http://rasekhoon.net

علّت دفن هارون الرّشید در کنار قبر امام رضا علیه السلام چیست؟
هارون الرّشید، ابوجعفر مهدی، پنجمین خلیفة دودمان عباسی است که در سال 170 ه . ق تا سال 193 ه . ق بر مسند خلافت تکیه زد. گفتنی است او در آخرین سال حکومت خود، برای سرکوب قیام رافع بن لیث به قصد خراسان از بغداد، مقر حکومت خود، بیرون آمد و پسرش عبدالله مأمون را نیز همراه خود برد و پسر دیگرش محمّد امین، را در بغداد جانشین خود کرد.[1] گفته شده که او از درد شکم مبهمی رنج میبرد و همواره کمربند حریری بر خود می بست و دردش را از همگان مخفی می نمود، بالاخره، هنگامی که در ماه صفر به توس رسید[2]، در منطقه ای که به آن سناباد گفته می شد، دردش شدّت گرفت و از رفتن باز ماند. در نهایت در همین مکان درگذشت و همانجا دفن شد. مرگ او در سوّم جمادی الآخر سال 193 ه . ق 809 میلادی بود.[3] در این زمان مأمون که از سیزده سالگی با او نیز چون برادرش امین به ولیعهدی پدر انتخاب شده بود امور سپاه پدرش را در دست گرفت و با برادرش امین به نزاع پرداخت، عاقبت این جنگ به نفع او تمام شد و امین به قتل رسید.[4] او در سال 201 ه . ق امام رضا علیه السلام را مجبور به هجرت به مرو و پذیرش ولایت عهدی نمود.[5] اما در سال 203 ه . ق به خاطر هشدارهایی که امام رضا علیه السلام در مورد وضعیّت بحرانی قلمرو خلافت به او داد، تصمیم گرفت به بغداد باز گردد. او که می دانست اهل بغداد به جهت ولایتعهدی امام رضا علیه السلام از دست او خشمگین هستند، در توس نقشة قتل آن امام همام را اجرا کرد و او را به شهادت رساند.[6] او یک شبانه روز این قضیّه را مخفی نگه داشت،[7] سپس پیکر آن حضرت را خود تشییع کرد و دستور داد در کنار قبر پدرش دفن نمایند.[8] این مکان که شیعیان آن را مشهد نام نهاده اند. در قریه سناباد / توس می باشد.[9] سپس مأمون خود بیش از همه گریه و مرثیه سرایی کرده و به سرش می کوبید فلذا تاریخ را در ابهام گذاشت. به حدّی‌که عده ای نمی‌توانند باور کنند که مأمون خود بوده است که امام علیه السلام را به شهادت رسانده است.[10] با توجّه به مطالب فوق نتیجه می گیریم که هارون قبلاً در آن مکان مدفون بوده است و مدّت ها بعد از آن، امام رضا علیه السلام در کنار قبر او در سمت قبله دفن شده است. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1- امامان شیعه ؛عادل ادیب. 2- حیات فکری سیاسی امامان شیعه،رسول جعفریان. پی نوشتها: [1]. محمد سهیل طقوش، دولت عباسیان، ترجمه حجت الله جورکی، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1380، صص 95 129. [2]. ابن اثیر، الکامل، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1408، ج 4، ص 89. [3]. طبری، تاریخ الملوک و الامم، بیروت، موسسه الاعلمی، بی تا، ج 6، 527. [4]. محمد سهیل طقوش، پیشین. [5]. شیخ مفید، الارشاد، قم، آل البیت علیهم السلام ، چاپ اول، 1413، ج 2، ص 265. [6]. جعفر مرتضی العاملی، الحیاه السیاسیه، للامام الرضا، قم، جماعة المدرسین، 1403، ص 394. [7]. شیخ مفید، پیشین، ص 271. [8]. ابن اثیر، پیشین، ص 178. [9]. شیخ مفید، پیشین. [10]. مطهری،مرتضی ، سیری در سیرة نبوی، تهران، صدرا، چاپ ششم، 1368، ص 257. منبع: اندیشه قم
عنوان سوال:

علّت دفن هارون الرّشید در کنار قبر امام رضا علیه السلام چیست؟


پاسخ:

هارون الرّشید، ابوجعفر مهدی، پنجمین خلیفة دودمان عباسی است که در سال 170 ه . ق تا سال 193 ه . ق بر مسند خلافت تکیه زد. گفتنی است او در آخرین سال حکومت خود، برای سرکوب قیام رافع بن لیث به قصد خراسان از بغداد، مقر حکومت خود، بیرون آمد و پسرش عبدالله مأمون را نیز همراه خود برد و پسر دیگرش محمّد امین، را در بغداد جانشین خود کرد.[1]
گفته شده که او از درد شکم مبهمی رنج میبرد و همواره کمربند حریری بر خود می بست و دردش را از همگان مخفی می نمود، بالاخره، هنگامی که در ماه صفر به توس رسید[2]، در منطقه ای که به آن سناباد گفته می شد، دردش شدّت گرفت و از رفتن باز ماند. در نهایت در همین مکان درگذشت و همانجا دفن شد. مرگ او در سوّم جمادی الآخر سال 193 ه . ق 809 میلادی بود.[3]
در این زمان مأمون که از سیزده سالگی با او نیز چون برادرش امین به ولیعهدی پدر انتخاب شده بود امور سپاه پدرش را در دست گرفت و با برادرش امین به نزاع پرداخت، عاقبت این جنگ به نفع او تمام شد و امین به قتل رسید.[4] او در سال 201 ه . ق امام رضا علیه السلام را مجبور به هجرت به مرو و پذیرش ولایت عهدی نمود.[5]
اما در سال 203 ه . ق به خاطر هشدارهایی که امام رضا علیه السلام در مورد وضعیّت بحرانی قلمرو خلافت به او داد، تصمیم گرفت به بغداد باز گردد. او که می دانست اهل بغداد به جهت ولایتعهدی امام رضا علیه السلام از دست او خشمگین هستند، در توس نقشة قتل آن امام همام را اجرا کرد و او را به شهادت رساند.[6]
او یک شبانه روز این قضیّه را مخفی نگه داشت،[7] سپس پیکر آن حضرت را خود تشییع کرد و دستور داد در کنار قبر پدرش دفن نمایند.[8] این مکان که شیعیان آن را مشهد نام نهاده اند. در قریه سناباد / توس می باشد.[9]
سپس مأمون خود بیش از همه گریه و مرثیه سرایی کرده و به سرش می کوبید فلذا تاریخ را در ابهام گذاشت. به حدّی‌که عده ای نمی‌توانند باور کنند که مأمون خود بوده است که امام علیه السلام را به شهادت رسانده است.[10]
با توجّه به مطالب فوق نتیجه می گیریم که هارون قبلاً در آن مکان مدفون بوده است و مدّت ها بعد از آن، امام رضا علیه السلام در کنار قبر او در سمت قبله دفن شده است.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1- امامان شیعه ؛عادل ادیب.
2- حیات فکری سیاسی امامان شیعه،رسول جعفریان.

پی نوشتها:
[1]. محمد سهیل طقوش، دولت عباسیان، ترجمه حجت الله جورکی، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1380، صص 95 129.
[2]. ابن اثیر، الکامل، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1408، ج 4، ص 89.
[3]. طبری، تاریخ الملوک و الامم، بیروت، موسسه الاعلمی، بی تا، ج 6، 527.
[4]. محمد سهیل طقوش، پیشین.
[5]. شیخ مفید، الارشاد، قم، آل البیت علیهم السلام ، چاپ اول، 1413، ج 2، ص 265.
[6]. جعفر مرتضی العاملی، الحیاه السیاسیه، للامام الرضا، قم، جماعة المدرسین، 1403، ص 394.
[7]. شیخ مفید، پیشین، ص 271.
[8]. ابن اثیر، پیشین، ص 178.
[9]. شیخ مفید، پیشین.
[10]. مطهری،مرتضی ، سیری در سیرة نبوی، تهران، صدرا، چاپ ششم، 1368، ص 257.

منبع: اندیشه قم





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین