معامله
معامله ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • معامله (اخص)، عقود و ایقاعات• معامله (اعم)، امور بینیاز از قصد قربت
عده‌ای هستند به نام کبوترباز که کبوتران را پرواز می‌دهند تا اگر کبوتر دیگری باشد در هوا بگیرند. این کارشان آیا حرام است؟ و معامله با اینها چه صورت دارد؟
فی نفسه حرام نیست مگر موجب اذیت دیگران بشود و کبوتر مملوک غیر را بگیرد.
فی نفسه حرام نیست مگر موجب اذیت دیگران بشود و کبوتر مملوک غیر را بگیرد.
عنوان سوال:
عده‌ای هستند به نام کبوترباز که کبوتران را پرواز می‌دهند تا اگر کبوتر دیگری باشد در هوا بگیرند. این کارشان آیا حرام است؟ و معامله با اینها چه صورت دارد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- معمولاً در مشهد افرادی هستند که کبوتر هوا میکنند زیدی میگوید دو عدد از همین کبوترها را من گرفتم و به آنهایی که گمان داشتم مال آنها است گفتم ولی صاحبش پیدا نشده و آنها را فروخته، پول آنها را چه کند؟
- آیا طلاهای مسکوکی که فعلاً زنها زینت خود قرار می‌دهند زکات دارد یا خیر؟ و مراد از رواج معامله چیست؟
- عرض میشود به اینکه در میان مردم شایع شده است که معامله با یهود را حضرت عالی تحریم فرمودهاید آیا صحیح است؟ یا خیر، و علی فرض صحت تحریم، آیا معامله بلاواسطه حرام است؟ یا اینکه عمومیت دارد مع الواسطه را هم شامل است به این معنی که جنس را ما از مسلمانها میخریم که آنها از یهود میخرند و علی فرض صحت کلا التقدیرین، که حرام باشد، وظیفه درباره اجناس مبتاع چه میباشد آیا فروش آنها هم اشکالی دارد؟ یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] برادرم کبوتر با ارزشی را در پارک گرفته، و به خانه آورده است. اکنون آن کبوتر با کبوتر بنده جفت شده، و بچّه دار شده اند. لطفاً بفرمایید: الف) کبوتر مذکور حلال است، یا حرام؟ ب) در صورت حرام بودن، چه کنم تا حلال شود؟ ج) بچّه های بجا مانده از این کبوتر چگونه اند؟
- [سایر] این یک حقیقت علمی است که هرچه انسان به طرف آسمان پرواز کند اکسیژن هوا کمتر می شود، آیه قرآن که به این مطلب اشاره کند کدام است؟
- [سایر] می خواستم بپرسم که کبوتر بازی در اسلام چه حکمی دارد؟این عمل اگر حرام یا مکروه است به چه علت میباشد؟
- [سایر] عده‌ای براساس برخی سنتها، در محضر مراجع و علما، عقد ازدواج را با مهریه معین (14 سکه) جاری میسازند و سپس در هنگام اجرای تشریفات و ثبت رسمی، مقدار مهریه را تغییر می‌دهند؛ حکم شرعی آن چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] عدّهای از مردم زمین سرمایهداران را گرفتهاند و از پول همین زمینها حقّ آب مصرفی می‌دهند، حال اگر فرد غریبی از این آب وضو گرفت و غسل نمود عملش چه صورتی دارد؟
- [سایر] امروز در مجالس عقد و عروسی شاباش می‌دهند؛ آیا این پول حرام است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آقایان زرگر گاهی اوقات نیاز هست برای بیرون آوردن و یا پوشاندن النگو دستمالی بین دست خود و دست نامحرم قرار دهند و کارشان را انجام دهند. آیا این عمل که از روی قصد بد نمیباشد حرام است یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] اخیراً در بین مردم مرسوم شده که عده‌ای پول روی هم میگذارند (مثلاً هر نفری 5000 تومان) و هر ماه یک مرتبه قرعه کشی میکنند و کلِّ آن پول را به صورت وام به یکی از همان افراد صاحب پول می‌دهند بدون این که زیاده و بهرهای در کار باشد (یعنی به صورت قرض الحسنه) نظر مبارک در این باره چیست؟ لازم به ذکر است پول را به شرط قرعه کشی و این که نامشان در قرعه لحاظ شود می‌دهند.
- [سایر] آیا فروش و معامله جواهرات بدلی حرام است یا حلال؟
- [آیت الله بهجت] اگر معامله ای ربوی صورت بگیرد و یا قرضی ربوی انجام شود، فقط طرفین معامله مرتکب حرام تکلیفی شده اند، یا معامله و قرض آنان نیز باطل است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خوردن گوشت مرغ خانگی و کبوتر و اقسام گنجشک حلال است، و بلبل و سار و چکاوک از قسم گنجشک است، و شبپره و طاووس و جمیع انواع کلاغ و هر پرندهای که مثل شاهین و عقاب و باز چنگال دارد یا هنگام پرواز بال زدنش کمتر از صاف نگهداشتن بالش باشد حرام است و همچنین هر مرغی که چینهدان و سنگدان خار پشت پا ندارد مگر آنکه معلوم باشد که بال زدنش بیشتر از صاف نگهداشتن اوست که در این صورت حلال است. و خوردن گوشت پرستو و هدهد مکروه است.
- جنسی را که میفروشد و عوضی را که میگیرد، اگر از یک چیز عمل آمده باشد باید در معامله زیادی نگیرد، مثلًا اگر یک من روغن گاو بفروشد و در عوض آن یک من و نیم پنیر گاو بگیرد، ربا و حرام است و همچنین است اگر میوة رسیده را با میوة نارس معامله کند نمیتواند زیادی بگیرد.
- اگر خریدار بخواهد پول جنسی را که به ذمه خریده بعداً از مال حرام بدهد، معامله صحیح است، ولی باید مقداری را که بدهکار است از مال حلال بدهد تا ذمهاش بریء گردد.
- شخص مسلمان باید به اصول دین از روی دلیل اعتقاد کند و نمیتواند در اصول دین تقلید نماید، یعنی بدون سؤال از دلیل، گفتة کسی را قبول کند. ولی در احکام دین در غیر ضروریات و قطعیات باید یا مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل بهدست آورد، یا از مجتهد تقلید کند یعنی بدون سؤال از دلیل بهدستور او رفتار نماید، یا از راه احتیاط طوری به وظیفة خود عمل نماید، که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است مثلًا اگر عده‌ای از مجتهدین عملی را حرام میدانند و عده دیگر میگویند حرام نیست، آن عمل را انجام ندهد و اگر عملی را بعضی واجب و بعضی مستحب میدانند آن را بهجا آورد. پس کسانی که مجتهد نیستند و نمیتوانند به احتیاط عمل کنند، واجب است از مجتهد تقلید نمایند.
- اجناسی که مورد معامله و یا قرض واقع میشوند دو قسمند: 1. مکیل و موزون (پیمانهای و کشیمنی) 2. غیر مکیل و موزون. قسم اوّل: آن است که قیمت و ارزشش روی پیمانه یا کشش قرار گرفته مثل برنج، گندم؛ جو، طلا و نقره و مانند اینها. قسم دوّم: آن است که قیمتش فقط به شماره: مانند تخم مرغ، یا به ذراع است مانند پارچه و فرش. حال چنانکه در باب قرض هر جنسی را به دیگری قرض بدهیم به شرط زیاده ربا بوده و آن قرض حرام میشود خواه مکیل و موزون باشد یا غیر آن، در باب معامله هم اگر مکیل و موزون را با همجنس خود خرید و فروش نمائیم با زیاده معامله باطل و حرام خواهد بود و امّا اگر غیر مکیل و موزون را با همجنس خود به زیاده معامله کنیم ربا نخواهد بود، و در نتیجه این مسأله به میان میآید که هرگاه کسی صد عدد تخم مرغ را به دیگری قرض دهد تا مدت دو ماه مثلًا به صد و ده عدد، ربا میشود، ولی اگر صد عدد تخم مرغ را به صد و ده تا به مدت دو ماه بفروشد چنانچه فرق بین ثمن و مثمن باشد ربا نشده و معامله صحیح است، درصورتی که نتیجه یکی است ولی عنوان فرق کرده، اگر عنوان قرض باشد ربا است، و اگر خرید و فروش باشد ربا نیست و در اینجا باید معلوم باشد که واقع قرض غیر از واقع فروش است، به این معنی که قرض عبارت است از انسان مالی را به دیگری بدهد به این قصد که آن مال در ذمة گیرنده باشد، و فروش آن است که مالی را در عوض مال دیگر به کسی بدهد، پس در فروش لازم است مال فروخته شده غیر از عوض او باشد، و از اینجا معلوم میشود که اگر مثل صد عدد تخم مرغ را به صد و ده عدد در ذمه بفروشد بایستی بین آنها امتیاز باشد، مثل صد عدد تخم مرغ بزرگ را با صد و ده عدد تخم مرغ متوسط در ذمه بفروشد زیرا اگر امتیاز بین آنها به وجهی نباشد بیع محقق نشده بلکه واقع قرض بوده و به صورت بیع است و از این جهت معامله حرام خواهد شد.
- شخصی مبلغی را در شهر خود به بانک میدهد تا معادل آن را در داخل یا خارج کشور از بانک طرف آن بانک دریافت کند، مثلًا پولی را در نجف اشرف به بانک میدهد که در بغداد بگیرد، یا در شام و لبنان و یا کشور دیگر بگیرد و بانک بابت این کار، کارمزد و حق العمل میگیرد، عمل حوالة مزبور اشکال ندارد و جایز است و همین طور گرفتن کارمزد و اجرت بر این عمل اشکال ندارد و جواز گرفتن و مبلغ اضافی از دو راه قابل تصحیح است: یکی گفته شود که این یک نوع معامله است که بانک پول محل مشتری را به مبلغی از پول کشور خارج میفروشد، پس گرفتن کارمزد، اشکالی پیدا نمیکند. دوم ربای حرام در قرض، آن زیادی است که قرضدهنده از قرض گیرنده علاوه بر اصل پول اضافه میگیرد، ولی اگر قرض گیرنده از قرضدهنده زیادی و اضافه بگیرد، آن حرام نیست و داخل در قرض ربوی نیست.
- معاملات حرام شش است: (اول): خرید و فروش عین نجس، مثل مشروبات مسکر، سگ شکاری، مردار، خوک، و در غیر اینها درصورتی که بشود از آن استفادة حلال نمود مثلًا غائط را کود نمایند خرید و فروش جائز است اگرچه احتیاط در ترک است. (دوم): خرید و فروش مال غصبی، (سوم): بنابر احتیاط خرید و فروش چیزی که نزد مردم مال نیست مثل حیوانات درنده. (چهارم): معاملة چیزی که منافع معمولی آن فقط کار حرام باشد، مانند اسباب قمار. (پنجم): معاملهای که در آن ربا باشد. (ششم): فروش جنسی که با چیز دیگر مخلوط است، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید، مثل فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است و این عمل را غش میگویند. پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلب و حیله نماید، و هر که با برادر مسلمان خود غش کند، خداوند برکت روزی او را میبرد و راه معاش او را میبندد و او را به خودش واگذار میکند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] خوردن ملخی که بال در نیاورده و نمیتواند پرواز کند حرام است.
- [آیت الله نوری همدانی] خوردن ملخی که بال درنیاورده و نمی تواند پرواز کند حرام است .
- [آیت الله بروجردی] خوردن ملخی که بال در نیاورده و نمیتواند پرواز کند، حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] خوردن ملخی که بال در نیاورده و نمیتواند پرواز کند، حرام است.
- [آیت الله وحید خراسانی] خوردن ملخی که بال در نیاورده و نمی تواند پرواز کند حرام است
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خوردن ملخیکه بال در نیاورده، و نمیتواند پرواز کند، حرام است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خوردن ملخی که بال در نیاورده و نمی تواند پرواز کند حرام است.
- [امام خمینی] خوردن ملخی که بال درنیاورده و نمیتواند پرواز کند حرام است.
- [آیت الله بهجت] خوردن ملخی که بال درنیاورده و نمیتواند پرواز کند، حرام است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] خوردن ملخی که بال در نیاورده و نمی تواند پرواز کند حرام است. احکام خوردنیها و آشامیدنیها