تعیین
تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.
ملاک تعیین(عقود معین) از(عقود نامعین) چیست؟
بسمه تعالی: عقودی که در عهد رسالت و عصر ائمه ی اطهار (علیهم السلام) رایج بوده، (عقود معیّنه) و عقودی که بعدها در میان عقلا رخ داده، (عقود غیر معیّنه) است. والله العالم
بسمه تعالی: عقودی که در عهد رسالت و عصر ائمه ی اطهار (علیهم السلام) رایج بوده، (عقود معیّنه) و عقودی که بعدها در میان عقلا رخ داده، (عقود غیر معیّنه) است. والله العالم
عنوان سوال:
ملاک تعیین(عقود معین) از(عقود نامعین) چیست؟
پاسخ:
بسمه تعالی: عقودی که در عهد رسالت و عصر ائمه ی اطهار (علیهم السلام) رایج بوده، (عقود معیّنه) و عقودی که بعدها در میان عقلا رخ داده، (عقود غیر معیّنه) است. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- سرقفلی مغازه تجاری در معرض فروش است و حق اولویت در خرید این سرقفلی با صاحب زمین مغازه است ملاک در تعیین نرخ سرقفلی بر چه مبنااست؟
- اصل در عقود چیست؟ لزوم است یا جواز؟
- آیا تقسیم عقود به (تملیکی) و(عهدی)، صحیح است؟
- در قبال فروش زمینی 4 پلاک معین به عنوان ثمن تعیین می شود ولی پس از معامله مشخص می شود که خریدار مالک 2 پلاک نمی باشد آیا معامله مذکور باطل است؟
- ملاک در عدالتِ شاهد چیست؟
- آیا در مسافت شرعی، ملاک 8 فرسخ شرعی است یا یک روز راه پیمودن چنانکه در برخی روایات آمده است؟
- اگر وصی بمیرد، آیا حاکم می تواند وصی دیگری تعیین کند؟ و اگر وارث به تعیین وصی راضی نباشد، وظیفه چیست؟
- اگر طرفین معامله متعهد شوند که هر کدام یک نفر کارشناس را جهت تعیین قیمت زمین معیّن کنند و فروشنده دستمزد کارشناس را بپردازد و امتیاز برق را هم بگیرد و فروشنده با تحمّل خسارت، تمام این امور را انجام دهد، آیا خریدار می تواند معامله را فسخ کند؟
- شخصی ملکی را به قیمت معین فروخته مشروط به این که ثمن در هنگام تنظیم سند پرداخت شود ولی در زمان تعیین شده برای تنظیم سند ثمن معامله پرداخت نمی شود و فروشنده نیز فسخ معامله را از حاکم تقاضا می کند آیا حاکم می تواند معامله را فسخ نکرده و زمان پرداخت ثمن را به تاًخیر بیاندازد؟
- اگر چنانچه شاهد نتواند حمد و سوره خود را صحیح بخواند آیا این ملاک فسق شاهد می باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] میزان نفقه با توجّه به وضعیت زن تعیین میشود یا رعایت حال شوهر معیار و ملاک است و آیا زن مالک نفقه میشود یا فقط حقّ انتفاع دارد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] ملاک در تعیین مسجد جامع چیست؟ آیا ممکن است تعداد مساجد یک شهر یا روستا متعدّد باشد؟ آیا مساجد جامع، ممکن است به هم خیلی نزدیک باشند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] استخوان کف دست و کف پا دیه معیّن دارد، یا باید ارش تعیین نمود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] استخوان کف دست و کف پا دیه معیّن دارد، یا باید ارش تعیین نمود؟
- [سایر] آیا می توان در مسائل مورد اختلاف، به جای تقلید از یک شخص معین، رأی اکثریت فقیهان را ملاک عمل قرار داد؟
- [سایر] آیا میتوان در مسائل مورد اختلاف، به جای تقلید از یک شخص معین، رأی اکثریت فقیهان را ملاک عمل قرار داد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در مهریّهای که بر ذمّه مرد هست تفاوتی بوجود آمده باشد، آیا ملاک مقدار معیّن حین العقد است یا ارزش به پول رایج؟
- [سایر] اگر تعدادی از اهل خبره، خبرگان را برای تعیین رهبر معین کنند و مردم مداخلهای نداشته باشند، چه اشکالی دارد؟
- [سایر] ملاک برای تعیین (تأخیر) در تحویل مبلغ خمس به متولی آن چه چیزی است؟ به عبارت دیگر، آیا ملاک زمان تحویل، روز است، ساعت است یا ... مثلاً اگر، یک روز در تحویل مبلغ خمس تأخیر شود، تصرف در مال حرام میباشد؟ در عرف جامعه کنونی، معمولاً تأخیر در حد چند روز در پرداخت قرض پذیرفته است؟
- [آیت الله سیستانی] منظور از عقود شرعی چه عقودی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر میّت برای غسل و کفن و دفن و نماز خود غیر از ولی، کس دیگری را معین کند، تعیین میّت نافذ است.
- اگر کسی دو نفر را وصی کند، چنانچه یکی از آن دو بمیرد، یا دیوانه، یا کافر شود، هر گاه هر یک به طور مستقل وصی بوده تعیین جانشین لازم نیست والا حاکم شرع یک نفر دیگر را به جای او معین می کند و اگر هر دو بمیرند، یا دیوانه، یا کافر شوند، حاکم شرع دو نفر دیگر را معین می کند.
- اگر در قرض شرط کنند که در وقت معین آن را بپردازند پیش از رسیدن آن وقت، لازم نیست طلبکار قبول کند ولی اگر تعیین وقت فقط برای همراهی با بدهکار باشد چنانچه پیش از آن وقت هم قرض را بدهند باید قبول نماید.
- اگر دو نفر بخواهند با هم شرکت کنند، چنانچه هر کدام مقداری از مال خود را با مال دیگری به طوری مخلوط کند که از یکدیگر تشخیص داده نشود شرکت حاصل می شود و نیازی به صیغه عربی و غیره نیست ولی برای تعیین حدود کار و شرائط، باید به طور زبانی و یا کتبی تعیین شود.
- اگر دو نفر بخواهند با هم شرکت کنند، چنانچه هر کدام مقداری از مال خود را با مال دیگری به طوری مخلوط کند که از یکدیگر تشخیص داده نشود شرکت حاصل می شود و نیازی به صیغه عربی و غیره نیست ولی برای تعیین حدود کار و شرائط، باید به طور زبانی و یا کتبی تعیین شود.
- مزارعه چند شرط دارد: 1 صاحب زمین و زارع هر دو مکلف و عاقل باشند و با قصد و اختیار خود مزارعه را انجام دهند و سفیه و یا به حکم حاکم شرع ممنوع المعامله نباشند. 2 همه حاصل زمین به یکی اختصاص داده نشود. 3 سهم هر کدام به طور مشاع باشد مثل نصف یا ثلث حاصل و مانند اینها پس اگر قرار دهند حاصل یک قطعه مال یکی و قطعه دیگر مال دیگری صحیح نیست و نیز باید تعیین شده باشد و اگر مالک بگوید در این زمین زراعت کن و هر چه می خواهی به من بده صحیح نیست. 4 مدتی را که باید زمین در اختیار زارع باشد معین کنند و باید مدت به قدری باشد که در آن مدت به دست آمدن حاصل ممکن باشد. 5 زمین قابل زراعت باشد و اگر زراعت در آن ممکن نباشد، اما بتوانند کاری کنند که زراعت ممکن شود، مزارعه صحیح است. 6 اگر در محلی هستند که مثلاً یکنوع زراعت می کنند چنانچه اسم هم نبرند همان زراعت معین می شود و اگر چند نوع زراعت می کنند باید زراعتی را که می خواهد انجام دهد معین نمایند مگر آنکه معمولی داشته باشد که به همان نحو باید عمل شود. 7 مالک، زمین را معین کند، پس کسی که چند قطعه زمین دارد و با هم تفاوت دارند، اگر به زارع بگوید در یکی از این زمین ها زراعت کن و آن را معین نکند مزارعه باطل است. 8 خرجی را که هر کدام آنان باید بکنند معین نمایند ولی اگر خرجی را که هر کدام باید بکنند معلوم باشد، لازم نیست آن را معین نمایند.
- اگر مالی را که قرار می گذارد بدهد معین کند مثلاً بگوید هر کس اتومبیل مرا پیدا کند، این گندم را به او می دهم، لازم نیست بگوید آن گندم مال کجاست و قیمت آن چیست. ولی اگر مال را معین نکند مثلاً بگوید کسی که اتومبیل مرا پیدا کند ده من گندم به او می دهم; احتیاط آن است که خصوصیات آن را معین نماید.
- چوب یا چیز دیگری را که برای معین کردن ظهر به زمین فرو می برند شاخص گویند.
- هرگاه یکی از دو نفر برای خود حق فسخی در اثنا معین کند می تواند معامله را به هم بزند.
- اگر ملکی را برای وقف معین کند و پیش از خواندن صیغه وقف پشیمان شود; یا بمیرد; وقف درست نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در بیمه علاوه بر شرایطی از قبیل بلوغ و عقل و اختیار و غیر آن‌ها که در سایر عقود لازم است، چند شرط معتبر است: اوّل: تعیین موضوع بیمه که شخص، مغازه، کشتی، اتومبیل یا هواپیما است. دوم: تعیین دو طرف عقد که اشخاص یا مؤسسات یا شرکتها یا دولت هستند. سوم: تعیین مبلغی که باید بپردازند.چهارم: تعیین اقساطی که باید آن را بپردازند و تعیین زمان اقساط.پنجم: تعیین زمان شروع و پایان بیمه که مثلاً از اوّل فلان ماه یا سال تا چند ماه یا چند سال است.ششم: تعیین خطرهایی که موجب خسارت میشوند مثل حریق، غرق، سرقت، وفات یا بیماری و میتوان کلّیّه آفاتی را که موجب خسارت میشوند، قرارداد کرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 12 چنانچه رعایت عقود شرعیه را بنمایند یا اینکه وکالت مطلقه به مسؤولین بانک داده شود که رعایت این عقود را بنمایند حلال است.
- [آیت الله جوادی آملی] .نمازگزار باید نمازی را که می خواهد اقامه نماید , معیّن کند . اگر آن نماز , معیّن است؛ مانند نماز مغرب کسی که نماز مغرب قضا به عهده ندارد، در این صورت قصد نماز مغرب کافی است و تعیین ادا یا قضا لازم نیست; همچنین کسی که مثلاً نماز مغرب قضا به عهده دارد, ولی فقط درصدد انجام دادن نماز اداست, تعیین ادا یا قضا لازم نیست و اگر آن نماز مشترک بین واجب و مستحب , نیز بین ادا و قضاست و هر دو طرف اشتراک می تواند مقصود نمازگزار باشد, در این صورت, باید نمازی را که میخواهد اقامه نماید, معیّن کند, هرچند به اجمال باشد و بدون تعیین، نماز باطل است.
- [امام خمینی] در بیمه علاوه بر شرایطی که در سایر عقود است از قبیل بلوغ و عقل و اختیار و غیر آن‌ها، چند شرط معتبر است. 1- تعیین مورد بیمه که فلان شخص است یا فلان مغازه است یا فلان کشتی یا اتومبیل یا هواپیما است. 2- تعیین دو طرف عقد که اشخاص هستند، یا مؤسسات، یا شرکتها یا دولت. 3- تعیین مبلغی که باید بپردازند. 4- تعیین اقساطی که باید آن را بپردازند، و تعیین زمان اقساط. 5- تعیین زمان بیمه که از اول فلان ماه یا سال تا چند ماه یا چند سال. 6- تعیین خطرهایی که موجب خسارت میشود، مثل حریق یا غرق یا سرقت یا وفات یا مرض، و میتوان کلیه آفاتی را که موجب خسارت میشود، قرار دهند.
- [آیت الله مظاهری] صلح از عقود لازم است یعنی بدون رضایت یکدیگر نمیتوانند صلح را به هم بزنند.
- [آیت الله مظاهری] اجاره از عقود لازم است، یعنی بدون رضایت یکدیگر نمیتوانند اجاره را به هم بزنند.
- [آیت الله مظاهری] طرفین بیمه باید رشید باشند و بتوانند در مال خود تصرّف کنند و قرارداد از روی اراده و اختیار انجام شود و باید مجهول نباشد و تمام خصوصیّات را معیّن کنند، مثلاً تعیین کنند مورد بیمه را یا اقساطی که بیمه کننده باید بپردازد و همچنین تعیین کنند خطرهایی که موجب خسارت میشود و تعیین کنند قیمت چیزی که بیمه شده است و مانند آن.
- [آیت الله مظاهری] اگر ملکی را وقف کند که عایدی آن خرج چند چیز شود، در صورتی که نداند که برای هر یک چه مقدار معیّن شده، باید با اذن حاکم شرع تعیین مقدار شود.
- [آیت الله اردبیلی] بعید نیست که (شرکت) عقد لازم باشد؛ بنابراین اگر بعضی از شریکها بخواهند شرکت را پیش از مدّت تعیین شده به هم بزنند، نمیتوانند، مگر این که وقت معیّن فرا رسیده باشد.
- [آیت الله اردبیلی] لازم نیست در قرارداد بیمه میزان خسارت تعیین شود؛ پس اگر قرار بگذارند که هر مقدار خسارت وارد شد جبران کنند، صحیح است، ولی در عقد بیمه باید تعهدات طرفین عرفا معلوم و معین باشد.