تعزیر
در اسلام به منظور جلوگیری از جرایمی غیر از زنا و لواحق آن، سرقت، شرابخواری و... مجازاتهایی مقرر گردیده است که در فقه از آن به «تعزیرات» یاد می‌شود.
اگر دو نفر به یکدیگر توهین کنند، فرد اول که ابتدائاً دیگری را مورد توهین قرار داده مجرم است و یا فرد دوم نیز که در پاسخ به فرد اول توهین نموده نیز مجرم و قابل تعزیر است؟
بسمه تعالی: آن کس که آغاز به سب کند او تعزیر می شود نه فرد دیگر هر چند متقابلاً او را سب بکند ولی بهتر است فرد دوم زبان خود را آلوده نکند. والله العالم
بسمه تعالی: آن کس که آغاز به سب کند او تعزیر می شود نه فرد دیگر هر چند متقابلاً او را سب بکند ولی بهتر است فرد دوم زبان خود را آلوده نکند. والله العالم
عنوان سوال:
اگر دو نفر به یکدیگر توهین کنند، فرد اول که ابتدائاً دیگری را مورد توهین قرار داده مجرم است و یا فرد دوم نیز که در پاسخ به فرد اول توهین نموده نیز مجرم و قابل تعزیر است؟
پاسخ:
بسمه تعالی: آن کس که آغاز به سب کند او تعزیر می شود نه فرد دیگر هر چند متقابلاً او را سب بکند ولی بهتر است فرد دوم زبان خود را آلوده نکند. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر دو نفر تحت یک روانداز بدون لباس جمع شوند اگر چه بدون شهوت باشد موجب تعزیر تا 99 ضربه است؟
- در صورتی که فرد مسیحی یک نفر مسیحی را بکشد آیا قصاص می شود؟
- قسمتی از املاک موروثی اینجانب که به صورت باغ بوده دراختیار دو نفر کشاورز قرار گرفته و نیمی از درآمد متعلق به کشاورز و نیم دیگر متعلق به مالک تقسیم می گردد اکنون یکی از کشاورزان فوت نموده وارث وی تقاضای حق ریشه نموده است آیا چنین حقی را دارند؟
- اگر از فرد غیر معینی از جمعی که حدود بیست نفر هستند غیبتی شود، آیا حرام است؟
- شخصی خانه اش را وقف عزاداری ائمه اطهار(علیهم السلام) نموده است و متولّی مخصوص نیز تعیین کرده است پس از چند سال متولی را عزل و فرد دیگر را تعیین نموده است آیا حق عزل برای او باقی است؟
- شخصی دو نفر را وصی خود در املاک نموده که ثلث آن را به مصرف خیرات برسانند اکنون یکی از آن دو فوت نموده آیا اولاد وصی می تواند کار پدر خود را به عهده بگیرد؟
- شخصی خانه ای را بر اولاد ذکور خود، نسل به نسل، وقف نموده و تولیت آن را به اتقی و ارشد اولاد ذکور خود نسلاً بعد نسل قرار داده است و در حال حاضر از اولاد ذکور در طبقه ی دوم فقط یک نفر در قید حیات می باشد. آیا تولیت، منحصر به همین فرد می باشد؟ 2. در فرض فوق، آیا تسویه بین اولاد از نسل های مقدّم ومؤخر اِعمال می شود یا تسویه بین افراد یک نسل مورد نظر است؟ 3. در صورتی که از متولی خیانتی ثابت شود، آیا عزل می شود؟
- اگر فرد متهم به جنایات یا گناهانی که موجب حد است نزد غیر حاکم اقرار کند آیا اقرار او می تواند مستند صدور رأی قرار بگیرد؟
- اگر کسی با فردی که از فرقه بهائی است ازدواج نموده باشد و لکن آن فرد منحرف توبه نماید آیا می تواند زندگی مشترک را ادامه دهد؟ و نیز اگر فرد منحرف مدعی ندامت و عدول از آن فرقه باشد آیا ادعای وی پذیرفته است؟
- آیا می توان کسی که به بیماری دمانس عروقی، آلزایمر که به تدریج پیشرفت نموده و فرد توانایی به خاطر آوردن را از دست می دهد را محجور دانسته و تمامی معاملات وی را باطل دانست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر یک فرد چند نفر را وکیل قرار دهد چه حکمی دارد؟
- [سایر] دختر عموی من به غیر از همسرش با فرد دیگری ارتباط حرامی (نامشروع) برقرار نموده است. می خواهم بدانم آیا من به عنوان یک فرد مسلمان وظیفه دارم که والدین وی را در جریان این ارتباط نامشروع قرار دهم؟
- [سایر] چرا اسلام دستور نداده وقتی یک متجاوز به عنف دستگیر می‌شود، مسببین انحراف او هم مجازات شوند؟ مثلاً ممکن است ده نفر به او فیلم زننده نشان داده باشند، یا ده نفر به او مشروب تعارف کرده باشند. بالاخره اینها باعث پدیدار شدن جرمهای بعدی از طرف مجرم شدهاند و حداقل میبایست به اندازه بیست درصد مجرم اصلی کیفر ببینند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه فردی مورد ایراد ضرب سیلی و مانند آن، (از قبیل انداختن به زمین، هُل دادن، دست به یقه شدن) با لحاظ سوء نیّت و عنصر معنوی جرم قرار گیرد، ولی آثاری از قبیل جراحت، سرخی، کبودی، سیاهی، یا زوال منافعی که موجب دیه یا ارش باشد مشهود نباشد، لطفاً بفرمایید: الف) آیا مورد از مصادیق توهین و اهانت است؟ ب) آیا در توهین و اهانت علنی بودن، شرط تحقّق آن است، یا در خلوت نیز ممکن است؟ ج آیا مصادیق توهین عملی نسبت به اشخاص یا محل خاص و عرف سنجیده می شود؟ و در صورت مثبت بودن، تعزیر دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] چند نفر با هم در مورد کسی صحبت میکنند ولی قصد توهین به او را ندارند آیا غیبت محسوب می‌شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] مغازهای است که سرقفلی آن را مالک مشترکاً به دو نفر واگذار نموده و در برگه قرار داد قید نموده (مستأجرین بدون اجازه مالک حقّ انتقال به غیر را ندارند.)
- [سایر] آیا جواب سلام ندادن، گناهان فرد سلام گوینده را به فردی که پاسخ نداده منتقل میکند؟
- [آیت الله بروجردی] یک نفر زن شش دانگ خانه خود را به شش نفر ورثه - که سه پسر و دو دختر و شوهر باشند - به هر کدام یک دانگ مساوی بدون تفاوت واگذار نموده، ولی منافع آن خانه را تا ده سال برای خود قرار داده و بعد از دو سال وفات نموده، آیا منافع بقیه مدّت باید به نحوی که خود خانه را واگذار نموده تقسیم شود یا کما فرض اللَّه؟
- [آیت الله نوری همدانی] دو نفر به طور همزمان با سلاح گرم به سوی یک فرد آتش گشوده و شخص به قتل رسیده است، در حالی که معلوم نیست فرد، به خاطر تیر کدام یک کشته شده، چون تیر زیادی به وی اصابت نموده، حال دقیقاً معلوم نیست که آیا اصلاً تیر هر دو نفر به وی خورده است، یا اینکه تیرهای شلیک شده از سوی یکی از دو نفر فقط به وی اصابت نموده است و خود متهمان نیز اظهار میدارند نمیدانیم تیر هر دوی ما خورده یا تیر یکی از ما دو نفر، حال تکلیف دادگاه در این رابطه چیست؟ آیا میتوان به قرعه قایل شد؟ یا قصاص را باید از هر دو نفر ساقط دانسته، به دیه متوسل گردید؟ یا این که راه دیگری وجود دارد ضمناً اولیای مقتول از هر دو نفر شاکی هستند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] یک نفر به عنوان عضو شرکتی در قبال اخذ حقوق، کارهای شرکت را انجام می داده، ولی چون خودش کارمند دولت بوده، فرد دیگری را به جای خود جهت پیگیری کارهای شرکت معیّن کرده است. همین فرد چند ماه کار کرده و شرکت همانند دیگر کارگران خود، حقوق او را پرداخته است; ولی فرد مزبور مبلغ هنگفتی را به خاطر جابه جایی از شرکت مطالبه نموده است. آیا این مطالبه را باید خودش از حقوق خودش بپردازد، یا باید از شرکت بگیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر قرار بگذارند که همه استفاده را یک نفر ببرد، و یا قرار بگذارند که تمام ضرر یا بیشتر آن را یکی از آنان بدهد شرکت آنان باطل است.
- اگر چند نفر در مزدی که از کار خودشان می گیرند با یکدیگر شرکت کنند، مثل دو کارگر که قرار می گذارند هر قدر مزد گرفتند با هم قسمت کنند شرکت آنان صحیح نیست.
- اگر چند نفر در مزدی که از کار خودشان می گیرند با یکدیگر شرکت کنند، مثل دو کارگر که قرار می گذارند هر قدر مزد گرفتند با هم قسمت کنند شرکت آنان صحیح نیست.
- اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند، با رضایت یکدیگر می توانند صلح را به هم بزنند. و نیز اگر در ضمن مصالحه برای هر دو، یا یکی از آنان، حق به هم زدن مصالحه را قرار داده باشند، کسی که آن حق را دارد می تواند صلح را به هم بزند.
- اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند، با رضایت یکدیگر می توانند صلح را به هم بزنند. و نیز اگر در ضمن مصالحه برای هر دو، یا یکی از آنان، حق به هم زدن مصالحه را قرار داده باشند، کسی که آن حق را دارد می تواند صلح را به هم بزند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] 42 تعزیر منحصر به شلاق زدن نیست، بلکه جریمه های مالی و زندان و حتی معرفی خطا کار در وسایل ارتباط جمعی و یا انواع مختلف توبیخ را نیز شامل می شود (البته انتخاب هر یک از این امور بسته به نظر حاکم شرع و چگونگی جرم و خصوصیات مجرم و سایر امور مربوطه است).
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی دو نفر را وصی قرار دهد که مشترکاً کارها را انجام دهند، چنانچه یکی از آن دو بمیرد یا دیوانه یا کافر شود حاکم شرع یک فرد دیگر را به جای او معین می کند و اگر هر دو چنین شوند حاکم شرع دو نفر دیگر را معین می کند.
- [آیت الله اردبیلی] آزار رساندن به مؤمن، به هر شکل که باشد و نیز توهین و تضعیف و هتک حُرمت او حرام است و در بعضی از روایات حرمت (مؤمن) از حرمت (کعبه) بالاتر شمرده شده و اذیّت و آزار او در ردیف محاربه با خداوند قرار گرفته است(1)؛ بنابر این بر همگان لازم است که حرمت یکدیگر را نگاه داشته از توهین و هتک و تمسخر و ستم به دیگران شدیدا بپرهیزند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر چند نفر با هم قرارداد کنند که در مزدی که می گیرند شریک باشند، مثلاً چند نفر دلال قرار بگذارند که هر قدر درآمد پیدا کردند با هم قسمت کنند، شرکت آن‌ها صحیح نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر قرار بگذارند که (به خاطر ارفاق یا علّت دیگر) همه استفاده را یک نفر ببرد یا تمام ضرر یا بیشتر آن را یکی از آنان بدهد شرکت و قرار داد هر دو صحیح است.
- [امام خمینی] اگر قرار بگذارند که همه استفاده را یک نفر ببرد، صحیح نیست،ولی اگر قرار بگذارند که تمام ضرر یا بیشتر آن را یکی از آنان بدهد، شرکت و قرارداد هر دو صحیح است.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی دو نفر را وصی قرار دهد، چنانچه یکی از آن دو بمیرد، یا دیوانه، یا کافر شود، حاکم شرع یک نفر را به جای او معین میکند، در صورتی که وصیتکننده، بودن هر دو را شرط کرده باشد؛ و اگر هر دو بمیرند، یا دیوانه، یا کافر شوند، حاکم شرع دو نفر دیگر را معین میکند. ولی اگر یک نفر بتواند وصیت را عملی کند، معین کردن نفر دوم، لازم نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر قرار بگذارند که همه سود را یک نفر ببرد ، یا تمام ضرر از یکی از آنان باشد ، صحت شرکت محل اشکال است .
- [آیت الله بروجردی] اگر قرار بگذارند که همهی استفاده را یک نفر ببرد، یا تمام ضرر، یا بیشتر آن را یکی از آنان بدهد، شرکت باطل است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر چند نفر در مزدی که از کار خودشان میگیرند بایکدیگر شرکت کنند، مثل دلاکها که قرار میگذارند هرقدر مزد گرفتند باهم قسمت کنند، شرکت آنان صحیح نیست.