وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
کسی در کودکی چیزی را از کسی برداشته است اکنون که بالغ شده است وظیفه او چیست؟
اگر می‌توانید رد می‌کند والا به حاکم شرع ردّ مظالم برای او می‌دهد.
اگر می‌توانید رد می‌کند والا به حاکم شرع ردّ مظالم برای او می‌دهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- عده طلاق و وفات زنانی که رحم آنها را برداشته اند چقدر است؟
- در دوران کودکی، پولی از کسی برداشتهام و نمیتوانم آن را به او بگویم، وظیفهام چیست؟ آیا میتوانم از طرف او صدقه بدهم؟
- فرزندی در وطن پدرش به دنیا میآید و پس از دو سه سال اول کودکی، به شهر دیگری میرود و در آنجا بزرگ می‌شود. آیا جایی که در آن به دنیا آمده، وطن او محسوب می‌شود؟
- اگر کودکی را برای عمره مفرده محرم کردند، باید درطواف و سعی رعایت جا به جا نشدن و برنگشتن و ... را بکند، یا اگر دوید یا به عقب برگشت اشکال ندارد؟
- اگر کسی پیش از بلوغ به مکّه برود و حج به جا آورد، حجّ واجب او محسوب می‌شود؟
- منظور از مشقتی که به واسطه آن پیرمردها و پیرزنها یا دختران تازه به بلوغ رسیده، نمیتوانند روزه بگیرند، چیست؟
- دختری قبل از بلوغ توسط پدرش به عقد مردی در می آید ولی بعد از بلوغ حاضر به زندگی با او نیست، زیرا در جمعی وارد شده است که قائل به کفر شیعه هستند و ترس از ضرر جانی دارد. تکلیف او چیست؟
- شخصی با پسر بچه ای لواط کرده و بعداً با خواهر او ازدواج کرده است. بعد فهمیده بر او حرام بوده است ولی نمی داند لواط، قبل از بلوغ پسر بچه واقع شده یا بعد از بلوغ، حکم ازدواج این شخص چیست؟
- فرزندی که پدرش فوت کرده و هنوز به سن بلوغ نرسیده است، آیا میتواند قضای روزه پدر را بگیرد و آیا پدر او بریء الذمه می‌شود؟
- اگر موقع نماز، پدری با پسرش کار داشته باشد، وظیفه پسر چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی در کودکی چیزی را از کسی بردارد، بعد از اینکه بالغ شد، وظیفه او چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا اعتکاف کودک ممیز یعنی کودکی که هنوز به حد بلوغ نرسیده است ولی وظیفه خود را میشناسد صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] فردی در زمان کودکی و اوایل بلوغ، روزه خورده است، اکنون که بزرگ شده، نمی داند جاهل قاصر بوده تا کفاره واجب نباشد یا مقصّر بوده تا کفاره واجب باشد. وظیفه چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] به طور کلی آیا ما نسبت به کارهایی که در کودکی و قبل از بلوغ شرعی انجام داده¬ایم مسئولیم؟
- [سایر] آیا فرزندان خود را از کودکی مجبور به پذیرش دین اسلام کنیم و یا خود در سن بلوغ تصمیم بگیرند؟
- [آیت الله بهجت] آیا غسل شخصی که از کودکی دیوانه بوده و با همین حالت هم بالغ شده واجب است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] پدر کودکی در زندان است آیا جد پدری کودک وظیفه پرداخت نفقه نوه اش را دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کودکی برای دستشویی کردن رو به قبله یا پشت به قبله نشست وظیفه انسان چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] حدود ده سال پیش کودکی یک وسیله زیبا را که جلب توجه می کرد از مغازه ای برداشته و الآن که بزرگ شده می خواهد آن را جبران کند. البته هنوز هم آن وسیله هست ولی یکی از قسمتهایش گمشده، از طرفی احتمال می دهد صاحب مغازه عوض شده باشد. وظیفه چیست؟
- [آیت الله بهجت] وظیفه ام نسبت به قطعه طلایی که در زمان کودکی از دوستم برداشتم و بعد آن را صدقه دادم چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- چیزهایی که از اصل مال برداشته می‌شود نظیر قرض و مانند آن باید از آن چهار چیز هم به نسبت بردارند.
- اگر بعد از آنکه سر از سجده برداشت بفهمد که پیش از آرام گرفتن بدن ذکر را گفته یا پیش از آنکهذکر سجدهتمامشود سر برداشته، نمازشصحیح است.
- اگر بچّه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود باید روزه بگیرد و اگر بعد از اذان بالغ شود، روزه آن روز بر او واجب نیست.
- اگر به گمان اینکه بالغ نشده قصد حجّ استحبابی کند و بعد معلوم شود بالغ بوده، حجّ او کفایت از حجّ واجب می‌کند.
- بر ورثه واجب نیست از بلد، نایب بگیرند و از میقات، کفایت می‌کند حتّی اگر عقیده میّت اجتهاداً یا تقلیداً حجّ بلدی باشد، اگرچه سزاوار است از وطن نایب گرفته شود ولی اجرت بیشتر از میقات از وارث صغیر برداشته نمیشود ولی اگر میّت وصیّت به حجّ بلدی نموده باشد واجب است از بلد نایب گرفته شود و مازاد بر اجرت حجّ میقاتی از ثلث برداشته می‌شود.
- اگر موقعی که باید بدهی خود را بدهد، طلبکار مطالبه کند و او ندهد، طلبکار میتواند مالی را که گرو برداشته با اجازه حاکم شرع بفروشد و طلب خود را بردارد.
- وصی باید شیعه و بالغ و عاقل و مورد اطمینان باشد.
- اگر منی مرد را در رحم زنش وارد نمودند چه به وجه حلال یا حرام، و از آن، کودکی متولد شد، این کودک مال مرد و زن است و همه احکام فرزند را دارد.
- زن در تمام یا شکسته خواندن نماز تابع شوهر است، اگر وظیفه او تمام است وظیفه زن نیز تمام، و اگر وظیفه او شکسته است وظیفه زن نیز شکسته است، و همچنین است حکم هر کسی که تابع دیگری باشد مثل فرزندی که سرپرستی او با پدر اوست و پدر و مادری که سرپرستی آنها با فرزند آنهاست. ولی اگر مرد کثیرالسّفر است و تابع او کثیرالسّفر نیست، آن تابع باید به وظیفه خود عمل کند.
- بچّهای که رشید نشده شرعاً نمیتواند در مال خود تصرّف کند. امّا بچّهای که رشید باشد میتواند در مال خود تصرّف کند گرچه بالغ نشده باشد، ولی تا بالغ نشود مکلّف نیست یعنی عبادات بر او واجب نیست. و نشانه بالغ شدن یکی از سه چیز است: اوّل: روییدن موی درشت در بدن. دوّم: بیرون آمدن منی. سوّم: تمامشدن پانزدهسال قمری در مرد و تمام شدن نه سال قمری در زن.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اقرار به نسب، مانند اقرار به فرزند بودن برای کسی، با چند شرط پذیرفته می‌شود: اوّل: احتمال داده شود که اقرار کننده راست میگوید و تحقّق نسب، عادتا ممکن باشد.دوم: تحقّق نسب شرعا صحیح باشد.سوم: شخص دیگری مدّعی آن نباشد. چهارم:نسبت به کودکی باشد که در اختیار اوست و در صورت تحقّق این شرایط، نیازی به تصدیق کودک نیست و انکار او نیز پس از بلوغ مسموع نخواهد بود، ولی ادّعای فرزندی شخص بالغ در صورتی پذیرفته می‌شود که او هم تصدیق نماید.
- [آیت الله اردبیلی] محجوران چهار دسته هستند: اوّل: کودکی که هنوز بالغ نشده است. دوم: دیوانه. سوم: سفیه، یعنی کسی که در امور مالی نفع و ضرر خود را به خوبی تشخیص نمیدهد و دارایی خود را در امور بیهوده مصرف می‌کند، اگرچه حاکم شرع هم او را از تصرّف منع نکرده باشد. چهارم: ورشکستهای که حکم ورشکستگی او توسّط حاکم شرع صادر شده است.
- [آیت الله اردبیلی] غسل بچّه مسلمان، اگرچه از زنا باشد، واجب است و غسل، کفن و دفن کافر و اولاد او جایز نیست و کسی که از کودکی دیوانه بوده و به حال دیوانگی بالغ شده، چنانچه پدر و مادر او یا یکی از آنان مسلمان باشند، باید او را غسل داد و اگر هیچ کدام از آنان مسلمان نباشند، غسل دادن او جایز نیست.
- [آیت الله سیستانی] مقدار واجب کفن که در مسأله قبل گفته شد از اصل مال میّت برداشته می‌شود ، بلکه مقدار مستحب کفن در حدود متعارف و معمول با ملاحظه شأن میّت را هم می‌شود از اصل مال او برداشت اگر چه احتیاط مستحب آن است که بیشتر از مقدار واجب کفن را از سهم وارثی که بالغ نشده برندارند .
- [آیت الله خوئی] کسی که اشتباهاً پیش از امام سر از سجده برداشته هرگاه به سجده برگردد، و معلوم شود امام قبلًا سر برداشته است، نمازش صحیح است ولی اگر در هر دو سجده این اتفاق بیفتد، نماز باطل است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که اشتباها پیش از امام سر از سجده برداشته؛ هرگاه به سجده برگردد و معلوم شود امام قبلا سر برداشته است؛ نمازش صحیح است؛ ولی اگر در هر دو سجده این اتفاق بیفتد نمازش باطل است.
- [آیت الله سیستانی] کسی که اشتباهاً پیش از امام سر از سجده برداشته ، هرگاه به سجده برگردد و معلوم شود امام قبلاً سر برداشته است ، نمازش صحیح است . ولی اگر در هر دو سجده این اتفاق بیفتد ، نمازش بنابر احتیاط باطل است .
- [آیت الله اردبیلی] کسی که حجّ بر او واجب شده، چنانچه آثار مرگ در او ظاهر شود، باید وصیّت کند که به جای او حجّ بجا آورند و اگر از دنیا برود، مخارج حجّ به مقدار حجِّ از میقات، از اصل مال او برداشته می‌شود و اگر نایب گرفتن از میقات ممکن نباشد، همه مخارج از اصل مال او برداشته می‌شود؛ ولی اگر وصیّت کرده باشد که از یک سوم دارایی او بردارند، از یک سوم آن برداشته می‌شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر طلبکار چیزی را که گرو برداشته با اجازه بدهکار بفروشد، پول آن مثل خود مال گرو میباشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر طلبکار چیزی را که گرو برداشته با اجازه بدهکار بفروشد پول آن هم مثل خود مال، گرو می باشد.