امام علی (ع) عایشه را عفو کرد؟
- [سایر] آیا حضرت علی(علیه السلام) با عایشه، همسر پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) جنگید؟
- [سایر] چرا امام رضا (ع) را ابوالحسن می نامند؟
- [سایر] کنیه امام رضا (علیه السلام) چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] اذان هیجده جمله است : اللهً اکبرُ چهار مرتبه اشهدً ان لا الهَ الا اللهً ، اشهدً انّ محّمداً رسولً اللهِ ، حیّ علی الصلاهِ، حیَّ علی الفلاحِ ، حیّ علی خیرِ العملِ ، الله اکبرُ ، لا الهَ الا اللهً هر یک دو مرتبه ، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلَه الّا اللهً از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حیّ علی خیرِ العملِ باید دو مرتبه قد قامتِ الصلاهً اضافه نمود .
- [آیت الله جوادی آملی] .اذان, هجده جمله است : (االله اکبر ) چهار مرتبه، (أشهد أن لا إله الاّ االله )، (أشهد أنّ محمداً رسول االله )، (حیّ علی الصلاة )، (حیّ علی الفلاح)، (حیّ علی خیر العمل )، (االله اکبر )، (لا إله الاّ االله )، هر کدام دو مرتبه، و اقامه , هفده جمله است : دو مرتبه (االله اکبر )، از اول اذان و یک مرتبه (لا إله الاّ االله ) از آخر آن , کم می شود و دو مرتبه (قد قامت الصلاة ) بعد از (حیّ علی خیر العمل) افزوده میشود.
- [آیت الله سبحانی] اذان هیجده جمله است: اللّهُ أَکْبَر چهار مرتبه. أَشْهَدُ أَنْ لا اِلَهَ اِلاَّ اللّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهِ، حَیَّ عَلَی الصَّلاَةِ، حَیَّ عَلَی الفَلاَح، حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ، اللّهُ أَکْبَر، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أَکْبَر از اول اذان و یک مرتبه لاَ اِلهَ اِلاَّ اللّهُ از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَلِ باید دو مرتبه قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ اضافه نمود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اذان هیجده جمله است: "اللهُ أکْبَرُ" چهار مرتبه؛ "أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ" "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله" "حَیَّ عَلی الصّلاة" "حَیَّ عَلَی الْفَلاَح" "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل" "اللهُ أَکْبَرُ" "لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله" هر یک دو مرتبه. اقامه هفده جمله است یعنی: دو مرتبه "اللهُ أکْبَرُ" از اول اذان و یک مرتبه "لا إِلَهَ إِلاَّ الله" از آخر آن کم می شود وبعد از گفتن "حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل"باید دو مرتبه "قَدْ قامَتِ الصَّلاة" اضافه نمود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اذان هیجده جمله است: اَلله اکبرُ چهار مرتبه اَشهدُ اَنْ لا الهَ اِلاّاللهُ، اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسولُ الله حیَّ عَلَی الصَّلوةِ حَیَّ عَلَی الفَلاحِ حَیَّ عَلی خیرِ العملِ، الله اکبرُ لااِلَه اِلاّالله هر یک دو مرتبه و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اکبرُ از اوّل اذان و یک مرتبه لااِلهَ اِلاّالله از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خیرِ العَمَل باید دو مرتبه قَد قامَتِ الصَّلوةُ اضافه نمود.
- [آیت الله خوئی] اذان هیجده جمله است:" الله اکبر" چهار مرتبه،" اشهد ان لا اله الا الله، أشهد ان محمداً رسول الله، حی علی الصلاة، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه" الله اکبر" از اوّل اذان، و یک مرتبه" لا اله الا الله" از آخر آن کم میشود، و بعداز گفتن" حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه" قد قامت الصلاه" اضافه نمود.
- [امام خمینی] اذان هیجده جمله است: "الله اکبر" چهار مرتبه، "اشهد ان لا اله الا الله،اشهد ان محمدا رسول الله، حی علی الصلاه، حی علی الفلاح، حی علی خیر العمل، الله اکبر، لا اله الا الله"، هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه"الله اکبر" از اول اذان، و یک مرتبه "لا اله الا الله" از آخر آن کم می شود، و بعداز گفتن "حی علی خیر العمل" باید دو مرتبه "قد قامت الصلاه" اضاضه نمود.
- [آیت الله بهجت] اذان هیجده جمله است: (اللّه اَکبَر) چهار مرتبه؛ (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّه)؛ (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه)؛ (حَی عَلَی الصَّلاة)؛ (حَی عَلَی الفَلاح)؛ (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل)؛ (اللّه اَکبَر)؛ (لا اِلهَ اِلاَّ اللّه) هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است؛ یعنی دو مرتبه (اللّه اکبر) از اول اذان و یک مرتبه (لا اِلهَ الاَّ اللّه) از آخر آن کم میشود، و بعد از گفتن (حَی عَلی خَیرِ الْعَمَل) باید دو مرتبه (قَدْ قامَتِ الصَّلاة) اضافه نمود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اذان هیجده جمله است: )اللّهُ أکْبَر( چهار مرتبه، )أشْهَدُ أن لا اًّلهَ اًّلاّ اللّهُ، أشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه، حَیَّ عَلی الصَّلاِْ، حَیَّ عَلی الفَلاحِ، حَیَّ عَلی خَیْرِ العَمَل، اللّهُ اکْبَر، لا اًّلهَ اًّلاّ اللّه( هریک دو مرتبه . واقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اللّهُ أکبَر از اوّل اذان ویک مرتبه )لا اًّلهَ اًّلاّ اللّهُ( از آخر آن کم میشود و بعد از گفتن )حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَل(، باید دو مرتبه )قَدْ قامَتِ الصّلاْ( اضافه نمود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اذان هیجده جمله دارد: (اللَّهُ أکبَر) چهار مرتبه، (أَشْهَدُ أَنْ لا إلهَ إلّا اللَّهُ)، (أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّه)، (حَیَّ علی الصَّلاةِ)، (حَیَّ علی الفَلاحِ)، (حَیَّ علی خَیْرِ العَمَلِ)، (اللَّه أکبَر)، (لا إلهَ إلّا اللَّهُ) هر یک دو مرتبه. و اقامه هفده جمله است؛ یعنی دو مرتبه (اللَّه أکبَر) از اول اذان و یک مرتبه (لا إلهَ إلّا اللَّهُ) از آخر آن کم میشود و بعد از گفتن (حَیَّ علی خَیْرِ العَمَلِ) باید دو مرتبه (قَدْ قامَتِ الصّلاة) اضافه نمود.