مرتد فطری اگر مرد باشد به محض ارتداد و کافر شدن، زنش از او جدا می شود و احتیاج به طلاق ندارد و باید عده وفات نگه دارد و پس از آن اگر خواست می تواند شوهر کند. و مالش هم به محض کافر شدن پس از پرداخت بدهی های او بین ورثه مسلمان او تقسیم می شود و از طرف حاکم شرع به اعدام محکوم می گردد. و توبه و بازگشت او به اسلام به حسب ظاهر پذیرفته نیست، یعنی نقشی در حفظ جان و برگشت زن و مال او ندارد. ولی بین خود و خدا اگر توبه کند خدا توبه او را قبول می کند.و اگر اعدام نشد بنابر اقوی اموالی را که بعد از توبه به دست می آورد مال خود اوست و حق ازدواج مجدّد حتی با زن سابق خود را نیز دارد.مرتد فطری اگر زن باشد اموال او به ملک خودش باقی است، و اگر شوهرش با او نزدیکی نکرده یا یائسه باشد به محض کافر شدن از شوهر جدا می شود و عده ندارد و اگر شوهرش با او نزدیکی کرده و یائسه هم نیست از زمان مرتد شدن تا تمام شدن عده اش صبر می کنند اگر در این مدت توبه کرد ازدواج آنان باقی است، و اگر توبه نکرد حکم می شود به جدایی آنان از همان زمانی که کافر شده است. و مرتد فطری زن را اعدام نمی کنند بلکه حبس می شود و در زندان به او سخت گیری می کنند و در وقت نمازها او را می زنند تا توبه کند، اگر توبه کرد آزاد می شود، و اگر توبه نکرد در زندان باقی می ماند تا بمیرد.
مرتد فطری اگر مرد باشد به محض ارتداد و کافر شدن، زنش از او جدا می شود و احتیاج به طلاق ندارد و باید عده وفات نگه دارد و پس از آن اگر خواست می تواند شوهر کند. و مالش هم به محض کافر شدن پس از پرداخت بدهی های او بین ورثه مسلمان او تقسیم می شود و از طرف حاکم شرع به اعدام محکوم می گردد. و توبه و بازگشت او به اسلام به حسب ظاهر پذیرفته نیست، یعنی نقشی در حفظ جان و برگشت زن و مال او ندارد. ولی بین خود و خدا اگر توبه کند خدا توبه او را قبول می کند.و اگر اعدام نشد بنابر اقوی اموالی را که بعد از توبه به دست می آورد مال خود اوست و حق ازدواج مجدّد حتی با زن سابق خود را نیز دارد.مرتد فطری اگر زن باشد اموال او به ملک خودش باقی است، و اگر شوهرش با او نزدیکی نکرده یا یائسه باشد به محض کافر شدن از شوهر جدا می شود و عده ندارد و اگر شوهرش با او نزدیکی کرده و یائسه هم نیست از زمان مرتد شدن تا تمام شدن عده اش صبر می کنند اگر در این مدت توبه کرد ازدواج آنان باقی است، و اگر توبه نکرد حکم می شود به جدایی آنان از همان زمانی که کافر شده است. و مرتد فطری زن را اعدام نمی کنند بلکه حبس می شود و در زندان به او سخت گیری می کنند و در وقت نمازها او را می زنند تا توبه کند، اگر توبه کرد آزاد می شود، و اگر توبه نکرد در زندان باقی می ماند تا بمیرد.
- لطفاً احکام مرتد ملی را بیان فرمایید.
- لطفاً احکام نفقه اولاد را بیان فرمایید.
- لطفاً بیمه و شرایط و احکام آن را از نظر شرعی بیان فرمایید.
- حکم مرتدّی که پس از توبه مرده باشد چیست؟ و آیا فرقی بین مرتد ملی و فطری وجود دارد؟
- لطفاً حکم شرعی خروج زوجه دائم، از منزل را بیان کنید و دلیل و فلسفه آن را ذکر فرمایید.
- در یکی از شهرها اختلاف شدیدی در معنای مرتد و احکام آن بوجود آمده است. استدعا دارد در این رابطه توضیحی مرقوم بفرمائید تا اختلاف برطرف شود و اطرافیان شخص متّهم، وظیفه خود را بدانند و عمل کنند.
- در صورت مراجعه اقلیّتهای مذهبی به دادگاه اسلامی آیا احکام خود آنها اجرا می شود یا احکام اسلامی؟
- همین زن، در زمان عدّه طلاق، رجوع به یک هزار تومان که بنا شده بود بدهد و نداده، کرده است و شوهر هم رجوع کرده، آیا این رجوع صحیح است یا نه؟ حکم شرعی را بیان فرمایید.
- آیا رفت و آمد و سایر تصرفات آقایان اهل علم به قراء معلوم الحال و استفاده از آبهای انهار، جهت نشر احکام مقدسه اسلام را اجازه می فرمایید یا خیر؟
- اخیراً در محلّ ما موقعی که خانمها دور هم جمع می شوند، برای سرگرمی بدون غنا و آواز، دایره و دف می زنند و کف و دست افشانی می کنند، حکم شرعی را مرقوم فرمایید؟
- [آیت الله بروجردی] در جایی در مسأله قروض مرتد فطری بحث شد، بعضی گفتهاند: اگر نصّی نداشته باشیم باید مرتد فطری قرض خود را از اکتساب خود بدهد بعد از انتقال اموال او به ورثه و از (دروس) شهید نقل شد که ایشان در کتاب مرتد فرمودهاند: قروض مرتد از اموال او اَدا میشود (15)، با این که علی الظاهر نص در این باب نیست، لابد نظر ایشان به این امر ارتکازی در ذهن فقیه است که مرتد حکمش حکم میت است تبین زوجته و تقسّم أمواله. اگر قبول نمودیم که در حکم میت است پس فتوای شهید مطابق قواعد است و احقر در کتاب (جواهر) در احکام مرتد تفحّص نمودم این فرع را متعرّض نبوده و از (دروس) هم این فرع را نقل نفرموده بود، بلی؛ در مرتد ملّی بعض اقوال (دروس) را نقل میفرماید (16)، حکم این مسأله را به طور وافی مرحمت فرمایید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زوج، مرتدّ فطری شود آیا زوجه او از او ارث میبرد؟
- [آیت الله اردبیلی] در مسأله 93 توضیح المسائل آمده است که بچه مرتدّ ملّی و مرتدّ فطری پاک است. آیا بچه مورد نظر، فرزندی است که قبل از ارتداد به دنیا آمده است یا فرزند بعد از ارتداد را هم شامل میشود؟
- [آیت الله بهجت] مردی بعد از دخول به زوجه، به ارتداد فطری مرتدّ شده است، اگر توبه کند می تواند مجدّدا به زن رجوع کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زوجه مرتدّ فطری یا ملّی شود و ارتداد او قبل از دخول باشد آیا پس از فوت زوج مسلمان او، از او ارث میبرد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مرد مرتد فطری قبل از اثبات ارتداد و یا دستگیری توبه کند، آیا توبه ی او پذیرفته می شود؟ و در صورت پذیرفته شدن، تکلیف همسر او که از وی به حکم ارتداد جدا شده، چیست؟
- [آیت الله سبحانی] مردی مرتد شد و بعد از ارتداد اموال او بر طبق احکام ارث تقسیم گشت. بعد از تقسیم ارث، دوباره مسلمان شد. آیا اموال او عودت داده می شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زوجه مرتدّ فطری یا ملّی شود و ارتداد او بعد از دخول باشد در صورت فوت او در زمان عدّه یا پس از انقضاء عدّه، زوج مسلمان از او ارث میبرد؟
- [آیت الله سبحانی] حکم شرعی افشاء سرّ مؤمن یا کافر حربی و غیر حربی را بیان فرمائید؟
- [آیت الله بهجت] حکم شرعی کثیر الشک در اصل وضو و ملاک وسواس عمومی و خصوصی را بیان فرمایید.
- مردی که از پدر و مادر غیر مسلمان به دنیا آمده و مسلمان شده اگر پیش از نزدیکی با عیالش مرتد شود و یا زنش یائسه باشد، عقد او باطل می گردد، و اگر بعد از نزدیکی مرتد شود و زن او در سنّ زنانی باشد که حیض می بینند، زن او باید به مقداری که در احکام طلاق گفته می شود عدّه نگهدارد، پس اگر پیش از تمام شدن عدّه، شوهر او مسلمان شود عقد باقی و گر نه باطل است. ولی در صورت اوّل نیز بهتر است عقد او تجدید شود و در اصطلاح فقهاء به چنین شخصی مرتد ملّی گویند. اگر مرتد ملّی توبه کند در صورت اول یعنی اگر قبل از نزدیکی با عیالش مرتد شده باشد اگر بخواهند با هم زندگی کنند باید دو مرتبه عقد بخوانند و در صورت دوم بهتر است عقد را تجدید کنند.
- اگر جبیره، تمام صورت یا تمام یکی از دستها را فرا گرفته باشد باز احکام جبیره جاری، و وضوی جبیره ای کافی است، ولی اگر بیشتر اعضای وضو را گرفته باشد، احکام جبیره جاری نمی باشد و باید تیمم نماید.
- اگر مجتهدی در احکام عبادات اعلم باشد و مجتهد دیگری در احکام معاملات، احتیاط آن است که مکلّف تقلید را تقسیم نماید یعنی در عبادات از اوّلی و در معاملات از دوّمی تقلید نماید.
- خون استحاضه اگر در اول ظهورش از محلّ خودش حرکت کند ولی از بدن خارج نشود بر زن لازم نیست طبق احکام استحاضه عمل کند. امّا اگر خارج شود تا زمانی که در مجرا است هر چند بیرون نیاید واجب است طبق احکام استحاضه عمل کند.
- اگر میت کافر باشد الف: اگر تمام ورثه او هم کافر باشند ورثه طبق احکام ارث از او ارث می برند. ب: اگر بعضی از ورثه او مسلمان باشند و بعضی کافر فقط ورثه مسلمان او ارث میبرند و به ورثه کافر ارث نمیرسد. ج: اگر همه ورثه او مسلمان باشند همه آنها طبق احکام ارث از او ارث میبرند.
- اگر زنی که در حال استحاضه است غسلهای خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه گفته شد بجا آورده روزه او صحیح است.
- ضمانت شرعی با آنچه امروزه عرفاً رایج است تفاوت می کند. در ضمانت شرعی کل بدهی بر عهده ضامن قرار می گیرد و طلبکار حق رجوع به بدهکار اولیه خود را ندارد. اما در ضمانت عرفی رایج، ضامن در طول بدهکار اولیه قرار می گیرد یعنی اگر بدهکار اولیه بدهی خود را نپرداخت ضامن طبق تعهد خود عمل می کند ولی فعلاً احکام ضمانت شرعی بیان می شود.
- مالی را که شوهر برای طلاق مبارات می گیرد، باید بیشتر از مهر نباشد بلکه احتیاط واجب آنستکه کمتر باشد ولی در طلاق خلع اگر بیشتر باشد اشکال ندارد. احکام متفرقه طلاق
- طبقه سوم عبارتند از عمو و عمه و دایی و خاله و فرزندان آنها که اگر از طبقه اول و دوم کسی نباشند اینها از میت بنابر احکام آینده ارث می برند.
- طلاق دادن زنی که در حال نفاس می باشد باطل است و نزدیکی کردن با او حرام می باشد و اگر شوهرش با او نزدیکی کند احتیاط مستحب آن است به دستوری که در احکام حیض گفته شد کفاره بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مردی که مسلمانزاده است اگر مرتد شود، زنش بر او حرام میشود، و آن زن باید به مقداری که در احکام طلاق گفته میشود عدّه وفات نگه دارد، و در اصطلاح به چنین شخصی مرتد فطری میگویند.
- [آیت الله مظاهری] اگر مسلمانی کافر شود (زن باشد یا مرد) همسرش بر او حرام و مالش به ورثه مسلمان او منتقل میشود و اگر توبه کند توبهاش قبول است و عبادتش صحیح میباشد و میتواند همسر مسلمان بگیرد و یا همسر سابق را به عقد جدید اختیار کند، ولی مالش به او بر نمیگردد، و در این مسئله فرقی نیست بین کسی که مسلمان زاده باشد (مرتدّ فطری) یا نباشد (مرتدّ ملّی)، و مرتدّ احکام دیگری دارد که در احکام حدود میآید.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که مسلمان زاده است چنانچه بعد از بالغ شدن اظهار اسلام کند ، اگر مرتد شود زنش بر او حرام می شود و باید به مقداری که در احکام طلاق گفته می شود عدّة وفات نگهدارد . ودر اصطلاح به چنین شخصی مُرْتَدّ فطری می گویند .
- [آیت الله اردبیلی] مرتد بر دو قسم است: اوّل: مرتدّ فطری، و او شخصی است که پدر و مادرش و یا یکی از آنها هنگام انعقاد نطفه او و هنگام تولدش مسلمان بودهاند و وی تا هنگام بلوغ، تحت سرپرستی و تربیت دینی آنها و یا کسی بوده که اجمالاً مقیّد به شرع اسلام و احکام آن بوده است و پس از بلوغ، اظهار اسلام نموده و سپس از دین اسلام خارج شده و آن را اظهار نموده است و اگر یکی از این قیود نیز موجود نباشد، احکام مرتدّ فطری بر وی جاری نمیشود. دوم: مرتدّ ملّی، و او شخصی است که هنگام انعقاد نطفه یا هنگام تولّدش هیچ کدام از پدر و یا مادرش مسلمان نبودهاند و پس از بلوغ، اظهار اسلام نموده و سپس از دین اسلام خارج شده است.
- [آیت الله سیستانی] مسلمانی که از اسلام خارج شود و کفر را اختیار کند ، مرتد نامیده میشود ، و مرتد بر دو قسم است : مرتد فطری ، و مرتد ملی ، و مرتد فطری کسی است که پدر و مادر او ، یا یکی از آنها در هنگام بدنیا آمدن او مسلمان باشند و خود او نیز پس از تمیز مسلمان باشد ، و سپس کافر شود ، و مرتد ملی مقابل آن است .
- [آیت الله وحید خراسانی] مسلمانی که از اسلام برگردد و کافر شود مرتد نامیده می شود معنی کفر در مساله گذشت و مرتد دو قسم است فطری وملی مرتد فطری کسی است که از پدر و مادری متولد شده باشد که هردو یا یکی از ان دو مسلمان باشند و بعد از بلوغ و کمال عقل با اختیار از اسلام برگردد و مرتد ملی کسی است که از پدر و مادر کافر متولد شده باشد و بعد از مسلمان شدن از اسلام برگردد
- [آیت الله خوئی] مردی که مسلمانزاده است اگر مرتد شود، زنش بر او حرام میشود و باید به مقداری عد وفات که در احکام طلاق گفته میشود عدّه نگهدارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] مردی که مسلمانزداه است اگر مرتدّ شود، زنش بر او حرام میشود و باید به مقداری که در احکام طلاق گفته میشود، عدّه وفات نگهدارد.
- [آیت الله بروجردی] مردی که مسلمانزاده است، اگر مرتد شود زنش بر او حرام میشود و باید به مقداری که در احکام طلاق گفته میشود، عدّهی وفات نگه دارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن پیش از آن که شوهرش با او آمیزش کند (مرتدّ) شود، عقد او باطل میگردد، ولی اگر بعد از آمیزش مرتدّ شود، باید به دستوری که در احکام طلاق گفته خواهد شد عدّه نگهدارد، پس اگر در بین عدّه مسلمان شود، عقد باقی است و اگر تا آخر عدّه مرتدّ باقی بماند، عقد باطل است.