چرا امام رضا(علیه السلام) نام دخترشان را عایشه گذاشتند؟
مدرک معتبری دال بر وجود شخصی به نام عایشه در میان فرزندان امام رضا (ع) وجود ندارد ؛ قول مشهور و قریب به یقین این است که امام رضا (ع) تنها یک فرزند داشته و آن هم امام جواد (ع) است ، اقوال دیگر ، مختلف بوده و بیشتر ، از منابع اهل سنت نشأت گرفته اند که البته در بیشتر آنها ، ذکری از عایشه نیست. ضمن آنکه بسیاری از منابع تنها یک فرزند یعنی امام جواد(علیه السلام) را برای امام رضا(علیه السلام) ذکر کرده اند: شیخ مفید در الارشاد می فرماید : " و مضی الرضا بن موسی علیه السلام ولم یترک ولداً نعلمه الا ابن الامام بعده ابا جعفر بن محمد علی علیهما السلام و کانت سنه الیوم وفاه ابیه سبع سننین و اشهراً [1]   یعنی امام رضا (ع) از دنیا رفت و تا آنجا که ما می دانیم فرزندی از او جز حضرت امام محمد تقی باقی نمانده بود و در روز وفات امام رضا (ع) سن شریف او هفت سال و چند ماه بود.   ابوجعفر محمد بن جریر بن رستم طبری از علمای قرن چهارم می گوید: تنها فرزند آن حضرت امام محمد تقی بوده است. [2]   و ابن شهر آشوب در مناقب ج 2 ص 417 می گوید: "و ولده محمد الامام" فقط تنها فرزندش امام محمد تقی (ع) بوده است.   حال برفرض وجود چنین نامهایی برای فرزندان ائمه(علیهم السلام) باید عرض کنیم: نام گذاری بچه های امامان به این اسم‌ها نه منع عقلی دارد و نه منع شرعی چون این اسامی معانی بد و شرک آلودی ندارند که امامان و یا شیعیان نتوانند برای بچه‌های شان از آنها استفاده کنند. و اینکه برخی از انسانهای منفور دارای این اسمها بوده و یا هستند دلیل نمی شود که کسی دیگری نباید آنها را روی بچه های شان بگذارند. چه بسا انسانهای نا باب هستند که اسم شان محمد ،‌حسن‌،‌ علی ،حسین و امثال اینها می‌باشد ولی ناباب بودن آنها دلیل بدی این اسامی نمی شود تا انسانهای خوب نتوانند از آن اسامی برای خود شان استفاده کنند. و نیز اسم گذاری به این نامها دلیل بر محبت و دوستی نامگذار با کسانی که قبلا این اسامی را داشته اند نمی‌باشد مگر اینکه خود اظهار کرده و علت نام گذاری را بیان کرده باشد چنانچه که در استفاده از اسامی پیامبران و امامان این علت در میان مسلمانان رایج می‌باشد. اما مجرد اسم گذاری دلیل بر این علت نیست. وجه نام گذاری بچه های امامان و یا اصحاب امامان معصوم این است که این نامها در آن زمان رایج بوده است و بر خلاف امروز که این اسامی حساسیت برانگیز و نشان دهنده‌ی نوع مذهب و تفکر افراد است در آن زمان ها چنین نبوده و حتی تا قرن ها این اسامی در میان آنها و از جمله شیعیان رواج داشته است و کسی با این نام ها حساسیت نداشته است. اگر به کتب رجالی شیعه از جمله معجم رجال الحدیث مراجعه کنیم، این اسامی را در میان شیعیان و حتی یاران نزدیک ائمه علیهم السلام به صورت فراوان می بینیم و علت آن این بوده است که نامگذاری خلفاء و یا هر فرد ناصالحی به یک اسمی، عیبی برای آن اسم محسوب نمی شود.   پی نوشتها: [1]. لارشاد، ج 2، ص 271، چاپ مؤسسه آل البیت. [2] دلائل الامامه، ص 184، ناشر منشورات رضی، قم، چاپ 1363
عنوان سوال:

چرا امام رضا(علیه السلام) نام دخترشان را عایشه گذاشتند؟


پاسخ:

مدرک معتبری دال بر وجود شخصی به نام عایشه در میان فرزندان امام رضا (ع) وجود ندارد ؛ قول مشهور و قریب به یقین این است که امام رضا (ع) تنها یک فرزند داشته و آن هم امام جواد (ع) است ، اقوال دیگر ، مختلف بوده و بیشتر ، از منابع اهل سنت نشأت گرفته اند که البته در بیشتر آنها ، ذکری از عایشه نیست. ضمن آنکه بسیاری از منابع تنها یک فرزند یعنی امام جواد(علیه السلام) را برای امام رضا(علیه السلام) ذکر کرده اند: شیخ مفید در الارشاد می فرماید : " و مضی الرضا بن موسی علیه السلام ولم یترک ولداً نعلمه الا ابن الامام بعده ابا جعفر بن محمد علی علیهما السلام و کانت سنه الیوم وفاه ابیه سبع سننین و اشهراً [1]   یعنی امام رضا (ع) از دنیا رفت و تا آنجا که ما می دانیم فرزندی از او جز حضرت امام محمد تقی باقی نمانده بود و در روز وفات امام رضا (ع) سن شریف او هفت سال و چند ماه بود.   ابوجعفر محمد بن جریر بن رستم طبری از علمای قرن چهارم می گوید: تنها فرزند آن حضرت امام محمد تقی بوده است. [2]   و ابن شهر آشوب در مناقب ج 2 ص 417 می گوید: "و ولده محمد الامام" فقط تنها فرزندش امام محمد تقی (ع) بوده است.   حال برفرض وجود چنین نامهایی برای فرزندان ائمه(علیهم السلام) باید عرض کنیم: نام گذاری بچه های امامان به این اسم‌ها نه منع عقلی دارد و نه منع شرعی چون این اسامی معانی بد و شرک آلودی ندارند که امامان و یا شیعیان نتوانند برای بچه‌های شان از آنها استفاده کنند. و اینکه برخی از انسانهای منفور دارای این اسمها بوده و یا هستند دلیل نمی شود که کسی دیگری نباید آنها را روی بچه های شان بگذارند. چه بسا انسانهای نا باب هستند که اسم شان محمد ،‌حسن‌،‌ علی ،حسین و امثال اینها می‌باشد ولی ناباب بودن آنها دلیل بدی این اسامی نمی شود تا انسانهای خوب نتوانند از آن اسامی برای خود شان استفاده کنند. و نیز اسم گذاری به این نامها دلیل بر محبت و دوستی نامگذار با کسانی که قبلا این اسامی را داشته اند نمی‌باشد مگر اینکه خود اظهار کرده و علت نام گذاری را بیان کرده باشد چنانچه که در استفاده از اسامی پیامبران و امامان این علت در میان مسلمانان رایج می‌باشد. اما مجرد اسم گذاری دلیل بر این علت نیست. وجه نام گذاری بچه های امامان و یا اصحاب امامان معصوم این است که این نامها در آن زمان رایج بوده است و بر خلاف امروز که این اسامی حساسیت برانگیز و نشان دهنده‌ی نوع مذهب و تفکر افراد است در آن زمان ها چنین نبوده و حتی تا قرن ها این اسامی در میان آنها و از جمله شیعیان رواج داشته است و کسی با این نام ها حساسیت نداشته است. اگر به کتب رجالی شیعه از جمله معجم رجال الحدیث مراجعه کنیم، این اسامی را در میان شیعیان و حتی یاران نزدیک ائمه علیهم السلام به صورت فراوان می بینیم و علت آن این بوده است که نامگذاری خلفاء و یا هر فرد ناصالحی به یک اسمی، عیبی برای آن اسم محسوب نمی شود.   پی نوشتها: [1]. لارشاد، ج 2، ص 271، چاپ مؤسسه آل البیت. [2] دلائل الامامه، ص 184، ناشر منشورات رضی، قم، چاپ 1363





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین