جاهل قاصر
جاهل قاصر به معنی جاهل غیر قادر بر جست و جوی از تکلیف ، یا باقی بر جهل بعد از جست و جو است.
کسی که مدتی در نماز چهار رکعتی، تشهد دوم را به جا نیاورده و جاهل قاصر است، چه وظیفه‌ای دارد؟
بنا بر احتیاط واجب باید قضای هر تشهد را به جا آورده و برای هر تشهد، دو سجده سهو نیز انجام دهد.
بنا بر احتیاط واجب باید قضای هر تشهد را به جا آورده و برای هر تشهد، دو سجده سهو نیز انجام دهد.
عنوان سوال:
کسی که مدتی در نماز چهار رکعتی، تشهد دوم را به جا نیاورده و جاهل قاصر است، چه وظیفه‌ای دارد؟
پاسخ:
بنا بر احتیاط واجب باید قضای هر تشهد را به جا آورده و برای هر تشهد، دو سجده سهو نیز انجام دهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر امام جماعت در بعضی از افعال نماز اشتباه کند (مثل این که در رکعت اول نماز، قنوت بخواند یا در نماز چهار رکعتی، بعد از رکعت سوم تشهد بخواند یا سلام بدهد)، مأموم در این موقعیت، چه وظیفه‌ای دارد؟
- چنانچه انسان در بین نماز، در مورد نیّت نماز دچار مشکل شود، چه وظیفه‌ای دارد؟
- مردی قبل از بلوغ گمانش این بوده که مردان فقط بعد از رسیدن به پانزده سالگی بالغ میشوند و قبل از پانزده سالگی نماز و روزهای به جا نیاورده است؛ ولی اکنون احتمال میدهد یا میداند که قبل از پانزده سالگی بالغ شده است. در این صورت، چه وظیفه‌ای دارد؟
- نمازگزاری که در بین نماز، آیه سجده را میشنود، چه وظیفه‌ای برعهدهاش میآید؟
- مردی که به سبب بیماری به طور دائم از او منی خارج می‌شود، برای غسل و نماز چه وظیفه‌ای دارد؟
- اگر حاجی پس از انجام طواف و قبل از نماز طواف، در طواف شک کند، چه وظیفه‌ای دارد؟
- اگر مأموم، نمازش چهار رکعتی و امام، دو رکعتی باشد، بعد از تشهد رکعت دوم، وظیفه مأموم چیست؟ آیا میتواند بنشیند و به سلام امام گوش دهد یا باید تا آخر سلام امام، به حالت تجافی باشد و سلام را گوش دهد یا این که باید بلند شود و به نمازش ادامه دهد؟
- وظیفه نمازگزاری که در وسط نماز عصر متوجه می‌شود که نماز ظهر را سه رکعتی خوانده است، چیست؟
- شخصی با یقین به این که وقت نماز شده است، وارد نماز می‌شود؛ ولی در بین نماز شک میکند که وقت نماز شده یا نه. در این جا چه وظیفه‌ای دارد؟
- زنی که حیض نمیشود، نسبت به نماز و روزه و مقاربت با همسر و ورود به مسجد و مسّ خط قرآن، چه وظیفه‌ای دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] جاهل قاصر کیست؟
- [سایر] جاهل قاصر و مقصر چیست؟
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی طواف یاسعی را رها کند و بدون فوت موالات از اول انجام دهد حکم چیست فرمودید اگر جاهل قاصر باشد اشکال ندارد و منظور از جاهل قاصر و جاهل غیر قاصر چیست ؟
- [آیت الله خامنه ای] منظور از جاهل قاصر چیست؟
- [سایر] جایگاه مسلمان بالاتر است یا جاهل قاصر؟
- [آیت الله خامنه ای] در نخواندن نماز طواف از روی جهل آیا فرقی بین جاهل قاصر و مقصر هست یا نه؟
- [آیت الله علوی گرگانی] جاهل قاصر و مقصّر به چه کسی گفته می‌شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ملاک جاهلِ مقصّر بودن چیست و فرقِ آن با جاهلِ قاصر که معذور است، چه می باشد؟
- [آیت الله بهجت] در این زمان (عصر ارتباطات) جاهل قاصر به چه کسی اطلاق می گردد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حکم کفاره نذر در مورد جاهل قاصر و مقصر یکی است یا مانند کفاره روزه فقط در مورد جاهل مقصر کفاره لازم است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مسافری که باید نماز را تمام بخواند، به واسطه ندانستن مسأله به نیّت نماز دو رکعتی مشغول نماز شود و در بین نماز مسأله را بفهمد، باید نماز را چهار رکعتی تمام کند و احتیاط مستحب آن است که بعد از تمام شدن نماز، دوباره آن نماز را چهار رکعتی بخواند.
- اگر یک سجده و تشهّد را فراموش کند و نداند هر یک از کدام رکعت بوده است، چنانچه احتمال دهد یکی یا هر دو از رکعت آخر باشد، در صورتی که موالات به هم نخورده باشد و عملی که عمدی و سهوی آن نماز را باطل میکند بجا نیاورده باشد، بنابر احتیاط واجب باید یک سجده و تشهّد و سلام را به قصد ما فی الذّمه بخواند و پس از آن یک سجده و تشهّد بجا آورد و مراعات ترتیب بین این سجده و تشهّد لازم نیست و سپس دو سجده سهو برای تشهّد فراموش شده و احتیاطا دو سجده سهو برای سجده فراموش شده بجا آورد و چنانچه موالات به هم خورده باشد و یا عملی که عمدی و سهوی آن نماز را باطل میکند بجا آورده باشد، سجده و تشهّد فراموش شده را قضا کرده و سجدههای سهو را انجام دهد و مراعات ترتیب بین قضای سجده و قضای تشهّد لازم نیست.
- اگر بعد از گذشتن وقت نماز مغرب و عشاء بداند یک نماز خوانده، ولی نداند سه رکعتی خوانده یا چهار رکعتی، باید قضای نماز مغرب و عشاء را بخواند.
- اگر بین دو و سه شک کند و هنگامی که یک رکعت نماز احتیاط ایستاده را میخواند بفهمد که نمازش را دو رکعتی یا سه رکعتی تمام کرده، رکعتی را که مشغول خواندن آن است به عنوان تکمیل نماز اصلی قرار داده و نماز را تمام کرده و سپس برای سلام اضافی، بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو بجا می‌آورد.
- اگر هنگامی که مشغول نماز سه رکعتی یا چهار رکعتی است جماعت برپا شود، چنانچه به رکوع رکعت سوم نرفته و اطمینان نداشته باشد که اگر نماز را تمام کند به جماعت میرسد، مستحب است به نیّت نماز مستحبّی نماز را دو رکعتی تمام کند و خود را به جماعت برساند.
- کسی که قسمتی از وقت نماز چهار رکعتی را در سفر و قسمتی از آن را در وطن میباشد، چنانچه آن نماز قضا شود، اگر در آخر وقت در سفر بوده، باید نماز را دو رکعتی قضا کند و اگر در وطن بوده، باید آن را چهار رکعتی قضا کند.
- اگر شک کند که رکنی را بجا آورده یا نه، چنانچه مشغول عمل پس از آن شده باشد مثل این که مشغول تشهّد باشد و شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه نباید به شک خود اعتنا کند و اگر به خاطر آورد که آن رکن را بجا نیاورده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باشد، باید آن را بجا آورد و اعمالی را که پس از آن است نیز انجام دهد و اگر مشغول رکن بعد شده باشد، نماز او باطل است؛ مثلاً اگر پس از گفتن تسبیحات اربعه و پیش از رکوع رکعت سوم به خاطر آورد که دو سجده رکعت دوم را بجا نیاورده، باید آنها را بجا آورد و سپس تشهد و تسبیحات اربعه را تکرار نماید و اگر در رکوع یا بعد از آن به خاطر آورد که آن را بجا نیاورده، نمازش باطل است.
- اگر مسافر در یکی از این چهار مکان، نماز چهار رکعتی را به نیت شکسته شروع کند، میتواند تا قبل از سلام نماز، نیت خود را به نماز تمام برگرداند و نماز را چهار رکعتی تمام کند. همچنین اگر نماز مذکور را به نیت تمام شروع کند، میتواند قبل از ورود به رکوع رکعت سوم، نیّت خود را به نماز شکسته برگرداند و نماز را دو رکعتی تمام کند.
- شک در تعداد رکعتهای نماز جمعه موجب بطلان آن است و در سایر احکام حکم نماز دو رکعتی را دارد.
- شکهایی که نماز را باطل میکنند از این قرارند: اوّل: شک در شماره رکعتهای نماز دو رکعتی، مثل نماز صبح و نماز مسافر، ولی شک در شماره رکعتهای نماز مستحب دو رکعتی و بعضی از نمازهای احتیاط، نماز را باطل نمیکند. دوم: شک در شماره رکعتهای نماز سه رکعتی. سوم: آن که در نماز چهار رکعتی شک کند که یک رکعت خوانده یا بیشتر. چهارم: آن که در نماز چهار رکعتی پیش از سر برداشتن از سجده دوم، شک کند که دو رکعت خوانده یا بیشتر پنجم: شک بین دو و پنج، یا دو و بیشتر از پنج. ششم: شک بین سه و شش، یا سه و بیشتر از شش. هفتم: شک بین چهار و شش، یا چهار و بیشتر از شش. هشتم: شک در رکعتهای نماز به صورتی که اصلاً نداند چند رکعت خوانده است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] دوازدهم از مبطلات نماز ان است که رکن نماز را عمدا یا سهوا کم کند یا چیزی را که رکن نیست عمدا کم یا زیاد نماید مگر این که جاهل قاصر باشد و اگر رکوع یا دو سجده از یک رکعت را عمدا یا سهوا زیاد کند نمازش باطل می شود ولی زیاد کردن تکبیره الاحرام سهوا مبطل نماز نیست و بطلان نماز به زیادی عمدی ان از جاهل قاصر محل اشکال است
- [آیت الله نوری همدانی] اگر به واسطة ندانستن مساله ، چیزی از اجزاء نماز را کم یازیاد کند ، اگر آن جز ء رکن نباشد ، نمازش صحیح است اگر جاهل قاصر باشد و الا به احتیاط واجب ، نماز باطل است .
- [آیت الله سبحانی] اگر به واسطه ندانستن مسأله، چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند اگر آن جزء رکن نباشد و جاهل قاصر باشد نمازش صحیح است و الا بنابر احتیاط واجب، نماز را دوباره بخواند.
- [امام خمینی] اگر به واسطه ندانستن مساله، چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند اگر آن جزء، رکن نباشد نمازش صحیح است اگر جاهل قاصر باشد، و الا به احتیاط واجب نماز باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که از روی نادانی در صورتی که جاهل قاصر باشد یا فراموشی با زن در حال حیض نزدیکی کند کفاره ندارد ولی در جاهل مقصر محل اشکال است
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف یکی از محرّمات اعتکاف را به خاطر ندانستن مسأله انجام داده، در صورتی که جاهل مقصّر بوده، اعتکافش باطل می‌شود و اگر جاهل قاصر بوده، اعتکافش صحیح است و حکم سهو را دارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] سوم از مبطلات نماز ان است که دستها را به قصد این که جزء نماز باشد روی هم بگذارد مگر این که جاهل قاصرباشد و همچنین بنابر احتیاط واجب در صورتی که به قصد عبودیت به جا اورد مگر این که جاهل قاصر باشد
- [آیت الله وحید خراسانی] هشتم از مبطلات نماز بنابر احتیاط واجب ان است که برای کار دنیا عمدا گریه کند مگر این که جاهل قاصر باشد و اگر از ترس خدا یا برای اخرت گریه کند از بهترین اعمال است
- [آیت الله وحید خراسانی] هفتم از مبطلات نماز خنده با صدا و عمدی است مگر این که جاهل قاصر باشد و چنانچه عمدا بی صدا یا سهوا با صدا بخندد نمازش اشکال ندارد
- [آیت الله مظاهری] اگر امام در رکعتی که قنوت ندارد اشتباهاً قنوت بخواند، یا در رکعتی که تشهّد ندارد اشتباهاً مشغول خواندن تشهّد شود مأموم نباید قنوت و تشهّد را بخواند ولی پیش از امام نمیتواند به رکوع رود یا بایستد، بلکه باید صبر کند تا قنوت و تشهّد امام تمام شود و بقیه نماز را با او بخواند.