فی سبیل الله
فی سَبیلِ اللَّه یعنی هر کاری که راه خدا برای خدا انجام شود.
چه مقدار زکات را می توان "فی سبیل اللّه " مصرف کرد؟
هر مقداری که مورد نیاز آن باشد؛ به شرط این که بنابر احوط منبع مالی دیگری برای وصول به آن نباشد.
هر مقداری که مورد نیاز آن باشد؛ به شرط این که بنابر احوط منبع مالی دیگری برای وصول به آن نباشد.
پاسخ:
هر مقداری که مورد نیاز آن باشد؛ به شرط این که بنابر احوط منبع مالی دیگری برای وصول به آن نباشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نظر به این که کمبود فضاهای آموزشی در اکثر نقاط کشور از مشکلات عمده ی دولت و ملّت به حساب می آید و با عنایت به این که یکی از موارد مصرف زکات "فی سبیل اللّه " می باشد، مستدعی است نظر مبارک را در خصوص تخصیص این مورد از زکات به امر مقدّس مدرسه سازی مرقوم فرمایید؟
- آیا می توان مال زکاتی را فروخت و سپس به مقدار زکات از پول آن جدا کرده و پرداخت نمود؟
- آیا پولی که بابت وجوه شرعیه مانند زکات اموال و فطره ، جدا و تعیین شده را می توان مصرف نمود و یا با پول دیگر تعویض نمود؟
- آیا پول هایی را که از محل زکات فطره جمع آوری شده است، می توان بعد از گذشت مدتی مانند چند ماه به مصرف رساند؟
- آیا وجوهات شرعی مانند خمس و زکات را می توان در مواردی مانند کمک به سیل زدگان و زلزله زدگان مصرف کرد؟
- آیا می توان با فرقه هایی هم چون وهابیّت، بهاییّت و... معاشرت کرد تا در طولانی مدت آن ها را ارشاد نمود؟
- آیا زکات فطره را می توان به کسانی که از طرف کمیته ی امداد امام خمینی رحمه اللّه در زمان برپایی نماز عید مشغول جمع آوری فطریه هستند پرداخت نمود یا این که باید خودمان به دست فقیر برسانیم؟
- آیا پول هایی که مردم برای امام زمان عجّل اللّه تعالی فرجه الشّریف و یا به عنوان بیمه ی امام زمان علیه السّلام پرداخت می نمایند، می توان در برگزاری مسابقات فرهنگی اعتقادی، جهت ترویج فرهنگ مهدویت مصرف نمود؟
- کشاورزی تا کنون زکات گندم یا جو را پرداخت نکرده است. لذا باید مقدار زیادی زکات بدهد. اما پرداخت همه ی آن ها برای او ممکن نیست، آیا جایز است کمتر از مقدار یقینی و آن حدّ که در توان دارد بپردازد؟
- برخی از اجناس هم چون چای، قند یا.... که در مجالس مسجد اضافه می آید و در طولانی مدّت فاسد می شود، آیا می توان آن ها را فروخت و خرج مسجد نمود، یا می توان مقداری از آن را به صورت قرض مصرف نمود و در صورت نیاز به همان مقدار پس داد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا مردم میتوانند پول مبلّغ را از باب زکات چون فقیر است و یا فی سبیل الّله به او بدهند؟
- [سایر] این حدیث از کیست و توضیح دهید: (الشاخص فی طلب العلم، کالمجاهد فی سبیل الله)؟
- [سایر] چه نوع انتظاری برترین عبادت و مصداق کامل جهاد فی سبیل الله است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در رساله عملیّه فرمودهاید: اگر پسر به کتابهای علمی دینی محتاج باشد، پدر میتواند به او زکات دهد، حال آیا میتواند از سهم فی سبیل الّله به پسر زکات بدهد و اگر از زکات به پسر داد و پسر به جای آن که کتاب بخرد بدهکاریهای خود را داد، آیا جایز است؟
- [آیت الله سیستانی] آیا فطریه ماه رمضان را می توان به مصرف آسایشگاه بیماران روانی (امین آباد تهران) رساند؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان زکات اموال را در مورد ساخت مسجد و یا تزویج فرزند و تحصیل مصرف نمود؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان زکات فطره را در بهسازی مساجد و مسائل بهداشتی شهر و روستا مصرف نمود؟
- [آیت الله خامنه ای] تراشیدن سبیل چه حکمی دارد؟ و آیا می توان آن را خیلی بلند کرد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] مع تاخیر الذبح الی الیوم الحادی عشر او الثانی عشر و الخلاصه الی اخر ایام التشریق او ما قبل الاخر فهل فی سبیل الی التحلل فی الاحرام یوم العید او لیله الحادی عشر او یوم الحادی عشر
- [سایر] «سبیل الله» که از القاب امام زمان (عج) است، به چه معناست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر پیش از دادن زکات،از انگور، خرما، جو و گندمی که زکات آنها واجب شده، خود و افراد تحت تکفّل او بخورند، یا مثلاً به فقیر بدهد، باید زکات مقداری را که مصرف شده بدهد.
- اگر کسی وصیّت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را، که در مسئله ?92 گفته شد، از ثلث مال او بردارند، یا وصیّت کرده باشد که ثلث مال را به مصرف خود او برسانند، ولی مصرف آن را معیّن نکرده باشد یا فقط مصرف مقداری از آن را معین کرده باشد، میتوانند مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند.
- اگر طفل یا دیوانهای از شیعه فقیر باشد، انسان میتواند به ولیّ او زکات بدهد که به مصرف او برساند.
- اگر به ولیّ طفل و دیوانه دسترسی ندارد، میتواند خودش یا بهوسیله فردی امین زکات را به مصرف طفل یا دیوانه برساند؛ و باید موقعی که زکات را به مصرف آنان میرساند، نیت زکات کند. و اگر طفل ممیز است و اطمینان دارد که در همان مواردی صرف میکند که ولیّ او صرف میکرد، میتوان به خود طفل نیز داد و همچنین به سفیه، با اطلاع ولیّ او، میتوان زکات داد.
- اگر در شهرِ زکاتدهنده مستحقی نباشد و نتواند زکات را به مصرف دیگری که برای آن معین شده برساند، چنانچه امید نداشته باشد که بعداً مستحق پیدا کند، باید زکات را به شهر دیگر ببرد و به مصرف زکات برساند، و مخارج بردن به شهر دیگر به عهده او نیست؛ گرچه احتیاط مستحب در این است که خودش مخارج را بپردازد و اگر زکات تلف شود ضامن نیست.
- سیّد نمیتواند از غیر سیّد زکات بگیرد، ولی اگر خمس و سایر وجوهات کفایت مخارج او را نکند و ناچار به گرفتن زکات باشد، میتواند از غیر سیّد زکات بگیرد، ولی احتیاط واجب آن است که اگر ممکن باشد فقط به مقداری که برای مخارج سالانهاش ضروری باشد بگیرد و اگر در اثنای سال از زکات بینیاز شد آن را عودت یا با اذن زکاتدهنده به مصرف مستحقین زکات برساند و خودش از خمس استفاده کند.
- کسی که زکات را جمعآوری میکند میتواند در زمانی که معلوم باشد میوه از آفات محفوظ خواهد ماند، با رضایت مالک مقدار زکات را تخمین بزند تا مالک بتواند در نصاب تصرف کند.
- همانطور که سابقاً گفته شد زکات طلا و نقره در صورتی واجب میشود که انسان یازده ماه مالک مقدار نصاب باشد و اگر در بین یازده ماه، طلا و نقره او از نصاب اول کمتر شود، زکات بر او واجب نیست.
- اگر بعد از آنکه زکات گندم، جو، خرما و انگور واجب شد مالک آن بمیرد، باید مقدار زکات را از مال او بدهند؛ ولی اگر پیش از واجب شدن زکات بمیرد، هر یک از ورثه که سهم او به اندازه نصاب است، باید زکات سهم خود را بدهد.
- اگر درخت خرما یا انگور در یک سال دو مرتبه میوه دهد، چنانچه روی هم به مقدار نصاب باشد، بنابر اظهر زکات آن واجب است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] کسی که مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نکند می تواند برای معاش خود کسب کند، چنانچه تحصیل آن علم، واجب یا مستحب باشد می شود از سهم (فی سبیل الله) به او زکات داد. زکات فطره;
- [آیت الله سبحانی] فقیر می تواند از سهم (سبیل الله) برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها زکات بگیرد، حتّی اگر به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد، باز می تواند برای زیارت و مانند آن از سهم سبیل الله زکات بگیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فقیر می تواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها زکات بگیرد، ولی اگر به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد، برای زیارت و مانند آن نمی تواند زکات بگیرد ولی از سهم سبیل الله مانعی ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان میتواند برای رفتن به حجّ خانه خدا و زیارت، از سهم سبیل اللَّه زکات بگیرد؛ اگر چه فقیر نباشد یا این که به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد.
- [آیت الله مظاهری] انسان میتواند برای رفتن به حجّ و زیارت و مانند اینها از سهم سبیل اللَّه زکات بگیرد، گرچه فقیر نباشد یا اینکه به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد.
- [آیت الله سبحانی] کسی که زکات می گیرد باید شیعه دوازده امامی باشد و اگر با حجت شرعی، شیعه بودن کسی ثابت و به او زکات بدهد، و زکات تلف شود بعد معلوم شود شیعه نبوده لازم نیست دوباره زکات بدهد. و در عین حال در صورتی که مصلحت شرعی ایجاب کند می توان از سهم (سبیل الله) به غیر شیعه امامی زکات داد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . فقیر می تواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها زکات بگیرد ولی اگر به مقدار خرج سالش زکات گرفته باشد، برای زیارت و مانند آن نمی تواند از سهم فقرا زکات بگیرد ولی از سهم سبیل الله مانعی ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] انسان می تواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها از سهم سبیل الله زکات بگیرد اگر چه فقیر نباشد یا این که فقیر باشد و به مقدار مخارج سالش زکات گرفته باشد و بنابر احتیاط واجب معتبر است که این امور علاوه بر این که طاعت هستند دارای مصلحت عمومی نیز باشند مانند تعظیم شعایر و ترویج دین
- [آیت الله اردبیلی] کسی که زکات میگیرد، باید شیعه دوازده امامی باشد و اگر به گمان این که کسی شیعه دوازده امامی است به او زکات بدهد و بعد معلوم شود شیعه نبوده، حکم آن مانند حکمی است که در مسأله 2056 گذشت و در صورتی که مصلحت دینی اقتضا کند، از بابت سهم فی سبیل اللّه میتواند به غیر شیعه دوازده امامی هم زکات بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پیش از دادن زکات از انگور و خرما و غوره آنها و از جو و گندم بیشتر از مقدار متعارف، مصرف کند، باید زکات آن را بدهد ولی در مقدار متعارف لازم نیست.