امکان
امکان ، در یکی از کاربردهایش از مواد ثلاث، قسیم وجوب و امتناع ذاتی و به معنای سلب ضرورت وجود و عدم از ماهیت من حیث هی می‌باشد.
اگر در کودکی از فروشگاه دولتی چیزی برداشته باشم، الآن چگونه جبران کنم و یا اگر از کسی چیزی گرفته ام و امکان دسترسی به او ندارم، حکمش چگونه است؟
باید با اجازه ی از حاکم شرع، به مقدار آن ردّ مظالم داده شود، علی الاحوط.
باید با اجازه ی از حاکم شرع، به مقدار آن ردّ مظالم داده شود، علی الاحوط.
عنوان سوال:
اگر در کودکی از فروشگاه دولتی چیزی برداشته باشم، الآن چگونه جبران کنم و یا اگر از کسی چیزی گرفته ام و امکان دسترسی به او ندارم، حکمش چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- جبران استفاده شخصی از امکانات دولتی چگونه است؟
- خرید سهام از شرکت ها و مؤسسّات دولتی یا خصوصی مثل فروشگاه های زنجیره ای رفاه یا برای طرح های عمرانی مثل احداث بیمارستان و... چگونه است؟
- آیا تقلید از علمای کشورهای دیگر که دسترسی به آنان امکان ندارد، جایز است؟
- شخصی به عنوان "طرح کاد" در جایی کار می کرد و صاحب مغازه بدون این که تعیین کند گفته بود مبلغی به تو مزد می دهم، ولی شاگرد راضی نشده و بدون اجازه مبلغ بیشتری برداشته است، حکمش چیست؟
- ازدواج دایم یا موقت با زنی که در عدّه است، چه صورتی دارد؟ اگر جاهل به این حکم باشند و امکان دسترسی به حکم نداشته باشند و ازدواج صورت پذیرد، ازدواج آن ها چه حکمی دارد؟
- فردی مقداری پول خمس داده شده دارد یا پولی دارد که متعلّق خمس نمی باشد. در بین سال مقداری از آن را به نیّت پرداخت قرض، خرج می کند که از درآمد سال، آن مقدار خرج شده را جبران کند. آیا این کار اشکال دارد؟ آیا به مبلغی از درآمد سالانه که به جای آن مقدار خرج شده، برداشته است خمس تعلّق می گیرد؟
- اگر سرپرست خانواده مثلاً مسافرت باشد و افراد خانواده از غیر درآمد خرج نموده اند که خمس ندارد، مثل ارث و بعد از برگشت از سفر و قبل از سال خمسی، آیا می تواند مخارج سالیانه ی خانواده و بدهی که دارند از درآمد کم کند و جای آن اموال برداشته شده را جبران کند؟
- زمینی از یکی از سازمان های دولتی خریداری شده و پس از آن معلوم شده که آن زمین مصادره ای بوده است و اکنون ناچار آن را در تصرّف دارند و راهی برای دسترسی به مالک وجود ندارد. حکم شرعی را بیان فرمایید.
- دختری در زمان کودکی بر اثر علاقه ی شدید به مطالعه و عدم امکان مالی، مجلّه ای را از یک مجلّه فروشی بدون اجازه ی صاحب آن برمی داشت و به منزل می برد و پس از مطالعه دوباره به جایش برمی گرداند. اکنون از آن عمل پشیمان است و قصد دارد مجلّه فروش را راضی کند ولی پیدا کردن او موجب عسر و حرج می باشد و در آن مجلّه فروشی جوانان دیگری هم هستند و نمی خواهد با آن ها روبرو شود، اکنون اگر مبالغی پول به عنوان صدقه به نیّت شخص مزبور بپردازد، کفایت می کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که حقی از دیگری (مالی یا معنوی) به گردن انسان باشد و امکان دسترسی به وی (به جهات مختلف) وجود نداشته باشد آیا راهی برای جبران وجود دارد یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] من چندین بار در حین رانندگی با خودروهای پارک شده در مسیر، برخورد جزئی داشتم، در فرض عدم دسترسی به رانندگان خودروهای مذکور و عدم امکان توقف، حال برای جبران خسارت ها چه کاری باید انجام دهم؟
- [سایر] اگر مالی را از کسی برداشته باشیم و اکنون به او دسترسی نداریم، تکلیف چیست؟
- [آیت الله مظاهری] کسی در کودکی چیزی را از کسی برداشته است اکنون که بالغ شده است وظیفه او چیست؟
- [سایر] اگر در گذشته، پولی را از کسی برداشته باشیم و اکنون از دنیا رفته است ؛ چگونه آن را جبران کنیم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] حدود ده سال پیش کودکی یک وسیله زیبا را که جلب توجه می کرد از مغازه ای برداشته و الآن که بزرگ شده می خواهد آن را جبران کند. البته هنوز هم آن وسیله هست ولی یکی از قسمتهایش گمشده، از طرفی احتمال می دهد صاحب مغازه عوض شده باشد. وظیفه چیست؟
- [سایر] چرا بازگشت مجدد به دنیا و جبران گناهان امکان پذیر نیست؟
- [سایر] آیا تقلید از علمای کشورهای دیگر - که دسترسی به آنان امکان ندارد - جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا تقلید از علمای کشورهای دیگر که دسترسی به آنان امکان ندارد، جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه ارتباط با اولیای دم فعلا ممکن نباشد; ولی در آینده امکان دسترسی به آنان وجود داشته باشد، حکم چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر موقعی که باید بدهی خود را بدهد طلبکار مطالبه کند واو ندهد ، طلبکار می تواند مالی را که گرو برداشته بفروشد وطلب خود را بردارد وباید بقیّه را به بدهکار بدهد ؛ ولی اگر به حاکم شرع دسترسی دارد ، باید برای فروش آن از حاکم شرع اجازه بگیرد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر موقعی که باید بدهی خود را بدهد طلبکار مطالبه کند و او ندهد، طلبکار می تواند مالی را که گرو برداشته بفروشد و طلب خود را بردارد و باید بقیه را به بدهکار بدهد، ولی اگر به حاکم شرع دسترسی دارد، باید برای فروش آن از حاکم شرع بنابر احتیاط لازم اجازه بگیرد.
- [آیت الله بروجردی] اگر موقعی که باید بدهی خود را بدهد، طلبکار مطالبه کند و او ندهد، طلبه کار میتواند مالی را که گرو برداشته بفروشد و طلب خود را بردارد و باید بقیه را به بدهکار بدهد، ولی اگر به حاکم شرع دسترسی دارد، باید برای فروش آن از حاکم شرع اجازهی بگیرد.
- [امام خمینی] اگر موقعی که باید بدهی خود را بدهد طلبکار مطالبه کند و او ندهد، طلبکار میتواند در صورتی که وکیل از طرف مالک باشد، مالی را که گرو برداشته بفروشد و طلب خود را بردارد و باید بقیه را به بدهکار بدهد، و چنانچه وکالت از مالک نداشته باشد، اگر به حاکم شرع دسترسی دارد، باید برای فروش آن از حاکم شرع اجازه بگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بدهکار سر موعد با مطالبه طلبکار بدهی خود را ندهد، طلبکار می تواند مالی را که گرو برداشته بفروشد و طلب خود را بردارد و بقیه را به بدهکار بدهد و چنانچه دسترسی به حاکم شرع دارد احتیاط واجب آن است که برای این کار از او اجازه بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] در توبه از فحش، علاوه بر پشیمانی و تصمیم بر ترک، باید کسی را که به او فحش داده است راضی کند، ولی اگر راضی نشد یا دسترسی به او نداشت و یا مفسدهای مترتّب بر آن باشد، گرچه لازم نیست، ولی باید جبران آن اهانت را به وسیله تعریفنمودن او در میان مردم و بهواسطه دعا و استغفار برای او بنماید.
- [آیت الله مظاهری] توبه از گناه عاقّ پدر و مادر علاوه بر پشیمانی از گذشته و تصمیم بر ترک در آینده و شرمندگی از درگاه خداوند متعال و استغفار و طلب آمرزش از او، تحصیل رضایت آنهاست، ولی اگر راضی نشدند و یا دسترسی به آنها نیست، نظیر اینکه مردهاند، باید با خیرات و مبرّات و دعا و استغفار برای آنها جبران گذشته را بنماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی تهمت به کسی زده باشد و او مطّلع شده باشد، باید او را راضی کند تا توبه او قبول شود و اگر مطّلع نشده باشد، در توبه رضایت او شرط نیست، ولی علاوه بر لزوم دعا و صفحه 396 استغفار برای او، باید اگر قدرت دارد رفع آن تهمت بنماید، و اگر قدرت بر این کار ندارد، باید بهواسطه تعریف او و امثال آن، به اندازه ممکن جبران آن خسارت را بنماید و چنانچه نتوانست او را راضی کند یا دسترسی به او نداشت، دعا و استغفار و جبران خسارت به مقدار میسّر کفایت میکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر موقعی که باید بدهی خودرا بدهد طلبکار مطالبه کند و او ندهد طلبکار در صورتی که وکالت در فروش و برداشت طلب خود داشته باشد می تواند مالی را که گرو برداشته بفروشد و طلب خودرا بردارد و در صورتی که وکالت نداشته باشد باید از بدهکار اجازه بگیرد و اگر دسترسی به او ندارد از حاکم شرع اجازه بگیرد و اگر دسترسی به حاکم شرع نباشد از عدول مومنین و در هر صورت اگر زیادی داشته باشد باید زیادی را به بدهکار بدهد
- [آیت الله مظاهری] اگر پدر یا مادر در حقوق اولاد کوتاهی بنمایند، گرچه ضمان ندارد و اولاد از آنها چیزی بستانکار نمیشوند، ولی تا رضایت اولاد را فراهم نکنند توب? آنها قبول نمیشود، مگر اینکه تحصیل رضایت آنها مقدور نباشد که در این صورت با دعا و استغفار و در صورت امکان با دادن مال، باید جبران کنند.