حق الماره
: حقي است که به موجب آن، رهگذر هنگام عبور از کنار درختِ ميوه يا زراعت بتواند مجاناً و بدون اذن مالک از آن بخورد
مصرف میوه یا علفهایی مانند پونه که در کنار جوی آب رشد می کنند جایز است؟ و آیا در استفاده از حق المارة علم به رضایت مالک لازم است؟
بسمه تعالی: کلیه بهره برداری از میوه در داخل باغ محصور و یا غیر محصور که محل عبور نیست نیاز به اجازه مالک دارد و اما حق الماره یعنی بهره گیری از میوه درختی که در مسیر عمومی است اشکال ندارد . والله العالم
بسمه تعالی: کلیه بهره برداری از میوه در داخل باغ محصور و یا غیر محصور که محل عبور نیست نیاز به اجازه مالک دارد و اما حق الماره یعنی بهره گیری از میوه درختی که در مسیر عمومی است اشکال ندارد . والله العالم
عنوان سوال:
مصرف میوه یا علفهایی مانند پونه که در کنار جوی آب رشد می کنند جایز است؟ و آیا در استفاده از حق المارة علم به رضایت مالک لازم است؟
پاسخ:
بسمه تعالی: کلیه بهره برداری از میوه در داخل باغ محصور و یا غیر محصور که محل عبور نیست نیاز به اجازه مالک دارد و اما حق الماره یعنی بهره گیری از میوه درختی که در مسیر عمومی است اشکال ندارد . والله العالم
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] وضو گرفتن از چاه ها یا جوی هایی که در مزارع مردم وجود دارد، با عدم علم به رضایت صاحبان آن، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] مصرف میوه از باغ ها و مزارع، در چه صورت جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] در زمین مجهول المالکی یک منزل مسکونی بنا کرده ایم. آیا فروش زمین همراه با ساختمان موجود در آن با رضایت مشتری و علم او به اینکه مجهول المالک بوده و فروشنده، فقط مالک ساختمان آن است، جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] فردی قلمه، یا شاخه، یا ریشه ای از درخت غیر را غصب نموده، و در ملک خود می کارد. در صورتی که رشد کند و تبدیل به درخت شود، چه کسی مالک آن درخت و میوه اش می باشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی کنتور آب را دست کاری کرده شماره کنتور کمتر از میزان مصرف شده را نشان میدهد، با توجّه به این که علم داشته که این کار حرام است در این صورت وضو و غسل او چه حکمی دارد؟ و آیا جلب رضایت مسئولین لازم است؟
- [آیت الله خامنه ای] دامدارانی که اجازه چراندن حیوانات خود را دارند، آیا جایز است که وارد مزرعه های خصوصی کنار چراگاه شده تا خود و چهارپایان آنان از آب مزرعه، بدون رضایت مالک آن بنوشند؟
- [آیت الله بهجت] اشخاصی که به مسافرت می روند، در بین راه به مزارعی می رسند که آب جاری و حصاری هم در اطراف آب نیست آیا برای وضو گرفتن احراز رضایت مالک، شرط است یا گمان نداشتن به عدم رضایت کافی است؟
- [سایر] روستای ما دارای یک جوی آب است. در کنار آن، مسجد جامع قرار دارد و مردم بدون هماهنگی و کسب رضایت صاحب آب (آبیار آن موقع) اقدام به وضو برای نماز ظهر و عصر و مغرب و... می کنند، آیا وضوی آن‌ها صحیح است؟ اگر خیر؟ مردمی که همیشه با آن آب وضو گرفتند چه کنند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] قبرستانی در اثر جاده و فضای سبز از بین رفته و قبری کنار جوی آب پیدا شده و طوری است که موجب اهانت به او می شود آیا جایز است نبش باقیمانده قبر و بردن به قبرستان عمومی؟
- [آیت الله بهجت] اگر زنی در مقابل شیری که به فرزند دیگری می دهد پولی دریافت کند مالک آن پول می شود؟ آیا در این کار رضایت شوهر لازم است؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و مالک شدن گیرنده قرض ربایی و جواز تصرف او در آن محل تأمل است. ولی چنان چه قرض دهنده با علم به بطلان قرض و مالک نشدن سود راضی به تصرف قرض گیرنده باشد به طوری که رضایت او مبنی بر این معامله باطل نباشد تصرف قرض گیرنده در آن مال جایز است.
- [آیت الله جوادی آملی] .هر گاه داد و ستد، یکی از شرایط یادشده را نداشته باشد، باطل است و تصرّف در کالا یا بها بدون رضایت مالک , نیز رضایت صاحب حق متعلق به هر کدام از جنس و عوض , جایز نیست و تصرف با رضایت آن‌ها اشکال ندارد , بنابراین گرچه خرید و فروش کالای رهنی باطل است؛ ولی با رضایت صاحب کالا (راهن) و رضایت صاحبِ حقِ گرو (مرتهن) تصرف در آن جایز است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مالک و زارع صیغه خوانده باشند، بدون رضایت یکدیگر نمی توانند مزارعه را به هم بزنند و نیز اگر مالک به قصد مزارعه زمینی را به کسی واگذار کند، بعد از آن که او مشغول عمل شد، جایز نیست بدون رضایت یکدیگر معامله را به هم بزنند، بلکه قبل از آن نیز چنان چه در
- [آیت الله جوادی آملی] .اقامه نماز در زمین های بسیار وسیع مزرع یا مرتع که فعلاً زراعتی در آن نیست و هیچ ضرری از این راه به مِلک یا مالک نمی رسد، صحیح است , هرچند مالک آن ها راضی نباشد؛ ولی به جا آوردن نماز در زمینهایی که مزرع یا مرتع خصوصی است و دیوار و مانند آن ندارد، بدون علم به رضایت مالک آن‌ها، صحیح و با منع آن‌ها باطل است. شرط دوم
- [آیت الله بروجردی] اگر مالک و زارع صیغه خوانده باشند، بدون رضایت یکدیگر نمیتوانند مزارعه را به هم بزنند و نیز اگر مالک به قصد مزارعه زمین را به کسی واگذار کند، بعد از آن که او مشغول عمل شد، جایز نیست بدون رضایت یکدیگر معامله را به هم بزنند، ولی اگر در ضمن خواندن صیغه مزارعه شرط کرده باشند که هر دو یا یکی از آنان حق به هم زدن معامله را داشته باشند، میتوانند مطابق قراری که گذاشتهاند معامله را به هم بزنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مالک وزارع صیغه خوانده باشند، بدون رضایت یکدیگر نمیتوانند مزارعه را به هم بزنند و نیز اگر مالک به قصد مزارعه زمین را به کسی واگذار کند، جائز نیست بدون رضایت یکدیگر معامله را به هم بزنند، ولی اگر ضمن خواندن صیغه مزارعه شرط کرده باشند که هردو یا یکی از آنان حقّ به هم زدن معامله را داشته باشند، میتوانند طبق قراری که گذاشتهاند معامله را به هم بزنند.
- [آیت الله خوئی] اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد مساقات باطل است و میوه مال مالک می‌باشد و کسی که کار میکند نمیتواند مطالب اجرت نماید ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد، مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد. ولی اگر مقدار معمول بیشتر از مقدار قرارداد باشد دادن زیادی لازم نیست.
- [آیت الله مظاهری] تحقیقات روی حیوان در علم پزشکی یا جراحی و مانند اینها، اگر پیشرفت علم متوقف بر آن باشد اشکال ندارد، ولی تحقیقات روی انسان موقعی جایز است که علاوه بر رضایت او خطر جانی و روحی و جسمی برای او نداشته باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] صنعتگر یا مالک یا تاجری که در آمد او از مخارج سالش کمتر است ، می تواند برای کسری مخارجش زکوه بگیرد ، و لازم نیست ابزار کار یا ملک یا سرمایه خود را به مصرف مخارج برساند .
- [آیت الله وحید خراسانی] صنعت گر یا مالک یا تاجری که در امد او از مخارج سالش کمتر است می تواند برای کسری مخارجش زکات بگیرد و لازم نیست ابزار کار یا ملک یا سرمایه خود را به مصرف مخارج برساند