وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
آیا طلب رضایت از کسی که غیبت او را کرده‌ایم واجب است و در صورت عدم تمکّن وظیفه چیست؟
بنابر احتیاط واجب اگر مفسده‌ای نداشته باشد، حلالیّت بطلبد و اگر ممکن نیست برای صاحبش طلب آمرزش کند.
بنابر احتیاط واجب اگر مفسده‌ای نداشته باشد، حلالیّت بطلبد و اگر ممکن نیست برای صاحبش طلب آمرزش کند.
پاسخ:
بنابر احتیاط واجب اگر مفسده‌ای نداشته باشد، حلالیّت بطلبد و اگر ممکن نیست برای صاحبش طلب آمرزش کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا رضایت شخص مقابل (غیبت شونده) به غیبت موجب جواز غیبت می‌شود؟
- به فتوای حضرت امام رضایت از کسی که غیبت او را کرده‌ایم لازم نیست و لو آنکه به او دسترسی داشته باشیم حال در این مسئله کسی که بقاء بر تقلید را جایز میداند آیا میتوان تا آخر عمر بر او باقی ماند یا خیر؟
- آیا دفع غیبت واجب است؟
- در موارد لزوم پرداخت فاضل دیه چنانچه اولیاء دم خواهان قصاص باشند و با وجود تمکّن مالی، از پرداخت فاضل دیه خودداری کنند و باعث تأخیر اجرای حکم قصاص شوند بفرمائید : الف - آیا حاکم شرع میتواند ولیّ دم را به پرداخت فاضل دیه مجبور کند؟ ب - در این فرض تبدیل قصاص به دیه چه حکمی دارد؟ ج - اگر تبدیل قصاص به دیه جایز باشد، آیا رضایت یا عدم رضایت جانی در این امر تأثیری دارد؟
- آیا عدم پرداخت نفقه محجور و زوجهاش و افراد واجب النفقه وی (با توجّه به تمکّن مالی محجور) از ناحیه ولیّ وی حرام نمیباشد و در صورت عدم پرداخت آیا قابل مطالبه است؟
- در مورد قصاص اطراف بفرمائید : الف - آیا مجنی علیه میتواند بخشی از قصاص را اجراء و بخش دیگر را عفو نماید؟ (مثلاجانی دست مجنی علیه را از کتف قطع کرده است; مجنی علیه خواهان قطع دست جانی از آرنج باشد) ب - آیا میتواند برای قسمتی از جنایت، طلب قصاص کرده و برای بخش دیگر دیه بگیرد؟ ج - آیا میتواند برای قسمتی از جنایت، طلب قصاص کرده و نسبت به بخش دیگرمصالحه کند؟ د - آیا رضایت و عدم رضایت جانی در سه حالت فوق، تأثیری خواهد داشت؟
- در مورد قصاص نفس بفرمائید : الف - آیا اولیاء دم میتوانند به جای قصاص نفس، عضوی از اعضای قاتل را قطع کنندمثلابه جای کشتن قاتل یکی از پاهای او را قطع نمایند)؟ ب - آیا اولیاء دم میتوانند عضوی از بدن قاتل را قطع و نسبت به مابقی طلب دیه نمایند؟ ج - آیا اولیاء دم میتوانند عضوی از بدن قاتل را قطع و نسبت به مابقی مصالحه نمایند؟ د - آیا رضایت و عدم رضایت قاتل در سه حالت فوق، تأثیری دارد؟
- با توجّه به وجوب پرداخت نفقه اولاد توسط پدر بفرمائید: الف - آیا در این حکم بین فرزند صغیر و کبیر تفاوتی هست؟(اعمّ از متمکّن و غیر متمکّن) ب - آیا مراد از تمکّن، قدرت فعلی است یا توانایی بالقوّه تحصیل مال را نیز شامل می‌شود؟ ج - در صورت تخلّف فرزند واجب النفقه از دستورات شرعی پدر ، آیا وجوب پرداخت نفقه وی ساقط می‌شود؟(مثلانوجوان فقیری که پدر را اذیّت نموده و از ورود وی به خانه شخصیاش جلوگیری میکند واجب النفقه است)
- آیا در فرض اعلمیّت مجتهد میّت نسبت به مجتهدین حیّ تقلید از میّت واجب است، در فرض تساوی میّت و حیّ وظیفه چیست؟
- اگر یقین دارد که غسل مسّ میّت بر او واجب شده و به حمّام رفته و بعد از مدّتی شکّ میکند که آیا غسل انجام داد یا خیر وظیفه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر انسان از شخصی غیبت کند و نتواند رضایت او را فراهم کند، چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر فردی غیبت فرد دیگر را کرد، آیا باید برای توبه کردن، از طرف مقابل طلب رضایت کند، یا اینکه تنها استغفار کافی است؟ در صورت مانع بودن شرم و حیا، چه باید کرد؟
- [سایر] کسی که از شخصی غیبت کرده یا شنیده است، آیا باید رضایت فرد غیبت شده را به دست آورد؟
- [سایر] کسی که از شخصی غیبت کرده یا شنیده است، آیا باید رضایت فرد غیبت شده را به دست آورد؟
- [سایر] وظیفه ی شیعه در زمان غیبت چیست؟
- [سایر] وظیفه ما در عصر غیبت چیست؟
- [سایر] وظیفه منتظران در عصر غیبت چیست؟
- [سایر] آیا می توان بدون رضایت گرفتن از فرد غیبت شونده توبه کرد؟
- [سایر] وظیفه ما در زمان غیبت امام زمان (عج) چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی بدون استفاده از چرخ نمی تواند سعی کند، و از سوی دیگر، تمکّن مالی جهت کرایه آن ندارد. وظیفه اش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در صیغه قرض برای پرداخت، مدّتی قرار دهند، واجب آن است که طلبکار پیش از تمام شدن آن مدّت طلب خود را مطالبه نکند ولی اگر مدّت نداشته باشد، طلبکار هر وقت بخواهد میتواند طلب خود را مطالبه نماید.
- فطره مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده ونان خور او حساب می‌شود، بر او واجب است.
- احتیاط واجب آن است که شوهر بیش از چهار ماه نزدیکی با متعه خود را ترک نکند مگر با رضایت او باشد.
- اگر انسان بخواهد ضامن شود که بدهی کسی را بدهد، ضامن شدن او در صورتی صحیح است که به هر لفظی اگرچه عربی نباشد به طلبکار بگوید که من ضامن شدهام طلب تو را بدهم یا فعلی انجام دهد که ضمان را بفهماند وطلبکار هم رضایت خود را بفهماند; ولی راضی بودن بدهکار شرط نیست.
- کسی که از مستحقّ طلبکار است ومیخواهد طلب خود را بابت خمس حساب کند، بنابر احتیاط واجب باید خمس او را به او بدهد و بعد مستحقّ بابت بدهی خود به او برگرداند.
- فطره مهمانی که پیش از غروب شب عید بدون رضایت صاحبخانه وارد می‌شود ومدّتی نزد او میماند، بنابر احتیاط، واجب است و همچنین است فطره کسی که انسان را مجبور کردهاند که خرجی او رابدهد.
- اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمّم است عمداً تیمّم ننماید، اگر روزه او روزه ماه رمضان یا قضای رمضان باشد، روزهاش باطل است و همچنین است بنابر احتیاط واجب در روزههای واجب دیگر.
- اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند وطلبکار او نداند، چنانچه طلکبار طلب خود را بکمتر از مقداری که هست صلح کند، مثلاً پنجاه تومان طلبکار باشد وطلب خود را به ده تومان صلح نماید زیادی برای بدهکار حلال نیست، مگر آن که مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی کند، یا طوری باشد که اگر مقدار طلب خود را میدانست، به آن مقدار صلح میکرد یا این که مصالحه مبنی بر عموم احتمالات بوده باشد مثلاً مصالحه مینماید طلب خود را بده تومان ومصالحه پنجاه تومان هم در ضمن مورد رضایت طلبکار بوده در این صورت نیز مصالحه صحیح است، ولی در صورت اتّحاد جنس، صلح جائز نیست، اگر مستلزم ربا باشد.
- اگر پیش از ماه رمضان فطره بدهد، صحیح نیست و احتیاط مستحبّ آن است که در ماه رمضان هم فطره را ندهد، ولی اگر پیش از رمضان یا در ماه رمضان به فقیر قرض بدهد و بعد از آن که فطره بر او واجب شد، طلب خود را بابت فطره حساب کند، مانعی ندارد.
- اگر مال حلالی با حرام مخلوط شود ومقدار حرام معلوم باشد وانسان بداند که صاحب آن از چند نفر معیّن بیرون نیست ولی نتواند بفهمد کیست، واجب آن است که رضایت همه را تحصیل کند و اگر ممکن نباشد یا مستلزم ضرر فوقالعاده باشد، باید عمل به قرعه در تعیین مالک بنماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چیزی را که انسان پیش طلبکار (رهن) یا (وثیقه) می گذارد، باید پیش او بماند که اگر طلب او را ندهد طلب خود را از آن به دست آورد، پس اگر پیش از آن که طلب او را بدهد آن چیز را بدون رضایت از او بگیرد، حق او را غصب کرده است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان از مسلمانی غیبت کرده باشد، بنابر احتیاط واجب چنانچه ممکن باشد و مفسده‌ای پیدا نشود، باید به هر وسیله ممکن از او حلالیت بخواهد و اگر ممکن نباشد یا گفتن به او موجب مفسده شود، برای او از خداوند طلب آمرزش نماید و در صورتی که غیبت یا تهمتی نسبت به او انجام داده باشد که سبب شکست و وهن او شده باشد، باید آن را جبران و برطرف نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر ادامه جهاد نیاز به به کمکهای مادی داشته باشد، بر همه کسانی که تمکّن مالی دارند واجب است به قدر توانایی کمک نمایند.
- [آیت الله سیستانی] - اگر بر معتکف خروج از محلّ اعتکاف، واجب باشد مثل اداء بدهی و دینی که بر عهده او واجب است و سررسید آن فرا رسیده است و تمکّن از ادای آن را دارد و طلبکار هم آن را مطالبه میکند یا اداء واجب دیگری که انجام آن متوقّف بر خروج است ولی او خلاف وظیفه رفتار نموده و خارج نشود، گناهکار است اما اعتکافش باطل نمیشود.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان غیبت مسلمانی را کند، احتیاط واجب آن است که اگر مفسده‌ای پیدا نشود، از آن مسلمان خواهش کند که او را حلال نماید و چنانچه ممکن نباشد باید برای او از خدا طلب آمرزش کند و اگر به واسطهی غیبتی که کرده، توهینی از آن مسلمان شده، در صورتی که ممکن است باید آن توهین را برطرف نماید.
- [آیت الله مظاهری] زکات فطره مهمان بر میزبان واجب نیست، خواه با رضایت میزبان آمده باشد یا بدون رضایت، پیش از غروب آمده باشد یا بعد از غروب.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی از دیگری طلبی دارد که وقت آن نرسیده است چنانچه طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند و مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود بگذرد و بقیه را نقداً بگیرد اشکال ندارد، مثل این که ده هزار تومان طلب دارد که بعد از شش ماه دیگر بگیرد، از هزار تومان آن صرف نظر می کند و بقیه را با رضایت طرف مقابل بطور نقد می گیرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] احتیاط واجب ان است که شوهر بیش از چهارماه نزدیکی با متعه خودرا ترک نکند مگر با رضایت او
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان در موقعی که ضامن می‌شود نتواند طلب طلبکار را بدهد و طلبکار چگونگی را نمیدانسته یا بر فرض آگاه شدن هم به ضامن شدن او رضایت میداد، ضامن شدن صحیح است و طلبکار نمیتواند آن را به هم بزند، ولی اگر طلبکار بر فرض آگاهی از ناتوانی ضامن، به ضامن شدن او رضایت نمیداد، ضامن شدن او باطل است، مگر طلبکار بعداً آن را اجازه کند که ضامن شدن وی صحیح خواهد بود و نیازی به قرارداد جدید نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) که نماز جمعه واجب تعیینی نیست خرید و فروش و سایر معاملات هنگام اقامه نماز جمعه حرام نیست.