اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
آیا پدر می‌تواند که خمس یا زکات خود را در اختیار پسرش بگذارد که ازدواج نماید یا خیر؟
اگر پدر متمکن است از خود بر فرض اراده تزویج برایش به طبعه کند اگر چه واجب نیست در این صورت به حساب خمس نمی‌تواند انجام دهد.
اگر پدر متمکن است از خود بر فرض اراده تزویج برایش به طبعه کند اگر چه واجب نیست در این صورت به حساب خمس نمی‌تواند انجام دهد.
پاسخ:
اگر پدر متمکن است از خود بر فرض اراده تزویج برایش به طبعه کند اگر چه واجب نیست در این صورت به حساب خمس نمی‌تواند انجام دهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا زید از خمس مال خود می‌تواند برای دختر سیده خود که چیزی دختر از خود ندارد، جهیزیه مطابق شأن و آبروی او بگیرد یا خیر؟ و نیز آیا می‌تواند پدر به دختر سیده خود چیزی از خمس تملک نماید که در ولیمه عروسی خود صرف کند یا خیر؟
- از ترکهء میت آیا اول زکات خارج می‌شود؟ در صورتی که متعلق زکات باشد و یا اول خمس؟
- اگر بخواهیم خمسی را از خود چیزی که به آن خمس تعلق گرفته بدهم آیا وکیل مرجع تقلید می‌تواند مرا در پرداخت قیمت خمس مجبور نماید؟
- شخصی که از خمس و سهم امام اعاشه می‌کند آیا می‌تواند از این وجه مکرر سال یک مرتبه سفر اعتاب مقدسه و عمره برود یا نه؟
- اگر انسانی با نیّت صادقه نیّت کند که بعد از بازگشت از سفر حج فوراً خمس را پرداخت کند، می‌تواند خمس را تا آن وقت تأخیر بیندازد یا اینکه حتماً باید قبل از سفر حج خمس را پرداخت نماید؟
- سیدی می‌تواند وکیل کند دیگری را در اخذ سهم سادات و صرف در حوزه علمیه مثلاً یا نه؟
- زید وصیت نموده بعد از مرگ از ثلث او مبلغ معینی را خمس بدهند، چون فوت نمود، زوجهء سیدهء فقیرهء او می‌تواند از خمس شوهر چیزی بگیرد یا خیر؟
- در شب عید فطر سرپرست خانه پول موجودی نداشت آیا می‌تواند پارچه یا ظرفی که همان مبلغ ارزش دارد کنار بگذارد و بعداً همان پارچه یا پول آن را به فقیر بدهد؟
- زیدی از ربح سال جاری می‌تواند مؤونه سال آینده را از قبیل خوراک، لباس مهمانی، ماشین، منزل، جهیزیه دختر کسر کند و از مازاد خمس بدهد یا خیر؟
- کسی که سال معین نموده می‌تواند برای بعضی منافع که تدریجی حاصل می‌شود برای هر کدام سال معین کند، و یا سر سال همه را خمس بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] شخصی زکات نمی دهد. آیا پسرش می تواند بدون این که پدر متوجّه شود مقدار زکات را جدا کند و به مستحقّین برساند؟
- [سایر] آیا پدر شوهر می تواند با زن پسرش در صورتی که پسرش فوت شده یا زنش را طلاق داده با او ازدواج کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در فرض سئوال بالا اگر شخص مذکور فرزندش فقیر باشد، آیا می‌تواند زکات فطره را تملیک زن و فرزندش کند و زن و فرزندش خرج پسرش نماید؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی زکاتی که به مالش تَعَلُّق میگیرد می‌تواند از مال زکات برای پسرش که تحصیل علوم دینیّه می‌کند کتاب بخرد یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا پدر می‌تواند برای عروسی فرزندش زکات را خرج کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا از نظر شرعی جایز میباشد که پدر پسر مهریه زن پسرش را از مال خود به پدر زن پسرش بدهد؟
- [سایر] اضطراب پدر و مادر یا اطرافیان تا چه حد می‌تواند بر اضطراب کودک اثر بگذارد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی برای پسرش که هنوز ازدواج نکرده و تحت تکفّل اوست، خانهای میخرد که مقداری از پول آن غیر مخمّس است. تکلیف خمس در این مورد چگونه است؟
- [سایر] آیا پدر می‌تواند زکات فطره را به فرزند خود که محتاج است، بدهد؟
- [سایر] آیا پدر می‌تواند زکات فطره را به فرزند دانشجوی خود که محتاج است، بدهد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد پدر می‌تواند آنها را از زکات خریده و در معرض استفاد پسرش قرار دهد.
- اگر زکات را از خود مال کنار بگذارد، می‌تواند در بقیه آن تصرف کند. و اگر از مال دیگرش کنار بگذارد، می‌تواند در تمام مال تصرف نماید.
- اگر انسان زکات به پسرش بدهد که خرج زن و نوکر و کلفت خود نماید، اشکال ندارد.
- سید نمی‌تواند از غیر سید زکات بگیرد ولی اگر خمس و سایر وجوهات کفایت مخارج او را نکند و از گرفتن زکات ناچار باشد می‌تواند از غیر سید زکات بگیرد.
- کسی که خمس یا زکات بدهکار است و کفاره و نذر و مانند اینها هم بر او واجب است و قرض هم دارد چنانچه نتواند هم آنها را بدهد اگر مالی که خمس یا زکات آن واجب شده از بین نرفته باشد باید خمس و زکات را بدهد و اگر از بین رفته باشد می‌تواند خمس یا زکات را بدهد یا کفاره و نذر و قرض و مانند اینها را ادا نماید.
- کسی که با دیگری شریک است، اگر خمس منافع خود را بدهد و شریک او ندهد و در سال بعد از مالی که خمسش را نداده برای سرمایه شرکت بگذارد، آن کس می‌تواند در آن مال تصرف کند.
- انسان مالی را می‌تواند گرو بگذارد که شرعاً بتواند در آن تصرف کند و اگر مال کس دیگر را با اجازه او گرو بگذارد صحیح است.
- زن می‌تواند به شوهر فقیر خود زکات بدهد، اگرچه شوهر زکات را صرف مخارج خود آن زن نماید.
- کسی که خمس یا زکات بدهکار است و حجة الاسلام بر او واجب است و قرض هم دارد، اگر بمیرد و مال او برای هم آنها کافی نباشد چنانچه مالی که خمس و زکات آن واجب شده از بین نرفته باشد، باید خمس یا زکات را بدهند و بقی مال او را بر حج و قرض قسمت نمایند، و اگر مالی که خمس و زکات آن واجب شده از بین رفته باشد باید مال او را صرف حج بنمایند و درصورتی که چیزی باقی باشد به خمس و زکات و قرض قسمت نمایند.
- اگر پدر یا جد پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند، اگرچه مقداری از زمان تکلیف بچه جزء مدت صیغه باشد، مثلًا برای پسر چهارده ساله خودش زنی را دو ساله صیغه کند، چنانچه صلاح بچه باشد، می‌تواند مدت آن زن را ببخشد ولی زن دایمی او را نمی‌تواند طلاق دهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] پدری که فرزندش نیاز به ازدواج دارد و نمی‌تواند ازدواج کند اگر تمکّن داشته باشد که برای پسرش زن بگیرد نمی‌تواند از بابت زکات مخارج ازدواج او را بدهد و اگر تمکّن نداشته باشد می‌تواند از بابت زکات برای او زن بگیرد و همچنین است پسر نسبت به پدر.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . پدر می تواند به پسرش که متمکن از مخارج ازدواج نباشد، زکات بدهد که برای خود زن بگیرد و پسر هم می تواند برای آن که پدرش زن بگیرد زکات خود را به او بدهد.
- [آیت الله سبحانی] پدر می تواند به پسرش زکات بدهد که برای خود زن بگیرد پسر هم می تواند برای آنکه پدرش زن بگیرد زکات خود را به او بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پدر می تواند به پسرش زکات بدهد که برای خود زن بگیرد پسر هم می تواند برای آن که پدرش زن بگیرد زکات خود را به او بدهد.
- [امام خمینی] پدر می تواند به پسرش زکات بدهد که برای خود زن بگیرد پسر هم می تواند برای آن که پدرش زن بگیرد، زکات خود را به او بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] پدر می‌تواند به پسرش زکاْ بدهد که برای خود زن بگیرد، پسر هم می‌تواند برای آن که پدرش زن بگیرد زکاْ خود را به او بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان می‌تواند مخارج غیر واجب کسانی را که مثل اولاد خرجشان بر او واجب است از زکات بدهد، لذا انسان می‌تواند زکات را به پسرش بدهد که خرج زن یا خدمتکار خود نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زکات را از خودِ مال کنار بگذارد، می‌تواند در بقیّه آن تصرّف کند و اگر قیمت آن را کنار بگذارد، می‌تواند در تمام مال تصرّف نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر زکات را از مال خود کنار بگذارد، می‌تواند در بقیة آن تصّرف کند و اگر از مال دیگرش کنار بگذارد، می‌تواند در تمام مال تصرف نماید.
- [آیت الله سیستانی] اگر زکات را از خود مال کنار بگذارد ، می‌تواند در بقیه آن تصرّف کند ، و نیز اگر از مال دیگرش کنار بگذارد ، می‌تواند در تمام مال تصرّف نماید .